Sód (symbol: Na, łac. natrium) to pierwiastek niesłusznie kojarzony z negatywnymi zjawiskami zachodzącymi w organizmie i ze zwiększonym ryzykiem chorób. Oczywiście nadmierna podaż sodu (czyli soli), podobnie jak wszystkich innych minerałów, ma swoje konsekwencje. W odpowiednich ilościach jest jednak niezbędny do życia, ponieważ stanowi główny kation płynu pozakomórkowego i odpowiada za utrzymanie całej homeostazy organizmu.
Źródła sodu
Najpopularniejszym i najpowszechniej wykorzystywanym źródłem sodu jest sól kuchenna. Dodajemy ją do niemal każdej potrawy, jak również znajduje się ona w większości gotowych produktów spożywczych. W dzisiejszych czasach rekomenduje się ograniczenie lub wręcz całkowite wyeliminowanie soli z codziennej diety, ponieważ jej nadmiar zwiększa ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, powoduje gromadzenie się wody w organizmie, prowadzi do otyłości oraz pogarsza samopoczucie. Nie należy obawiać się, że wykluczenie soli spowoduje niedobory sodu, ponieważ wystarczające ilości tego pierwiastka znajdziemy również w innych produktach, między innymi takich jak:
- mięso – zwłaszcza wołowina i wieprzowina;
- sery;
- oliwki zielone;
- kiszonki;
- pomidory;
- boćwina i inne liściaste warzywa;
- czosnek;
- brokuły;
- orzechy;
- ananasy i cytrusy.
I wiele innych. Odpowiednie dla zdrowia ilości sodu znajdziemy w większości warzyw i owoców, a także w algach morskich.
Sód – funkcje
Sód jest pierwiastkiem kluczowym dla utrzymania właściwej homeostazy organizmu w zakresie gospodarki wodno-elektrolitowej oraz kwasowo-zasadowej. Bierze także udział w aktywnym transporcie glukozy, aminokwasów, jodu i wielu innych związków oraz wpływa na prawidłowe przewodnictwo impulsów nerwowych we włóknach nerwowych. Dzięki odpowiedniej ilości sodu w ustroju możliwe jest utrzymanie równowagi osmotycznej w płynach zewnątrzkomórkowych, jako że sód reguluje objętość wody w organizmie i chroni przed odwodnieniem. Dodatkowo aktywuje amylazę ślinową – enzym trawienny obecny w ślinie każdego człowieka.
Nadmiar sodu
Przede wszystkim nadmiar sodu kojarzy się z chorobami sercowo-naczyniowymi takimi jak nadciśnienie tętnicze, miażdżyca, zakrzepica, ale również z otyłością, cukrzycą, nadwagą czy depresją. Dzieje się tak, ponieważ zbyt duże spożycie soli w diecie zwiększa ryzyko chorób cywilizacyjnych. Nadmiar sodu w organizmie prowadzi ponadto między innymi do:
- licznych zaburzeń metabolicznych;
- zmniejszenia wrażliwości tkanek na insulinę;
- nadpobudliwości psychoruchowej;
- nudności i wymiotów;
- wzmożonego napięcia mięśniowego;
- nadmiernej senności;
- niewydolności oddechowej;
- drgawek.
Dodatkowo warto wiedzieć, że nadmierne spożycie sodu zwiększa wydalanie wapnia z moczem (na każde 2,3 g sodu ponad zapotrzebowanie wraz z moczem organizm traci około 24-40 mg wapnia). W konsekwencji tego nadmiar sodu może przyczyniać się do utraty wapnia z tkanki kostnej, zmniejszać gęstość kości oraz zwiększać ich podatność na uszkodzenia i złamania.
Niedobór sodu
W dzisiejszych czasach niedobór sodu praktycznie nie występuje. Zazwyczaj zmagamy się z jego nadmiarem. Nawet po wykluczeniu soli kuchennej nie istnieje ryzyko niedoboru sodu, ponieważ dostarczamy go wraz z innymi źródłami pokarmowymi. Jeśli jednak w skrajnych przypadkach dojdzie do niedoboru sodu, pojawiają się objawy takie jak wzmożone zmęczenie, utrata apetytu, zawroty głowy, obniżone ciśnienie krwi czy silne bóle głowy. Na ewentualny niedobór narażone są osoby przewlekle chore, zmagające się z wymiotami, skrajnym odwodnieniem i wycieńczeniem oraz biegunkami.
Zapotrzebowanie na sód
Dzienne zapotrzebowanie na sód prezentuje się następująco:
- dzieci do 3. roku życia – 750 mg;
- dzieci do 6. roku życia – 1000 mg;
- dzieci do 9. roku życia – 1200 mg;
- dzieci do 12. roku życia – 1300 mg;
- młodzież do 18. roku życia oraz osoby dorosłe – 1500 mg.
Prawidłowe stężenie sodu w organizmie znajduje się na poziomie 135-145 mmol/l. Jeśli pojawia się konieczność można wykonać proste badanie na oznaczenie sodu we krwi. Odbywa się ono na podstawie pobranej próbki krwi i kosztuje średnio około 10-15 zł.
Polecane produkty:
|
Spirulina w tabletkach 100% naturalna
Spirulina zawiera wysokiej jakości naturalne witaminy i minerały. Jej skład to m.in. biotyna, kwas foliowy, beta-karoten, witamina D, witamina E oraz wiele innych witamin. To również źródło niezbędnych minerałów jak magnez, cynk, wapń, żelazo.. Zobacz więcej... |
|
Spirulina w proszku 100% naturalna
Spirulina w proszku wykorzystywana jest najczęściej do wykonywania odżywczych i oczyszczających maseczek wpływając m.in. na poprawę wyglądu skóry. Dostarcza niezbędne witaminy, minerały i inne składniki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Szponar L., Respondek W., Zaręba M. Chlorek sodu w racjach pokarmowych i posiłkach obiadowych wydawanych w wybranych zakładach żywienia zbiorowego, Roczniki PZH, 52/2001.
- Suliburska J., Rola składników mineralnych w rozwoju i prewencji nadciśnienia tętniczego, Forum Zaburzeń Metabolicznych, 4/2010.
- Czerwińska D., Czerniawska A. Ocena spożycia sodu, z uwzględnieniem soli kuchennej jako jego źródła, w wybranej populacji warszawskiej, Roczniki PZH, 1/2007.
