Łuska włosa

Łuska włosa to inaczej zewnętrzna warstwa trzonu włosa, pełniąca rolę ochronną i decydującą o jego ostatecznym wyglądzie (o kondycji włosa). Można ją sobie wyobrazić jak dachówki – komórki keratynowe zachodzą na siebie, tworząc szczelną osłonę wokół włosa. Budowa i funkcje łuski włosa na przestrzeni lat zostały bardzo dobrze poznane, a zainteresowanie budową strukturalną włosa wzrasta tym bardziej, że rośnie też popularność trychologii.

Budowa włosa

Włosy to inaczej giętkie, zrogowaciałe włókna, które tworzą się z komórek naskórka. Każdy włos składa się z części tkwiącej w skórze (korzeń włosa) i części wystającej ponad powierzchnię skóry (łodygi włosa). Korzeń obejmuje pochewka zwana mieszkiem włosowym i kończy się wyraźnym zgrubieniem zwanym cebulką włosa (opuszką), w którą od dołu wpukla się łącznotkankowa bogato unaczyniona brodawka włosa. To właśnie w cebulce włosa wspomniany włos powstaje. Tutaj także łączą się wszystkie warstwy nabłonkowych pochewek włosa. Część mieszka włosowego zlokalizowana powyżej ujścia gruczołu łojowego nosi nazwę lejka. Dzięki niemu włos nie przylega ściśle do ścian mieszka, układając się luźno w skórze. Łodyga włosa jest objęta łuską, o której nieco więcej poniżej.

Warto zaznaczyć, że głównym składnikiem włosów jest keratyna zawierająca ponad 20% cysteiny, aminokwasu bogatego w siarkę. Dzięki licznym wiązaniom w obrębie cząsteczek keratyny struktura chemiczna i mechaniczna włosów jest wysoce trwała, mimo że średnia grubość włosa na głowie wynosi 70 µm i jest proporcjonalna do wielkości opuszki włosa. Wraz z wiekiem włosy skóry owłosionej głowy stają się coraz cieńsze, z kolei brwi, włosy w nozdrzach i uszach – grubsze.

Zobacz również: Włosy – budowa, rodzaje, sposoby pielęgnacji.

Łuska włosa – budowa

Łuska włosa (inaczej zwana osłonką włosa) składa się anatomicznie z płaskich komórek keratynowych, połączonych ze sobą ceramidami i kwasami tłuszczowymi – to „cement” włosa. Osłonka włosa stanowi około 13 % ogólnej masy włosa, znajduje się na jego powierzchni i obejmuje warstwę korową. Tworzą ją łuski, które najczęściej są bezbarwne i przezroczyste. To właśnie od stopnia przylegania łusek włosa do łodygi włosa zależy porowatość włosów. Dokładną budowę łuski włosa można przedstawić następująco:

• komórki keratynowe – bezbarwne, płaskie komórki zbudowane z keratyny (stanowi ona 65–95% ich składu, w zależności od czynników genetycznych oraz pielęgnacji włosa), ułożone warstwowo (6–8 warstw);
• ceramidy i lipidy działające jak „cement” między komórkami — zapewniają spójność i elastyczność całej łodydze włosa;
• woda – stanowi około 10-30% składu włosa. Im jej więcej, tym włosy są bardziej nawilżone i niskoporowate. Woda wpływa też na elastyczność i sprężystość włosów, a także zapewnia pewną odporność na mechaniczne uszkodzenia.

Komórki mają układ dachówkowaty, co zwiększa odporność mechaniczną i chroni przed czynnikami zewnętrznymi.

Porowatość włosów

Od układu i kondycji łusek włosa zależy jego porowatość. Porowatość włosa to inaczej stopień rozchylenia łusek na jego powierzchni – czyli jak bardzo „otwarty” jest włos na wilgoć, składniki odżywcze i niestety również na zniszczenia pochodzące z zewnątrz. Wyróżnia się 3 stopnie porowatości włosów:

• włosy niskoporowate – z wyglądu są gładkie, lśniące, elastyczne, nie plączą się i rzadko kiedy się elektryzują. Łuski ściśle przylegają do siebie nawzajem i do całej łodygi włosa, przez co wilgoć z włosa raczej nie odparowuje. Takie włosy lubią lekkie kosmetyki, niezbyt je obciążające. Polecane oleje: olej kokosowy, olej babassu, olej lniany, masło shea, masło kokosowe;
• włosy wysokoporowate – łuski włosów mocno od siebie odstają, dlatego wilgoć z wnętrza włosa szybko odparowuje, a ewentualne zanieczyszczenia i czynniki szkodliwe z zewnątrz mogą łatwo do niego wnikać. Dlatego też takie włosy są raczej matowe, suche, szorstkie, mało elastyczne. Puszą się i elektryzują. W pielęgnacji potrzebują przede wszystkim intensywnej regeneracji. Świetnie sprawdzą się oleje o dużych cząsteczkach, takie jak: olej z czarnuszki siewnej, olej z ogórecznika, olej konopny, olej makadamia, olej z pestek dyni;
• włosy średniporowate – łuski odstają, jednak nie w takim stopniu, jak w przypadku włosów wysokoporowatych. Łączą w sobie cechy obu powyższych typów włosa. Polecane oleje w pielęgnacji: olej ze słodkich migdałów, olej słonecznikowy, oliwa z oliwek.

Chcąc sprawdzić porowatość włosów i umiejętnie o nie zadbać, zawsze warto odwiedzić doświadczonego trychologa.

	Olej z czarnego kminku Olej z czarnego kminku tłoczony na zimno zachowuje wszystkie, cenne substancje m.in. witaminę E oraz niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe. Jego działanie to dokładne nawilżanie, szybsza regeneracja, poprawa wyglądu skóry ... Zobacz więcej...
	Czarnuszka siewna Czarnuszka ma zastosowanie w różnego rodzaju problemach skórnych. Jest wykorzystywana w zwalczaniu trądziku, blizn, zakażeń wirusowych, bakteryjnych i grzybiczych, alergii, a także suchej skóry, również głowy (np. łupież). Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Małek E., Charakterystyka budowy i funkcji skóry oraz włosów, Radom 2007.
2. Szlachcic A., Szlachcic-Wyroba K., Cechy morfologiczne i fizjologiczne włosów. Podstawy diagnostyki trychologicznej, Kosmetologia Estetyczna / 3 / 2014 / vol. 3.