Osutka świetlna to zaburzenie dermatologiczne tworzące się wskutek ekspozycji na promieniowanie słoneczne, dotyczy zatem głównie miejsc odsłoniętych, takich jak dłonie, przedramiona czy twarz. W jej przebiegu zaobserwować można charakterystyczny rumień z wysypką grudkową lub pęcherzową. Istnieje kilka metod leczenia tego problemu, które zawsze dobiera się wspólnie z lekarzem dermatologiem.
Osutka świetlna – przyczyny
Osutkę świetlną zalicza się do grona fotodermatoz, czyli swego rodzaju alergii na słońce. Najczęściej diagnozuje się ją u pacjentów w wieku 6-14 lat, choć może wystąpić u każdego człowieka. Nadmierna, nieprawidłowa reakcja skóry w odpowiedzi na promieniowanie słoneczne wciąż nie została w pełni wyjaśniona. Przyczyny tego zjawiska pozostają nieznane, choć zaobserwowano, że większe ryzyko wystąpienia osutki świetlnej dotyczy osób z jasną karnacją oraz przyjmujących preparaty fotouczulające. Szacuje się, że osutka świetlna może dotyczyć nawet do 20% populacji, jest więc częstym i realnym zagrożeniem dla skóry.
Osutka świetlna – objawy
Zmiany skórne w przebiegu osutki świetlnej są dość charakterystyczne. Przybierają postać rumienia z grudkami i plamkami wystającymi ponad powierzchnię skóry, lokalizującymi się w największym stopniu na powierzchni nieosłoniętej, a więc wystawionej bezpośrednio na działanie słońca. Przeważnie jest to twarz i dłonie, jednak przy spędzeniu dnia w krótkich spodenkach mogą to być np. nogi. Towarzyszy temu świąd skóry i niekiedy pieczenie części eksponowanych na działanie promieni słonecznych.
Objawy osutki świetlnej pojawiają się z reguły wiosną lub wczesnym latem, od kilku godzin do kilku dni od czasu pierwszej ekspozycji na intensywne światło słoneczne. Utrzymują się na ciele kilka dni i ustępują samoistnie w ciągu 1-2 tygodni. Nie pozostawiają blizn.
Diagnostyka osutki świetlnej
Diagnostyka różnicowa powinna uwzględniać schorzenia przebiegające z fotonadwrażliwością, m.in.:
- toczeń rumieniowaty;
- pokrzywkę słoneczną;
- świerzbiączkę letnią;
- niektóre genodermatozy.
Przy podejrzeniu osutki świetlnej podstawę stanowi szczegółowy wywiad zdrowotny oraz oględziny zmian skórnych, jeśli w danym momencie występują. Uzupełnieniem diagnostyki są próby świetlne i fotoprowokacyjne z wykorzystaniem promieniowania UVA i promieniowania UVB, jak również ocena histologiczna wycinków skóry. Wykonać można także fototest płatkowy, służący do analizy tworzących się na skórze odczynów alergicznych pod wpływem promieniowania ultrafioletowego lub widzialnego. Taki test wykonywany jest w diagnostyce zmian alergicznych, wywołanych lekami doustnymi lub środkami stosowanymi zewnętrznie, po nasłonecznieniu.
Osutka świetlna – leczenie
W leczeniu osutki świetlnej wykorzystuje się β-karoten, fotochemioterpię PUVA, hartowanie poprzez UVB, środki promieniochronne, różnego rodzaju leki przeciwhistaminowe. Metoda terapeutyczna zawsze dobierana jest indywidualnie do pacjenta – do jego wieku, chorób współistniejących, ogólnego stanu zdrowia czy zaawansowania i lokalizacji osutki świetlnej. W stanach ostrych pacjentowi podaje się glikokortykoidy, np. prednizon (wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwalergiczne) oraz preparaty zawierające wapń i witaminę C. Doraźnie zastosować można chłodny okład, który zmniejsza nieco stan zapalny i przynosi ulgę. Podobnie działają okłady z soli fizjologicznej i wodnego roztworu kwasu bornego.
Każdy pacjent zmagający się z osutką świetlną musi pamiętać o systematycznym stosowaniu kremów z filtrem UV o stopniu ochrony SPF 50+. Aplikacja takich kremów na ciało odbywa się nawet kilkukrotnie w ciągu dnia, a jeśli pacjent pływa i zamacza ciało, za każdym razem po wyjściu z wody. Warto również zasłaniać jak największą powierzchnię ciała zwiewną odzieżą z naturalnych włókien.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny - skóra i stawy
Kolagen od bioalgi to naturalny, najwyższej jakości hydrolizat kolagenu. Jest to najważniejsze białko, które wpływa na jakość skóry. Jego odpowiednia ilość zapobiega powstawaniu zmarszczek, cellulitu, rozstępów, ... Zobacz więcej... |
|
Kwas hialuronowy tabletki
Kwas hialuronowy znajduje się w skórze, dzięki czemu czyni ją gładką, elastyczną i bez zmarszczek. Z wiekiem jego ilość jednak maleje i należy dostarczać go do organizmu, aby uzupełnić powstające braki … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Sankowska M., Janicka J., Misiak-Gałązka M., Rudnicka L., Polimorficzna osutka świetlna u dzieci – obraz kliniczny, diagnostyka różnicowa i leczenie, Pediatr Med Rodz 2022, 18 (1), p. 22-27.
- Rudnicka L., Olszewska M., Rakowska A., Sar-Pomian M., Współczesna Dermatologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2022.
