Bąbel pokrzywkowy to wykwit wystający ponad powierzchnię skóry lub błony śluzowej, o zmiennej średnicy, dobrze odgraniczony od otaczających go tkanek. Może powodować świąd skóry i pieczenie skóry. Przeważnie zanika w ciągu doby, choć w większości przypadków trwa to znacznie krócej. Diagnostyką i leczeniem nawracających bąbli pokrzywkowych może zajmować się reumatolog, alergolog lub dermatolog, w zależności od ich przyczyn.
Bąbel pokrzywkowy – przyczyny
Podstawową komórką zaangażowaną w etiopatogenezę pokrzywki jest komórka tuczna, czyli mastocyt. Mediatory wazoaktywne uwalniane z komórek docelowych działają na żyły i włośniczki, wywołując kolejno:
- kurczenie się komórek śródbłonka;
- poszerzenie przestrzeni międzykomórkowych;
- zwiększenie przepuszczalności naczyń;
- pojawienie się obrzęku.
W przypadku obrzęku naczynioruchowego następuje przemieszczenie mediatorów do głębszych warstw skóry właściwej oraz tkanki podskórnej, podczas gdy ich uwolnienie w obrębie powierzchownych warstw skóry wywołuje powstanie bąbli pokrzywkowych. Podstawowym mediatorem uwalnianym przez komórki tuczne jest histamina, choć udział w powstawaniu bąbli pokrzywkowych biorą również prostaglandyny, leukotrieny, czynnik aktywujący płytki, tryptaza, chymaza, IFN-α, IL-1, 4, 5, 6, 8, 10. Bąbel pokrzywkowy może mieć wiele przyczyn. Najczęściej obserwuje się:
- pokrzywkę immunologiczną – jako reakcja organizmu na obecność alergenów, np. lateksu na dłoniach, wdychania sierści zwierząt lub pyłków, a także spożycie niektórych pokarmów, które u danej osoby wywołują uczulenie;
- pokrzywkę fizykalną – objawy schorzenia pojawiają się po zadziałaniu rozmaitych bodźców fizycznych. Najczęstszą pokrzywką tego typu jest dermografizm związany z obniżonym progiem wrażliwości skóry na ucisk;
- pokrzywkę cholinergiczną – objawy pojawiają się zazwyczaj u młodych osób jako odpowiedź na wzrost temperatury ciała (gorąca kąpiel, wysiłek, gorączka, stres);
- pokrzywkę świetlną – objawy pojawiają się po ekspozycji skóry na promieniowanie słoneczne lub inne źródła światła;
- pokrzywkę aspirynową – u chorych na pokrzywkę przewlekłą, nietolerujących kwasu acetylosalicylowego, stwierdza się wzmożone wydalanie leukotrienu E4 w moczu.
Wyróżnia się także pokrzywki wrodzone, które mogą przybrać 3 różne postacie. Zarówno pokrzywka, jak i obrzęk naczynioruchowy, występują zazwyczaj w przypadku obecności patologicznych lub obcych protein, zwłaszcza w przebiegu chorób tkanki łącznej: tocznia rumieniowatego, zespołu Sjögrena oraz reumatoidalnego zapalenia stawów.
Bąbel pokrzywkowy – jak wygląda?
Mimo wielu odmian pokrzywki ich wspólną cechą jest nagłe pojawienie się tzw. bąbli pokrzywkowych, które utrzymują się na skórze przez maksymalnie 24 godziny. Stanowią silnie swędzące, różowe lub blade zmiany skórne, przeważnie otoczone rumieniem. Wywołuje je powierzchowny obrzęk skóry właściwej. Zmiany te wykazują duże zróżnicowanie, mogą mieć średnicę od kilku mm do kilkunastu cm, a ich liczba może się wahać od kilku do setek. W części przypadków pojedyncze zmiany mogą się zlewać, zajmując rozległe partie skóry pacjenta.
Niemal w połowie przypadków bąblom pokrzywkowym towarzyszy obrzęk naczynioruchowy, intensywniejszy głęboko w skórze właściwej oraz w tkance podskórnej. Przeważnie lokalizuje się w obrębie warg i powiek. Obrzęk naczynioruchowy różni się klinicznie od bąbli pokrzywkowych, ponieważ zajmuje większe, dobrze odgraniczone obszary o niezmienionym lub lekko różowym zabarwieniu. Może utrzymywać się na skórze nawet do 3 dni, a jego cechą charakterystyczną jest uczucie rozpierania.
Diagnostyka bąbla pokrzywkowego
Podstawą rozpoznania jest badanie fizykalne oraz wywiad. Wyjątkowo w przypadku pokrzywek ostrych wywoływanych alergenami niezbędne jest oznaczenie specyficznych przeciwciał IgE i/lub wykonanie skórnych testów punktowych.
Bąbel pokrzywkowy – leczenie
Podstawą leczenia jest zidentyfikowanie i usunięcie czynników wywołujących bąble, jak również leczenie chorób współistniejących, które mogą być przyczyną pojawiania się zmian skórnych. Farmakoterapia pokrzywki powinna zawsze opierać się na stosowaniu leków przeciwhistaminowych II generacji, takich jak bilastyna, lewocetyryzyna czy rupatadyna. W przeciwieństwie do leków I generacji nie przekraczają bariery krew-mózg, są więc bezpieczniejsze w stosowaniu. Przy braku efektów dołącza się do terapii lek biologiczny – omalizumab, a przy dalszym braku efektów, pacjent otrzymuje cyklosporynę. Przewlekłe stosowanie glikokortykosteroidów w leczeniu pokrzywki jest przeciwwskazane.
Można wspomagać się objawowo metodami domowymi. Pomocne bywają chłodne okłady z naparu rumianku, plasterków świeżego ogórka, cebuli czy aloesu. Opuchliznę i świąd łagodzą również klasyczne zimne okłady.
Polecane produkty:
|
Kwas hialuronowy tabletki
Kwas hialuronowy znajduje się w skórze, dzięki czemu czyni ją gładką, elastyczną i bez zmarszczek. Z wiekiem jego ilość jednak maleje i należy dostarczać go do organizmu, aby uzupełnić powstające braki … Zobacz więcej... |
|
Kolagen naturalny - skóra i stawy
Kolagen od bioalgi to naturalny, najwyższej jakości hydrolizat kolagenu. Jest to najważniejsze białko, które wpływa na jakość skóry. Jego odpowiednia ilość zapobiega powstawaniu zmarszczek, cellulitu, rozstępów, ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Czarnecka-Operacz M., Jenerowicz D., Aktualna wiedza w zakresie etiopatogenezy pokrzywek, Alergia, 1/2008.
- Tyczyńska K., Krajewski P., Pokrzywka – jak diagnozować i leczyć w praktyce lekarza POZ?, Lekarz POZ, 2/2023.
- Czarnecka-Operacz M., Aktualne zasady postępowania diagnostycznego w pokrzywce, Przegląd Dermatologiczny, 98/2011.
