Podział krwi na grupy krwi jest metodą klasyfikacji na podstawie obecności lub nieobecności dziedzicznych erytrocytarnych antygenów powierzchniowych, mających zdolność do wywoływania odpowiedzi układu immunologicznego. Każdy człowiek posiada określoną przez system grupę krwi, wyróżniamy ich 4.
Grupy krwi
Na krwinkach czerwonych występują charakterystyczne, specyficzne białka. Określane są jako antygeny grup krwi. Najważniejszy wciąż pozostaje układ grup głównych ABO oraz układ Rh. Obecność antygenu A lub B decyduje o przynależności do jednej z 4 grup krwi:
- 0 – na erytrocytach nie ma żadnych antygenów;
- A – krwinki czerwone posiadają antygen A;
- B – krwinki czerwone posiadają antygen B;
- AB – krwinki czerwone posiadają zarówno antygen A, jak i antygen B.
Bardzo ważna jest jednoczesna ocena surowicy krwi. Znajdują się w niej naturalne przeciwciała skierowane przeciwko nieobecnemu antygenowi:
- 0 – w surowicy znajdują się przeciwciała anty-A i anty-B;
- A – w surowicy znajdują się przeciwciała anty-B;
- B – w surowicy znajdują się przeciwciała anty-A;
- AB – w surowicy nie ma żadnych przeciwciał.
Temat grup krwi jest jednak znacznie bardziej złożony. Pierwszym opisanym układem grupowym był układ ABO, jednak liczba odkrytych antygenów grupowych systematycznie rosła i obecnie według Międzynarodowego Towarzystwa Przetaczania Krwi wyróżnia się 341 antygenów erytrocytarnych. Mogą one być powierzchniowe (występują na powierzchni erytrocytów i innych komórek) bądź rozpuszczalne (znajdują się w płynach surowiczych i wydzielinach). Pełnią one wiele funkcji, między innymi transportowe, receptorowe i odpornościowe.
Oznaczanie grup krwi
Podczas wykonywania oznaczenia obserwuje się, czy nałożona na płytkę szklaną kropla surowicy wywołuje aglutynację kropli dodanych krwinek. Aglutynacja jest natomiast zjawiskiem odnoszącym się do zlepiania się erytrocytów pod wpływem surowicy (zwłaszcza przeciwciał w niej zawartych) w duże, widoczne gołym okiem skupiska. Rutynowe oznaczenie grupy krwi dotyczy układu grupowego AB0 i Rh. W ten sposób wyróżnia się grupy krwi:
- A – przy reakcji aglutynacji krwinek wyłącznie z surowicami zawierającymi przeciwciała anty-A;
- B – przy reakcji aglutynacji krwinek wyłącznie z surowicami zawierającymi przeciwciała anty-B;
- AB – przy reakcji aglutynacji krwinek z surowicami zawierającymi przeciwciała anty-A i anty-B;
- 0 – gdy nie doszło do aglutynacji z żadną z surowic wzorcowych.
Ma to ogromne znaczenie w medycynie. Znając swoją grupę krwi wiemy, jaka krew może zostać przetoczona, np. podczas masywnych krwawień, operacji czy transfuzji. W innym razie doszłoby do powikłań. Innymi słowy, grupę krwi oznacza się, by mieć możliwość dobrania odpowiedniego dawcy przy konieczności przetaczania krwi. Potencjalny dawca musi mieć tę samą grupę krwi w układzie AB0, co biorca krwi.
Układ Rh
Spore znaczenie ma również obecność antygenu D. Jeżeli pacjent posiada go w swojej krwi, oznaczamy ją jako Rh+. I analogicznie, jeśli go nie ma, grupa krwi opisywana jest jako Rh-. Aż u 85% osób antygen D się pojawia. Nie jest to w żadnym stopniu uzależnione od układu ABO. Znajomość układu Rh jest równie ważna podczas przetaczania krwi oraz w przypadku kobiet w ciąży, chcąc zapobiegać konfliktowi serologicznemu.
Grupy krwi – dawcy i biorcy
Biorąc pod uwagę obecność antygenów na erytrocytach oraz obecność przeciwciał w surowicy można z powodzeniem dobrać odpowiedniego dawcę dla biorcy. Idealnym dawcą jest osoba posiadająca grupę krwi 0 Rh-, ponieważ taką krew można przetoczyć każdej innej osobie, bez względu na jej grupę krwi. Jednocześnie taki pacjent ma duży problem jako biorca, ponieważ może otrzymać wyłącznie krew grupy 0. Uniwersalnymi biorcami są osoby z grupą krwi AB, mogą one otrzymać każdy rodzaj krwi pod warunkiem zgodności czynnika Rh.
Dobór odpowiednich grup krwi jest niezwykle istotny. Przykładowo, gdyby pacjent posiadający grupę krwi A otrzymał transfuzję krwi typu B doszłoby do atakowania nowych erytrocytów przez przeciwciała anty-B obecne fizjologicznie w krwiobiegu pacjenta z grupą krwi A. Konsekwencją byłyby wstrząs, ciężkie zaburzeń elektrolitowe oraz niewydolność krążeniowo-oddechowa. To z kolei może doprowadzić nawet do śmierci pacjenta.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Żelazo
Spirulina to naturalna alga, która uzupełnia niedobory ważnych dla prawidłowego funkcjonowania organizmu witamin, minerałów i innych składników odżywczych. Uzupełniona została w organicznie wiązane, naturalne żelazo. Dzięki takiemu połączeniu ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Czerwiński M., Grupy krwi – minusy i plusy. Czy antygeny grupowe krwi chronią nas przed chorobami zakaźnymi?, Postępy Higieny i Epidemiologii, 69/2015.
- Michalewska B., Bednarz J., Wybrane doniesienia na temat aktualnej wiedzy o grupach krwi, Journal of Transfusion Medicine, 3/2012.
