Skwalen to nienasycony węglowodór, naturalnie występujący w tłuszczu rekina oraz płaszczu lipidowym ludzkiej skóry. Jest stabilnym olejem bez zapachu i koloru, pozostaje przy tym płynny nawet w niskich temperaturach. Od lat jego syntetyczny zamiennik – skwalan powszechnie stosuje się w kosmetyce, głównie jako środek zmiękczający, nawilżający i regenerujący. Uznawany jest za substancję bezpieczną i hipoalergiczną, nie podrażnia nawet wrażliwej skóry.
Skwalen w organizmie człowieka
Skwalen występuje naturalnie w łoju na poziomie, osiągając do 25% jego objętości. Dokładna zawartość zależy od czynników takich jak wiek, płeć czy uwarunkowania środowiskowe. Jego produkcja ma miejsce w procesie syntezy cholesterolu. Najwyższe stężenie odnotowuje się w skórze, jako że jest składnikiem wydzieliny gruczołów łojowych. Pomaga tworzyć barierę ochronną na powierzchni skóry. Niestety, ilość skwalenu w łoju spada wraz z wiekiem, przez co skóra staje się bardziej podatna na uszkodzenia i negatywnie działające czynniki zewnętrzne.
Źródła skwalenu
W największych ilościach omawiany związek odnotowuje się w oleju z wątroby niektórych gatunków rekinów głębinowych (niewielkich rozmiarów), gdzie może osiągać nawet do 80%. Przez większość czasu olej z wątroby rekina stanowił jedyne źródło skwalenu pozyskiwanego na skalę przemysłową. Celem ochrony różnorodności biologicznej, surowce pochodzenia zwierzęcego skutecznie zastępowane są przez alternatywne źródła, np. oleje roślinne. Jednak poziom skwalenu w olejach roślinnych utrzymuje się na bardzo niskich wartościach, dlatego większość nie jest uznawana za realne źródła do celów przemysłowych.
Jedynie w przypadku oliwy z oliwek istnieje możliwość pozyskiwania skwalenu. Większe ilości odnotowuje się również w oleju jaśminowym i amarantusie, jednak surowce te są zbyt drogie, aby były wykorzystywane w produkcji masowej.
Funkcje skwalenu
Skwalen pełni niezwykle ważną rolę w fizjologii skóry. Pomaga bowiem utrzymać odpowiednie nawilżenie skóry, regeneruje uszkodzenia i przyczynia się do spowolnienia procesów starzenia się. Dodatkowo chroni przed szkodliwymi czynnikami środowiskowymi, takimi jak np. promieniowanie UV. Warto wiedzieć, że skwalen jest metabolicznym prekursorem cholesterolu oraz innych steroli, a także witaminy D i hormonów steroidowych. Odpowiada między innymi za regenerację tokoferoli, chroniąc je przed szkodliwym działaniem wolnych rodników. Można zatem podsumować, że pośrednio wykazuje działanie antyoksydacyjne.
Co ciekawe, skwalen bywa wykorzystywany jako skuteczny nośnik dla aktywnych cząsteczek w szczepionkach. Wchodzi w skład maści i leków o działaniu przeciwbólowym, antyalergicznym, przeciwzapalnym, antybakteryjnym i przeciwwirusowym. Znajduje zastosowanie w terapii obrzęków, stanów zapalnych skóry, wrzodów, a nawet profilaktycznie w prewencji chorób układu sercowo-naczyniowego. Skwalenu nie wykorzystuje się w kosmetyce, jako że bardzo szybko ulega utlenieniu i rozkładowi.
Skwalen a skwalan
Skwalen jest związkiem całkowicie naturalnym, zaś skwalan tworzy się przemysłowo, jest więc jego syntetycznym odpowiednikiem. Ze względu na właściwości chemiczne skwalenu nie stosuje się w kosmetologii, natomiast skwalan znajduje w niej szerokie zastosowanie, głównie ze względu na działanie nawilżające, regeneracyjne, odżywiające oraz przeciwstarzeniowe. Biorąc pod uwagę właściwości często bywa przyrównywany do kwasu hialuronowego. Ma także podobne działanie, ponieważ ogranicza odparowywanie wody z powierzchni skóry i skutecznie zatrzymuje wilgoć.
Suplementacja skwalenu
Skwalen jest często wybieranym suplementem diety, ponieważ:
- jest naturalnym antybiotykiem;
- chroni przed powstawaniem kamieni żółciowych i przedwczesnym starzeniem się organizmu;
- reguluje poziom cholesterolu we krwi;
- stanowi profilaktykę chorób sercowo-naczyniowych;
- poprawia odporność organizmu (zwłaszcza przy jednoczesnym suplementowaniu Omega-3);
- ochrania wątrobę i przyspiesza procesy detoksykacji.
Dodatkowo poprawia kondycję skóry „od środka”. Jak wiadomo, nawet staranna pielęgnacja nie przyniesie oczekiwanych efektów, jeśli jednocześnie nie zadbamy o dietę, a więc odżywienie tkanek od wewnątrz. Skwalen idealnie nadaje się do tej roli. Jest suplementem bezpiecznym, a jego przyjmowanie nie powoduje skutków ubocznych. Jedynie u niewielkiego odsetka konsumentów stwierdzono luźniejsze stolce, co jednak szybko przemijało.
Polecane produkty:
|
Omega 3 - czysty olej z Pachnotki zwyczajnej
Olej omega 3 to 100% naturalny produkt pozyskiwany z rośliny o nazwie Pachnotka zwyczajna (Perilla frutescens). Uzupełnia codzienną dietę m.in. w mikroelementy, witaminę E, ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Czaplicki S., Ogrodowska D., Zadernowski R., Skwalen i kwasy tłuszczowe przechowywanych produktów amarantusowych, Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 3/2012.
- Moszak M., Zawada A., Grzymisławski M., Właściwości oraz zastosowanie oleju rzepakowego i oleju z amarantusa w leczeniu zaburzeń metabolicznych związanych z otyłością, Forum Zaburzeń Metabolicznych, 2/2018.
