Sterydy

Sterydy to organiczne związki chemiczne fizjologicznie występujące w organizmie człowieka. Ze względu na swoje uniwersalne i wszechstronne działanie, wykorzystuje się je również w farmakoterapii – glikokortykoidy to bardzo silne leki, których długotrwałe stosowanie wiąże się niestety z ryzykiem skutków ubocznych. Mianem sterydów zwie się także środki dopingujące wykorzystywane w sporcie, mające na celu poprawę sprawności fizycznej czy masy mięśniowej zawodników.

Sterydy w organizmie człowieka

Hormony steroidowe produkowane są głównie przez korę nadnerczy, przy obecności cholesterolu. Wszystkie etapy tego procesu kontroluje oś podwzgórzowo-przysadkowa. Do najważniejszych przedstawicieli tych związków zaliczamy kortyzol i kortykosteron. Ciekawostką jest, że produkcja i wydzielanie sterydów wykazuje zależność czasową związaną z rytmem okołodobowym. Odpowiedni poziom sterydów w organizmie jest niezbędny, aby organizm mógł sprawnie funkcjonować. Podstawowe funkcje hormonów sterydowych:

• zwiększanie stężenia glukozy podczas intensywnych wysiłków;
• regulacja metabolizmu, udział w przemianach węglowodanów, białek i tłuszczów;
• utrzymywanie prawidłowej pobudliwości mięśni;
• poprawa pamięci i koncentracji;
• regulowanie gospodarki wodno-elektrolitowej.

Do grona hormonów steroidowych zaliczamy również męskie i żeńskie hormony płciowe, produkowane kolejno przez jądra (androgeny) i jajniki (estrogeny). Odpowiadają one za rozwój męskich i żeńskich cech płciowych, libido oraz płodność.

Badanie poziomu glikokortykoidów

Poziom poszczególnych hormonów steroidowych w organizmie można ocenić na podstawie badania krwi. Zaleca się je przede wszystkim w momencie wystąpienia objawów takich jak:

• zaburzenia cyklu miesiączkowego;
• nadmierne wypadanie włosów lub łysienie;
• niskie libido;
• problemy z płodnością;
• nadmierne owłosienie u kobiet;
• ginekomastia u mężczyzn;
• zmniejszenie objętości jąder;
• nagły przyrost masy ciała;
• wzmożone pragnienie i nasilona diureza;
• nadciśnienie tętnicze;
• skłonność do infekcji, problemy z odpornością;
• hiperglikemia.

Dość charakterystycznymi problemami związanymi ze sterydami są choroba Addisona (niewystarczająca synteza kortykosteroidów przez korę nadnerczy) oraz zespół Cushinga (długotrwała, nadmierna synteza omawianych hormonów).

Glikokortykoidy – leki

Glikokortykoidy w postaci leków są wykorzystywane głównie do leczenia chorób autoimmunologicznych, np. tocznia rumieniowatego układowego, łojotokowego zapalenia skóry, choroby Leśniowskiego-Crohna czy reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS). Wykazują silne działanie przeciwzapalne i immunomodulujące. Mają rozmaitą postać – tabletek, kremów, maści, płynów do iniekcji. Działają głównie poprzez:

• skurcz naczyń krwionośnych i zmniejszenie ich przepuszczalności;
• indukcję syntezy lipokortyny;
• hamowanie czynności cytokin zapalnych, migracji makrofagów oraz proliferacji limfocytów;
• upośledzanie czynności komórek Langerhansa.

Ich długotrwałe stosowanie lub nagłe odstawienie wiąże się z dużym ryzykiem licznych działań niepożądanych. Sterydy w medycynie wykorzystywane są również u pacjentów przed przeszczepami narządów, aby obniżyć reakcję układu immunologicznego i tym samym zapobiec odrzuceniu przeszczepu.

Sterydy w sporcie

W sporcie sterydy uznawane są za nielegalne preparaty dopingujące. Stwierdzenie ich w organizmie zawodnika jest wskazaniem do wykluczenia go z dalszych etapów zawodów. Przyjmowane przez zawodników związki i substancje imitują męskie hormony płciowe, co wpływa na:

• rozrost mięśni, zwiększenie ich objętości;
• zmniejszenie poziomu tkanki tłuszczowej;
• przyspieszenie budowy masy mięśniowej.

Długotrwałe przyjmowanie sterydów wiąże się jednak z licznymi konsekwencjami:

• u mężczyzn – zmniejszenie objętości gonad, zanik męskich cech płciowych, bezpłodność;
• u kobiet – obniżenie tembra głosu, bezpłodność, zaburzenia miesiączkowania, zmniejszenie piersi;
• bez względu na płeć – zwiększone ryzyko choroby niedokrwiennej serca, zawału, miażdżycy i wielu zaburzeń psychicznych.

Obecność sterydów w organizmie można ocenić na podstawie badania krwi.

	Spirulina w proszku 100% naturalna Spirulina w proszku wykorzystywana jest najczęściej do wykonywania odżywczych i oczyszczających maseczek wpływając m.in. na poprawę wyglądu skóry. Dostarcza niezbędne witaminy, minerały i inne składniki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.. Zobacz więcej...
	Spirulina w tabletkach 100% naturalna Spirulina zawiera wysokiej jakości naturalne witaminy i minerały. Jej skład to m.in. biotyna, kwas foliowy, beta-karoten, witamina D, witamina E oraz wiele innych witamin. To również źródło niezbędnych minerałów jak magnez, cynk, wapń, żelazo.. Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Maciejewska T., Trzciński P., Zachowania ryzykowne podejmowane przez mężczyzn zagrożonych bigoreksją, Rocznik Lubuski, 1/2014.
2. Mędraś M., Jóźków P., Zastosowanie testosteronu i steroidów androgenno-anabolicznych w sporcie, Endokrynologia Polska, 3/2009.
3. Kaszuba A., Pastuszka M., Kaszuba A., Miejscowe glikokortykosteroidy w leczeniu chorób skóry – zalecane standardy postępowania, Forum Medycyny Rodzinnej, 5/2009.