Obrzęk naczynioruchowy (inaczej: obrzęk naczyniowy, obrzęk Quinckego, obrzęk angioneurotyczny) to charakterystyczne nabrzmienie skóry pojawiające się wskutek upośledzonej, nadmiernej przepuszczalności ścian naczyń krwionośnych. Najczęściej wiąże się z reakcją alergiczną i wymaga szybkich działań medycznych. W skrajnych przypadkach może stanowić bezpośrednie zagrożenie dla pacjenta.
Obrzęk naczynioruchowy – przyczyny
Obrzęk naczynioruchowy może być objawem towarzyszącym przewlekłej pokrzywce, zwłaszcza w okresie zaostrzeń, jak również może występować jako izolowany objaw w postaci napadów obrzęku miejscowego, samoograniczającego się o różnej częstości. W takich sytuacjach nazywa się go obrzękiem naczynioruchowym bez pokrzywki. Zdecydowanie najczęściej obrzęk naczynioruchowy jest konsekwencją reakcji alergicznej, zwłaszcza na leki i pokarm. Niealergiczne postacie dzieli się na:
- polekowe;
- idiopatyczne;
- nabyte z autoagresji;
- nabyte z proliferacji;
- wrodzone.
Nie należy mylić obrzęku naczynioruchowego z utrwalonym obrzękiem miejscowym, który pojawić się może w przebiegu zespołu Melkerssona-Rosenthala.
Obrzęk naczynioruchowy, zgodnie z ogólnie przyjętą definicją, to obrzęk skóry lub tkanki podskórnej, wywołany wzrostem przepuszczalności śródbłonka naczyń i przenikaniem białka oraz innych składników osocza do przestrzeni pozanaczyniowej. Tymi składnikami są także rozmaite mediatory działające na receptory powierzchni śródbłonka naczyń. W momencie uwolnienia mediatorów zapalnych tworzy się stan zapalny oraz obrzęk. Obrzęk naczynioruchowy bez pokrzywki jest indukowany głównie bradykininą.
Dość specyficznym problemem klinicznym jest dziedziczny obrzęk naczynioruchowy związany z uszkodzeniem genu na chromosomie 11. Pojawia się z reguły u członków rodziny, choć w wielu przypadkach wynika ze spontanicznej mutacji. Obrzęk ten może obejmować kończyny, brzuch, gardło i inne narządy, co stanowi bezpośrednie zagrożenie życia.
Obrzęk naczynioruchowy – jak wygląda?
Obrzęk naczynioruchowy tworzy się głębiej w warstwie podskórnej lub podśluzowej. Tym samym indukuje samoograniczający się obrzęk zewnętrzny, zlokalizowany np. na twarzy, wargach, dłoniach, stopach, kroczu. Cechy charakterystyczne obrzęku naczynioruchowego to:
- powolne narastanie, nawet w ciągu 24 godzin (dla porównania, obrzęk histaminowy pojawia się gwałtownie);
- znaczne rozmiary, które ograniczają się samoistnie;
- brak świądu skóry i często brak pokrzywki;
- samoistne ustępowanie w ciągu 2-5 dni;
- brak skuteczności glikokortykoidów czy leków przeciwhistaminowych w zwalczaniu takiego obrzęku.
Zdecydowanie najczęściej obrzęk naczynioruchowy ma charakter rozlany bez wyraźnych granic i lokalizuje się na twarzy.
Obrzęk naczynioruchowy – diagnostyka
Rozpoznanie obrzęku naczynioruchowego jest możliwe na podstawie obserwacji objawów i wywiadu zdrowotnego z pacjentem. Diagnostyka skupia się więc głównie na poszukiwaniu czynników odpowiedzialnych za jego wystąpienie. Badania dobierane są indywidualnie w zależności od podejrzeń lekarza.
Obrzęk naczynioruchowy – leczenie
Obrzęk naczynioruchowy leczy się zależnie od jego przyczyny. Jeśli jest reakcją alergiczną, najpierw należy jak najszybciej ograniczyć kontakt pacjenta z danym alergenem. Sam napad skutecznie można leczyć objawowo podaniem adrenaliny, leków przeciwhistaminowych czy glikokortykosteroidów. Kolejną opcją postępowania terapeutycznego jest podanie pacjentowi świeżo mrożonego osocza zawierającego w składzie kinazę. Kinaza prowadzi do rozkładu nagromadzonej bradykininy. Jeśli lokalizacja obrzęku zagraża życiu (np. gardło), pacjent musi być leczony na oddziale szpitalnym.
Leczenie dziedzicznego obrzęku naczynioruchowego skupia się na farmakoterapii. Pacjent przyjmuje sterydy anaboliczne (tzw. androgeny), takie jak danazol, oksandrolon i stanozolol. Ostatnimi czasy do terapii dołącza się jednak także leki z inhibitorem C1, inhibitorem kalikreiny czy z antagonistą receptora bradykininy.
Polecane produkty:
|
Spirulina w proszku 100% naturalna
Spirulina w proszku wykorzystywana jest najczęściej do wykonywania odżywczych i oczyszczających maseczek wpływając m.in. na poprawę wyglądu skóry. Dostarcza niezbędne witaminy, minerały i inne składniki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.. Zobacz więcej... |
|
Spirulina w tabletkach 100% naturalna
Spirulina zawiera wysokiej jakości naturalne witaminy i minerały. Jej skład to m.in. biotyna, kwas foliowy, beta-karoten, witamina D, witamina E oraz wiele innych witamin. To również źródło niezbędnych minerałów jak magnez, cynk, wapń, żelazo.. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Obtułowicz K., Obrzęk naczynioruchowy bez pokrzywki, Przegląd Lekarski 2017 / 74 /11.
- Adamski J., Kański A., Weigl W., Wierzejski W., Obrzęk naczynioruchowy jako problem kliniczny w anestezjologii i intensywnej terapii, Anestezjologia i Ratownictwo 2012; 6: 188-193.
- Kuziemski K., Wrodzony obrzęk naczynioruchowy – podstawy diagnostyki, objawy i leczenie. Proste spojrzenie na trudny temat, Gastroenterologia Praktyczna, 1/2021.
