Insulina to hormon produkowany przez komórki trzustki. Jej podstawowym zadaniem jest regulacja stężenia glukozy we krwi, co z kolei przekłada się na właściwe funkcjonowanie całego organizmu. Zaburzenia syntezy insuliny (produkcja niewystarczającej ilości bądź brak produkcji) wskazuje najczęściej na cukrzycę.
Co to jest insulina?
Insulina to hormon anaboliczny, zwiększający magazynowanie glukozy, kwasów tłuszczowych oraz aminokwasów. Działa przeciwnie do glukagonu, również produkowanego przez komórki trzustki. Nadmiar insuliny powoduje hipoglikemię, która może prowadzić do drgawek i śpiączki, z kolei niedobór insuliny powoduje cukrzycę. Pod względem budowy hormon ten jest polipeptydem zbudowanym z dwóch łańcuchów aminokwasów.
Synteza insuliny
Insulina jest produkowana i wydzielana w ziarnistej siateczce śródplazmatycznej komórek B trzustki. Stamtąd przechodzi do aparatu Golgiego, gdzie zostaje sprawnie upakowana w ziarnistościach otoczonych błoną. Przesuwają się one w kierunki błony komórkowej, po czym ich zawartość zostaje uwolniona na drodze egzocytozy. Insulina przechodzi do krwi. Czas półtrwania insuliny we krwi wynosi około 5 minut. Syntezę insuliny aktywuje zwiększony poziom glukozy we krwi, co ma miejsce najczęściej po spożytym posiłku.
Insulina – funkcje
Najlepiej poznano działanie hipoglikemiczne insuliny, jednak w rzeczywistości jej aktywność dotyczy również transportu aminokwasów i elektrolitów, enzymów oraz procesów wzrostu. Dokładne działanie insuliny dzieli się na szybkie (po kilku sekundach), pośrednie (po kilku minutach) oraz późne (po kilku godzinach). Działanie szybkie obejmuje zwiększony transport glukozy, aminokwasów, jonów potasu do wnętrza komórek wrażliwych na ten hormon. Działanie pośrednie odnosi się do:
- stymulacji syntezy białek i hamowania ich rozpadu;
- aktywacji syntezy glikogenu i enzymów glikolitycznych;
- hamowania fosforylazy i enzymów glukoneogenezy.
Z kolei działanie późne obejmuje zwiększanie ilości mRNA dla enzymów odpowiedzialnych za lipogenezę i dla wielu innych. Działanie insuliny opisuje się również w odniesieniu do poszczególnych tkanek. W przypadku tkanki mięśniowej hormon ten zwiększa:
- pobieranie glukozy do komórki;
- syntezę glikogenu;
- wychwyt aminokwasów;
- syntezę białek w rybosomach;
- wychwyt ketonów i jonów potasu.
Zmniejsza zaś rozpad białek i uwalnianie aminokwasów glukoneogenicznych. Natomiast w przypadku tkanki tłuszczowej, insulina:
- zwiększa pobieranie glukozy, syntezę kwasów tłuszczowych oraz syntezę fosforanów glicerolu;
- aktywuje lipazę lipoproteinową;
- hamuje lipazę hormonozależną;
- powoduje zwiększony wychwyt jonów potasu.
Ogólnym działaniem insuliny jest nasilanie wzrostu komórek.
Badanie insuliny – normy
Zbyt wysoki poziom insuliny można zaobserwować w przebiegu chorób i sytuacji takich jak:
- akromegalia;
- choroba Cushinga;
- nietolerancja fruktozy;
- terapia glikokortykoidami;
- zespół metaboliczny.
Natomiast zbyt niski poziom obserwujemy m.in. przy niedoczynności tarczycy, raku trzustki oraz wszelkich innych schorzeń bezpośrednio związanych z trzustką. Badania oceniające stężenie insuliny w organizmie są często wykonywane. Normy powinny prezentować się następująco:
- do 10 mU/ml – u osób pozostających na czczo;
- do 50 mU/ml – u osób po 1 godzinie od momentu spożycia posiłku;
- do 30 mU/ml – u osób po 2 godzinach od momentu spożycia posiłku.
Wszelkie odstępstwa od norm są wskazaniem do wizyty u diabetologa.
Insulinoterapia
Wyróżniamy dwa podstawowe rodzaje cukrzycy:
- typu 1 – będącą chorobą autoimmunologiczną, w przebiegu której zniszczone komórki trzustki nie są w stanie syntezować nawet małych ilości insuliny;
- typu 2 – będącą chorobą wynikającą z nieprawidłowego stylu życia, w przebiegu której komórki trzustki produkują zbyt małą ilość insuliny, co znacznie upośledza metabolizm węglowodanów.
W przebiegu tych chorób stosuje się insulinoterapię. Jest ona także konieczna w przebiegu cukrzycy ciężarnych czy zaburzeń pracy trzustki wskutek chorób przewlekłych lub długotrwałego przyjmowania niektórych leków. Insulinę pozyskuje się współcześnie z wieprzowej trzustki, a następnie poddaje rekombinacji DNA za pomocą nowoczesnych technologii. Dzięki temu insulina zwierzęca jest identyczna pod względem budowy chemicznej jak insulina ludzka.
Obecnie dostępne są różne postaci insuliny, w tym szybkodziałające, krótkodziałające, o pośrednim czasie działania oraz długodziałające. Można je podawać oddzielnie lub łączyć w jednej strzykawce. Ponadto coraz chętniej produkuje się także szybkodziałające analogi insuliny. Mimo rozwoju branży farmaceutycznej wciąż najczęściej stosuje się insulinę krótkodziałającą. Farmaceuci nie mogą pod żadnym pozorem samodzielnie dokonywać zmiany rodzaju lub gatunku stosowanej insuliny bez zgody lekarza prowadzącego. Dawka zawsze jest odgórnie określona, a pacjent powinien posiadać przy sobie zapasowe fiolki z lekiem.
Polecane produkty:
|
Spirulina w proszku 100% naturalna
Spirulina w proszku wykorzystywana jest najczęściej do wykonywania odżywczych i oczyszczających maseczek wpływając m.in. na poprawę wyglądu skóry. Dostarcza niezbędne witaminy, minerały i inne składniki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.. Zobacz więcej... |
|
Spirulina w tabletkach 100% naturalna
Spirulina zawiera wysokiej jakości naturalne witaminy i minerały. Jej skład to m.in. biotyna, kwas foliowy, beta-karoten, witamina D, witamina E oraz wiele innych witamin. To również źródło niezbędnych minerałów jak magnez, cynk, wapń, żelazo.. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Ganong W., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.
- Traczyk W., Fizjologia człowieka w zarysie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.
- Jabłońska K., Majkowska L., Optymalizacja doboru doposiłkowej dawki insuliny u pacjentów z cukrzycą typu 1, Diabetologia Kliniczna, 4/2015.
