Kwas dokozaheksaenowy (DHA) to długołańcuchowy i wielonienasycony kwas tłuszczowy z rodziny Omega-3. Wpływa na właściwości fizykochemiczne błon komórkowych, reguluje ekspresję genów i uczestniczy w syntezie wielu substancji biologicznie czynnych. Jest również kluczowy na etapie ciąży do prawidłowego rozwoju płodu. Jego obecność w codziennej diecie powinna być jednym z najważniejszych czynników dbania o zdrowie i prewencji wielu chorób.
Kwas dokozaheksaenowy (DHA) – charakterystyka
Kwas DHA powstaje z kwasu α-linolenowego (ALA, należy do rodziny kwasów tłuszczowych Omega-3), a jednym ze związków pośrednich jest kwas eikozapentaenowy (EPA, również należy do rodziny kwasów tłuszczowych Omega-3). Występuje powszechnie w błonach komórkowych całego organizmu, stanowiąc wręcz główny element budulcowy błon komórkowych neuronów kory mózgowej w ośrodkowym układzie nerwowym (do 50% całej frakcji błonowych fosfolipidów).
Kwas dokozaheksaenowy (DHA) – źródła
Kwas α-linolenowy (ALA) w największych ilościach znajdziemy w niektórych olejach roślinnych, zwłaszcza oleju lnianym. Warto dodawać je do podstawowych dań (np. z grochem i kapustą, bigosów, kremowych zup, sałatek, koktajli), ponieważ kwas ALA jest niezbędny do produkcji kwasu DHA. W organizmie musi się więc znajdować jego odpowiednia ilość.
Natomiast długołańcuchowe pochodne kwasu ALA, a więc przede wszystkim kwas dokozaheksaenowy, występuje głównie w tłustych rybach żyjących w zimnych wodach morskich i oceanicznych. Ciekawostką jest, że ryby z zimnych mórz północnych zawierają więcej EPA, z południowych zaś więcej DHA. Zgodnie z zaleceniami specjalistów powinno się spożywać 2-3 porcje ryb w tygodniu. Co ciekawe, wszystkie kwasy tłuszczowe z rodziny Omega-3 (a również i Omega-6), znajdują się w niektórych mikroalgach, np. Spirulinie czy Chlorelli. Ich suplementacja okazuje się być korzystna nie tylko pod tym względem – zawierają również wiele antyoksydantów, błonnika pokarmowego, witamin, minerałów, białka i innych cennych związków.
Kwas dokozaheksaenowy (DHA) – funkcje
Najważniejsze funkcje omawianego kwasu prezentują się następująco:
- działanie przeciwzapalne i immunomodulujące;
- tworzenie błon synaptycznych i fotoreceptorów siatkówki oka;
- regulacja procesów neurogenezy i synaptogenezy;
- kluczowa rola w rozwoju mózgu i siatkówki oka, ponieważ tam gromadzą się duże ilości DHA;
- prewencja chorób cywilizacyjnych, takich jak nowotwory, miażdżyca, depresja, schorzenia dermatologiczne i neurodegeneracyjne.
U osób starszych obserwuje się znaczny spadek ilości DHA w ustroju, co wiąże się ze spadkiem aktywności enzymu niezbędnego do naturalnej syntezy tego kwasu tłuszczowego. Dodatkowo osoby starsze zmagają się ze spadkiem apetytu, ich dieta nie jest więc tak urozmaicona jak w przypadku osób młodszych. Wszystko to sprawia, że wraz z wiekiem coraz częściej zauważa się zaburzenia pracy układu nerwowego – drżenia mięśniowe, problemy z koncentracją i pamięcią i wiele innych. Dodatkowa suplementacja jest szczególnie ważna u seniorów oraz kobiet ciężarnych.
Kwas dokozaheksaenowy (DHA) w ciąży
Zarówno łożysko, jak i sam płód syntetyzują bardzo małe ilości długołańcuchowych wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, w tym DHA. Zapotrzebowanie nienarodzonego jeszcze dziecka jest jednak ogromne – cały układ nerwowy potrzebuje NNKT (niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe) aby się rozwinąć w sposób prawidłowy. Zapotrzebowanie na te kwasy jest zaspokajane dzięki ich transportowi z krwiobiegu matki, dlatego niezwykle ważna jest zdrowa i zbilansowana dieta w ciąży w połączeniu z suplementacją. Dodatkowa suplementacja rekomendowana przez specjalistów i lekarzy prezentuje się następująco:
- 1000 mg DHA – jeśli miejsce ma ryzyko poród przedwczesny;
- 600 mg DHA – jeśli dieta przyszłej matki nie zawiera ryb i owoców morza;
- 200 mg DHA – jeśli dieta przyszłej matki jest bogata w naturalne źródła kwasu dokozaheksaenowego.
DHA w okresie ciąży reguluje rozwój mózgu i całego układu nerwowego u płodu, jak również wspiera kształtowanie się wzroku. Niedobór DHA prowadzi do zmniejszenia wielkości neuronów, zwiększenia ryzyka wad ośrodkowego układu nerwowego i upośledzeń umysłowych, a także zwiększa częstotliwość występowania autyzmu u takich dzieci. Przeprowadzono badania, które wykazały, że regularna suplementacja Omega-3 w ciąży aż o 42% zmniejsza ryzyko przedwczesnego porodu przed ukończeniem 34. tygodnia ciąży.
Polecane produkty:
|
Spirulina w proszku 100% naturalna
Spirulina w proszku wykorzystywana jest najczęściej do wykonywania odżywczych i oczyszczających maseczek wpływając m.in. na poprawę wyglądu skóry. Dostarcza niezbędne witaminy, minerały i inne składniki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.. Zobacz więcej... |
|
Spirulina w tabletkach 100% naturalna
Spirulina zawiera wysokiej jakości naturalne witaminy i minerały. Jej skład to m.in. biotyna, kwas foliowy, beta-karoten, witamina D, witamina E oraz wiele innych witamin. To również źródło niezbędnych minerałów jak magnez, cynk, wapń, żelazo.. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Łacheta D., Olejarz W., Włodarczyk M., Nowicka G. Wpływ kwasu dokozaheksaenowego (DHA) i eikozapentaenowego (EPA) na regulację funkcji komórek śródbłonka naczyniowego, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 73/2019.
- Mirowski A., Jachnis A., Kwas dokozaheksaenowy – składnik odżywczy o kluczowym znaczeniu w okresie ciąży. Część I. Niedobór kwasu dokozaheksaenowego, Życie Weterynaryjne, 91/2016.
- Bałasińska B., Jank M., Kulasek G. Właściwości i rola wielonienasyconych kwasów tłuszczowych w utrzymaniu zdrowia ludzi i zwierząt, Życie Weterynaryjne, 9/2010.
- Materac E., Marczyński Z., Bodek K., Rola kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6 w organizmie człowieka, Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 2/2013.
