Niedobór żelaza to częsta przypadłość objawiająca się anemią, czyli niedokrwistością. Może dawać przykre objawy, takie jak przewlekłe zmęczenie, ciągłe bóle głowy czy nadmierne wypadanie włosów. Istnieje wiele przyczyn tego stanu, może on dotyczyć zarówno dzieci, jak i osób dorosłych czy seniorów. Diagnostyką i leczeniem może zajmować się lekarz rodzinny bądź hematolog.
Niedobór żelaza – przyczyny
Do najczęstszych przyczyn niedoboru żelaza zaliczamy:
- dietę ubogą w źródła tego pierwiastka, monotonną, opartą na żywności przetworzonej;
- upośledzone wchłanianie jelitowe;
- zwiększone zapotrzebowanie na żelazo przy niskiej podaży;
- nagła utrata znacznej ilości krwi.
W efekcie niedobór żelaza może wystąpić w następujących przypadkach:
- źle zbilansowana dieta wegetariańska lub wegańska;
- choroba Leśniowskiego-Crohna;
- zespół jelita drażliwego;
- zespół złego wchłaniania;
- choroba wrzodowa układu pokarmowego;
- wrzodziejące zapalenie jelita grubego;
- celiakia;
- ciąża i laktacja;
- obfite miesiączki;
- przebyta operacja lub poważny uraz.
W kontekście diety zagrożeniem dla właściwego wchłaniania żelaza jest mała zawartość białka przy dużej zawartości szczawianów, fitynianów, fosforanów i tanin w produktach spożywczych.
Niedobór żelaza – objawy
Występowanie objawów niedokrwistości zależy od czasu trwania i stopnia niedoboru żelaza. U większości pacjentów stan ten rozwija się powoli i stopniowo, przez co wstępne objawy bywają bagatelizowane. Są to najczęściej zawroty głowy, bóle głowy i zaburzenia nastroju, pacjent staje się drażliwy, apatyczny. W dalszej kolejności pojawia się upośledzenie tolerancji wysiłku fizycznego, a jeszcze później:
- zajady;
- obrzęk języka;
- nadmierne wypadanie włosów;
- zaburzenia apetytu i odczuwania smaków;
- łamliwość włosów i paznokci;
- zaburzenie odporności, podatność na różnego rodzaju infekcje.
W przypadku niemowląt typowe są bladość powłok skórnych, problemy ze snem, płaczliwość oraz spowolnienie wzrostu. Dziecko nie ma apetytu i niechętnie ssie pierś marki.
Żelazo w diecie dzieci
Donoszone i zdrowe niemowlęta mają wystarczające zapasy żelaza na pierwsze 4 miesiące życia. Niemowlęta w wieku 6–12 miesięcy potrzebują tego pierwiastka w ilościach około 11 mg na kg masy ciała na dobę, zaś dzieci w wieku 1-3 lata około 7 mg na kg masy ciała na dobę. Bezwzględnymi wskazaniami do suplementacji żelaza u dzieci są:
- przedwczesne narodziny;
- niska masa urodzeniowa – 2000-2500 g;
- dzieci z ciąży mnogiej;
- zmniejszone stężenie hemoglobiny w okresie noworodkowym;
- niedokrwistość zdiagnozowana u kobiety ciężarnej podczas ciąży.
W przypadku tak małych dzieci dawkę żelaza zawsze ustala lekarz.
Niedobór żelaza – leczenie
W pierwszej kolejności należy zmodyfikować styl życia, zwłaszcza codzienną dietę. W wielu lżejszych przypadkach anemii i przy niedoborach żelaza okazuje się być to wystarczające. Dobrym źródłem żelaza w diecie są przede wszystkim mięso i podroby (dlatego niedobory częściej obserwuje się u wegetarian), ale także:
- ryby;
- produkty zbożowe;
- orzechy;
- żółtka jaja kurzego;
- buraki;
- groszek zielony;
- śliwki;
- morele;
- jabłka;
- nasiona i ziarna.
Jednocześnie należy spożywać produkty bogate w witaminę C, która w dużym stopniu zwiększa biodostępność i wchłanianie omawianego pierwiastka. Najbogatszym źródłem witaminy C jest współcześnie acerola. Kwas askorbinowy znajdziemy także w:
- kiszonkach;
- warzywach kapustnych;
- papryce;
- natce pietruszki;
- kalafiorze;
- czarnych porzeczkach;
- aronii;
- owocach dzikiej róży;
- poziomkach.
Innymi składnikami diety zwiększającymi biodostępność żelaza są kwas mlekowy (obecny w kiszonkach) i kwas foliowy (obecny w zielonych warzywach liściastych). W przypadku niedoboru żelaza warto rozpocząć suplementację Spiruliny, która uznawana jest za jedno z najbogatszych źródeł roślinnych żelaza. Zawiera także witaminę C i kwas foliowy. Można rozważyć także suplementację witaminy E.
Leczenie farmakologiczne
Przy większych niedoborach lub takich, które wiążą się z wyjątkowo uciążliwymi objawami, lekarz może zdecydować o farmakoterapii. Dostępne są leki zawierające żelazo, do których kupna nie trzeba posiadać recepty. Przyjmowanie ich ze względu bezpieczeństwa warto jednak skonsultować z lekarzem. Leki te mogą mieć postać tabletek bądź kropli.
Polecane produkty:
|
Spirulina w proszku 100% naturalna
Spirulina w proszku wykorzystywana jest najczęściej do wykonywania odżywczych i oczyszczających maseczek wpływając m.in. na poprawę wyglądu skóry. Dostarcza niezbędne witaminy, minerały i inne składniki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.. Zobacz więcej... |
|
Spirulina w tabletkach 100% naturalna
Spirulina zawiera wysokiej jakości naturalne witaminy i minerały. Jej skład to m.in. biotyna, kwas foliowy, beta-karoten, witamina D, witamina E oraz wiele innych witamin. To również źródło niezbędnych minerałów jak magnez, cynk, wapń, żelazo.. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Lipiński P., Starzyński R., Styś A., Staroń R., Gajowiak A., Niedokrwistość na tle niedoboru żelaza w diecie, Problemy Nauk Biologicznych, 3/2014.
- Karakulska-Prystupiuk E., Niedokrwistość z niedoboru żelaza – postępowanie w praktyce lekarza rodzinnego, Lekarz POZ, 1/2019.
- Pleskaczyńska A., Dobrzańska A., Profilaktyka niedoboru żelaza u dzieci – standard postępowania, Pediatria, 8/2011.
