Bariera hydrolipidowa skóry to szczególna warstwa ochronna, która składa się głównie z wody i lipidów. Jest obecna w powierzchownej warstwie naskórka. Stanowi izolację między organizmem a czynnikami zewnętrznymi. Jej odpowiednia kondycja wpływa również na wygląd skóry – jest bardziej elastyczna, zwarta, gładka i pełna blasku.
Co to jest bariera hydrolipidowa?
Bariera hydrolipidowa skóry (zwana też barierą hydrolipidową naskórka) to naturalna, ochronna warstwa znajdująca się na powierzchni skóry. Pełni kluczową rolę w utrzymaniu jej zdrowia, nawilżenia i odporności na czynniki zewnętrzne. Ostateczna bariera lipidowa tworzy się podczas przechodzenia komórek z warstwy ziarnistej do rogowej. Ciałka blaszkowate scalają się wtedy z błoną komórkową i wydzielają całą swoją zawartość lipidową do przestrzeni komórkowej. Większość z tych lipidów stanowią lipidy obojętne, takie jak trójglicerydy, czy wolne kwasy tłuszczowe oraz sfingolipidy, w tym ceramidy. Ceramidy umiejscawiają się zarówno w strukturze koperty lipidowej, jak i stanowią istotny składnik cementu międzykomórkowego, który dodatkowo zawiera m.in. cholesterol, wolne kwasy tłuszczowe oraz naturalny czynnik nawilżający (NMF, natural moisturizing factor).
Skuteczność działania bariery naskórkowej określa się miarą wskaźnika TEWL. Informuje on o stopniu zaawansowania przeznaskórkowej utraty wody. Prawidłowe wartości dla tego parametru w przypadku osób dorosłych mieszczą się w granicach 85-170 ml/dzień. W warunkach fizjologicznych woda ze skóry właściwej jest dyfundowana do naskórka, gdzie ulega magazynowaniu w głębszych warstwach, a następnie przemieszcza się do coraz bardziej zewnętrznych warstw aż wyparowuje. Niestety, gdy proces ten przebiega zbyt szybko, może prowadzić do szeregu niekorzystnych zmian, takich jak świąd skóry, łuszczenie skóry, szorstkość, pękanie skóry oraz rumień. Wszystkie te cechy są charakterystyczne dla cery suchej, w której obserwuje się największego stopnia zaburzenia bariery naskórkowej.
Bariera hydrolipidowa – funkcje
Podstawową rolą bariery hydrolipidowej jest ochrona skóry przed utratą wody – zapobiega przesuszeniu skóry i nadmiernemu złuszczaniu się naskórka. Zabezpiecza przed czynnikami zewnętrznymi, takimi jak bakterie, wirusy, zanieczyszczenia, promieniowanie UV. Jest więc po części elementem układu odpornościowego. Dodatkowo utrzymuje prawidłowe pH skóry, a to ważne, ponieważ lekko kwaśne środowisko hamuje rozwój patogenów chorobotwórczych. Wspiera regenerację skóry, umożliwiając prawidłowe odnawianie komórek naskórka.
Zaburzenia bariery hydrolipidowej
Zaburzenia równowagi wodnej naskórka, a więc i bariery hydrolipidowej, mogą wiązać się z następującymi czynnikami:
- wiek – wraz z procesami starzenia się, przeznaskórkowa utrata wody staje się coraz większa;
- płeć – zaburzenia bariery hydrolipidowej są częstsze w przypadku kobiet;
- nadmierna potliwość ciała;
- wysoka wilgotność powietrza;
- zwiększona szybkość przepływu otaczającego powietrza, np. wiatr, działanie klimatyzacji lub nawiewu z wentylatora;
- dermatozy, przewlekłe choroby ogólnoustrojowe, zaburzenia gospodarki hormonalnej;
- przyjmowanie niektórych leków;
- uwarunkowania genetyczne, np. obecność rybiej łuski lub atopowego zapalenia skóry w wywiadzie rodzinnym.
Warto zaznaczyć, że czynnikami warunkującymi prawidłowy poziom nawilżenia skóry są również: obecność NMF, odpowiednie rozmieszczenie i jakość lipidów międzykomórkowych oraz sprawność mikrokrążenia w skórze właściwej. To może z kolei zarówno wiązać się z czynnikami modyfikowalnymi (na które mamy realny wpływ, np. pielęgnacja skóry, dieta, poziom odżywienia organizmu), jak i niemodyfikowalnymi (genetycznymi, uwarunkowanymi środowiskowo i rodzinnie).
Charakterystyczne objawy zaburzeń bariery hydrolipidowej to:
- uczucie ściągnięcia i suchości;
- zaczerwienienie skóry, podrażnienie skóry, pieczenie skóry;
- nadmierne złuszczanie naskórka;
- wzmożona wrażliwość skóry na kosmetyki;
- skłonność do trądziku i stanów zapalnych.
Aby odbudować barierę hydrolipidową, należy przede wszystkim zadbać o dietę, nawyki i pielęgnację. W aspekcie diety świetnie sprawdza się uzupełnienie poziomi witamin i minerałów w organizmie, a także dostarczanie jej Omega 3 i oczyszczanie od wewnątrz za pomocą Chlorelli. W aspekcie nawyków podstawą jest ograniczanie spożycia alkoholu i palenia papierosów, ponieważ są to czynniki mocno wysuszające. Natomiast pielęgnacja obejmuje: unikanie agresywnych, drażniących kosmetyków, stosowanie kremów z filtrami UV i ochrona skóry przed słońcem, nawilżanie skóry. W kosmetykach warto szukać składników takich jak ceramidy, kwas hialuronowy, NMF, skwalen, oleje roślinne.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny - skóra i stawy
Kolagen od bioalgi to naturalny, najwyższej jakości hydrolizat kolagenu. Jest to najważniejsze białko, które wpływa na jakość skóry. Jego odpowiednia ilość zapobiega powstawaniu zmarszczek, cellulitu, rozstępów, ... Zobacz więcej... |
|
Kwas hialuronowy tabletki
Kwas hialuronowy znajduje się w skórze, dzięki czemu czyni ją gładką, elastyczną i bez zmarszczek. Z wiekiem jego ilość jednak maleje i należy dostarczać go do organizmu, aby uzupełnić powstające braki … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Czerwonka W., Puchalska D., Lipińska M., Habrat A., Mechanizmy i metody przenikania substancji czynnych przez barierę lipidową skóry, Kosmetologia Estetyczna, 6/2018.
- Komorowska M., Bariera naskórkowa – czynniki wpływające na zaburzenia równowagi oraz prawidłowe funkcjonowanie skóry, Aesthetic Cosmetology and Medicine
2 / 2025 / vol. 14. - Rykała J., Kowalska K., Fijałkowska M., Ocena świadomości kobiet dotycząca funkcjonowania bariery hydrolipidowej skóry, Polish Journal of Cosmetology 2023.
