Oksytocyna to hormon peptydowy zbudowany z 9 aminokwasów spiętych mostkiem dwusiarczkowym. Oddziałuje na wiele układów organizmu, jest jednak najbardziej znany ze swoich właściwości pobudzających laktację u kobiet po porodzie oraz ze stymulacji akcji porodowej. Warto jednak wiedzieć, że oksytocyna pełni także funkcję neuroprzekaźnika w mózgu, wspierając czynność ośrodkowego układu nerwowego.
Oksytocyna w organizmie
Omawiany hormon jest produkowany w podwzgórzu, jednak wydzielanie następuje z tylnego płata przysadki mózgowej. Fizjologicznie hormon uwalniany jest wskutek drażnienia brodawek sutkowych lub receptorów szyjki macicy i pochwy (u kobiet) oraz wskutek stosunku seksualnego (u mężczyzn). Za normę u kobiet nieciężarnych i nie karmiących piersią uznaje się wartości poniżej 3,2 mU/l.
Rola oksytocyny
Oksytocyna pobudza do skurczu mięsień gładki macicy podczas porodu, umożliwiając przeprowadzenie sprawnej akcji porodowej. Jest to kluczowe dla porodu naturalnego, gdzie macica musi się kurczyć aby wspomóc dziecku przyjście na świat. W razie braku dostatecznie silnych skurczów personel medyczny podaje oksytocynę dożylnie. Spadek stężenia progesteronu i podwyższenie stężenia estrogenów we krwi zwiększają wrażliwość macicy na działanie oksytocyny.
Dodatkowo omawiany hormon w trakcie ssania piersi przez dziecko pobudza komórki mioepitelialne zlokalizowane wokół przewodów pęcherzykowych w gruczołach piersiowych. W konsekwencji powoduje wypływanie mleka. Co ciekawe, syntezę tego hormonu stymuluje nawet widok dziecka czy słyszalny płacz.
Oksytocyna spełnia jednak nie tylko funkcje związane z ciążą i porodem. Udowodniono jej wpływ na ośrodkowy układ nerwowy u osób obu płci. Formuje bowiem zachowania społeczne oraz działa redukująco w stosunku do lęku, agresji czy stresu. Proces ten zachodzi prawdopodobnie przy współpracy z ciałem migdałowatym w mózgu oraz jego połączeniami z pniem mózgu i podwzgórzem. Trwają badania nad wykorzystaniem tego hormonu w leczeniu chorób o podłożu psychicznym, w tym schizofrenii.
Oksytocyna podczas porodu
Stężenie oksytocyny wzrasta w ostatniej fazie porodu, a dokładnie w momencie przesuwania się w dół płodu i rozszerzania kanału rodnego. Miejsce ma zjawisko dodatniego sprzężenia zwrotnego, rozszerzanie kanału macicy zwiększa wydzielanie oksytocyny, z kolei oksytocyna nasila skurcze macicy i powoduje rozszerzanie się kanału rodnego.
Oksytocyna u mężczyzn
Chociaż hormon ten kojarzony jest głównie z kobietami, pewne jego ilości możemy znaleźć także w organizmach mężczyzn. Jej wyrzut następuje u nich zwłaszcza podczas aktywności seksualnych. Oksytocyna u mężczyzn wspiera utrzymanie erekcji oraz osiągnięcie orgazmu. Udowodniono, że oksytocyna w połączeniu z testosteronem zmniejsza odczuwanie zmęczenia i senności po stosunku seksualnym.
Zastosowanie oksytocyny w medycynie
Oksytocyna jest wykorzystywana głównie w ginekologii i położnictwie, na polskim rynku dostępna jest w formie roztworu aplikowanego poprzez wstrzykiwanie oraz roztworu do podawania w kroplówce. Można ją stosować między innymi do:
- wywołania akcji porodowej;
- kontrolowania krwawienia poporodowego;
- leczenia poronienia niepełnego lub niedokonanego.
W każdym z tych przypadków lekarz musi stosować się do określonych dawek. Istnieją również medyczne przeciwwskazania do podawania oksytocyny, takie jak:
- nadmiernie napięta macica;
- niedojrzała szyjka macicy;
- zabiegi na mięśniu macicy;
- wyjątkowo rozciągnięta macica, np. podczas ciąży mnogiej;
- ukośne lub poprzeczne ułożenie płodu;
- wcześniactwo płodu;
- rak szyjki macicy;
- niskie zagnieżdżenie łożyska w macicy.
Zastosowanie oksytocyny wiąże się z wystąpieniem bolesnych skurczów macicy, co wzbudza wiele wątpliwości wśród przyszłych matek. Jej podaż sprawia również, że odstępy między kolejnymi skurczami są bardzo krótkie, kobieta nie ma więc czasu na regenerację sił. Do pozostałych skutków ubocznych zalicza się bóle głowy, uczucie stałego napięcia macicy po porodzie oraz obfite krwawienia z dróg rodnych.
Polecane produkty:
|
Spirulina w proszku 100% naturalna
Spirulina w proszku wykorzystywana jest najczęściej do wykonywania odżywczych i oczyszczających maseczek wpływając m.in. na poprawę wyglądu skóry. Dostarcza niezbędne witaminy, minerały i inne składniki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.. Zobacz więcej... |
|
Spirulina w tabletkach 100% naturalna
Spirulina zawiera wysokiej jakości naturalne witaminy i minerały. Jej skład to m.in. biotyna, kwas foliowy, beta-karoten, witamina D, witamina E oraz wiele innych witamin. To również źródło niezbędnych minerałów jak magnez, cynk, wapń, żelazo.. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Ganong W., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL Warszawa 2018.
- Wójciak P., Remlinger-Molenda A., Rybakowski J., Rola oksytocyny i wazopresyny w czynności ośrodkowego układu nerwowego i w zaburzeniach psychicznych, Psychiatria Polska, 6/2012.
