Aminokwasy to grupa organicznych związków chemicznych składających się z cząsteczek węgla, azotu, wodoru oraz tlenu, a także zmiennej grupy łańcucha bocznego. Mimo że w przyrodzie opisano ponad 300 różnych aminokwasów, jedynie 20 występuje powszechnie jako składniki białek ssaków.
Aminokwasy – co to jest?
Zasadniczą funkcją aminokwasów jest udział w budowie peptydów i białek, jednak mogą one występować także w stanie wolnym lub formie zasocjowanej z peptydami albo białkami. Peptydy i białka zbudowane są najczęściej z 20 różnych α-aminokwasów, nazywanych aminokwasami standardowymi. Wszystkie aminokwasy zbudowane są według tego samego schematu: posiadają grupę aminową (-NH2), grupę karboksylową (-COOH), atom wodoru oraz łańcuch boczny – R. Dodatkowo wszystkie aminokwasy, z wyjątkiem glicyny, posiadają przynajmniej jedno centrum chiralności, co sprawia, że są one optycznie czynne. Wyróżniamy aminokwasy egzogenne i aminokwasy endogenne.
Aminokwasy egzogenne
Aminokwasy egzogenne to takie, których organizm nie jest w stanie samodzielnie wyprodukować. W związku z tym dostarcza się je wraz z dietą. Zalicza się do nich następujące związki:
- lizyna – uczestniczy w odbudowie tkanek i metabolizmie tłuszczów, zwiększa przyrost masy mięśniowej, wzmacnia serce i naczynia krwionośne;
- izoleucyna – warunkuje przyrost tkanki mięśniowej, przyspiesza regenerację tkanek i przyrost ich na długość (np. włosy, paznokcie);
- leucyna – reguluje procesy anaboliczne w organizmie i hamuje rozpad włókien mięśniowych;
- walina – chroni przed utratą tkanki mięśniowej, uczestniczy w wielu przemianach biochemicznych;
- metionina – łagodzi bóle reumatyczne, hamuje rozwój stanów zapalnych w organizmie, wspiera odporność, detoksykuje organizm;
- fenyloalanina – wspomaga leczenie depresji i wahań nastroju, łagodzi chroniczne dolegliwości bólowe, wspiera koncentrację i koordynację, zmniejsza nadmierny apetyt;
- tryptofan – odpowiada za syntezę niektórych białek i reakcje anaboliczne, uczestniczy w produkcji hormonów, reguluje czynność układu nerwowego i jest niezbędny dla dobrego samopoczucia;
- treonina – reguluje trawienie, uzupełnia śluzówkę jelita cienkiego i żołądka, bierze udział w metabolizmie tłuszczów w wątrobie, wzmacnia odporność;
- arginina – wspomaga aktywność fizyczną, detoksykuje organizm, przyspiesza gojenie się ran, wzmacnia naczynia krwionośne;
- histydyna – uczestniczy w produkcji niektórych białek, wspiera czynność układu pokarmowego i stymuluje układ immunologiczny.
Należy jednak wiedzieć, że arginina i histydyna uznawane są często za tzw. aminokwasy względnie egzogenne, ponieważ organizm człowieka może je wprawdzie wyprodukować, jednak są to tak śladowe ilości, że konieczne staje się dostarczenie ich również w pożywieniu.
Aminokwasy endogenne
Aminokwasy endogenne to takie, które organizm może samodzielnie wyprodukować, choć znajdują się one również w pożywieniu. Są to:
- alanina – wpływa na rozwój siły i masy mięśniowej, wzmacnia organizm;
- asparagina – zwiększa napływ wapnia do komórek mózgu, poprawia zdolności poznawcze, wspiera koncentrację;
- cysteina – uczestniczy w oczyszczaniu płuc i oskrzeli z zalegającej wydzieliny, dlatego jest wykorzystywana w leczeniu np. astmy oskrzelowej czy POChP, może również leczyć męską niepłodność;
- glicyna – wspiera układ pokarmowy i chroni go przed negatywnym działaniem farmaceutyków, reguluje poziom glukozy we krwi, zmniejsza napady głodu i uczucie zmęczenia;
- glutamina – wzmacnia odporność, stymuluje wydzielanie enzymów, przyspiesza gojenie się ran;
- kwas asparaginowy – zwiększa napływ wapnia do komórek mózgu, poprawia zdolności poznawcze, wspiera koncentrację;
- kwas glutaminowy – poprawia pamięć i koncentrację, pobudza ośrodkowy układ nerwowy i układ nerwowy autonomiczny do działania;
- prolina – wspiera gojenie się ran, zwiększa elastyczność naczyń krwionośnych, poprawia kondycję skóry, włosów i paznokci, wzmacnia kości i chrząstki stawowe;
- seryna – uczestniczy w trawieniu białek, wspiera koncentrację i funkcje poznawcze, poprawia odporność;
- tyrozyna – uczestniczy w produkcji kolagenu, zwiększa elastyczność skóry i ścian naczyń krwionośnych oraz chroni przed konsekwencjami szkodliwego promieniowania UV.
Jak zatem widać, aminokwasy (zarówno endogenne, jak i egzogenne) są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu każdego człowieka.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny - skóra i stawy
Kolagen od bioalgi to naturalny, najwyższej jakości hydrolizat kolagenu. Jest to najważniejsze białko, które wpływa na jakość skóry. Jego odpowiednia ilość zapobiega powstawaniu zmarszczek, cellulitu, rozstępów, ... Zobacz więcej... |
|
Kwas hialuronowy tabletki
Kwas hialuronowy znajduje się w skórze, dzięki czemu czyni ją gładką, elastyczną i bez zmarszczek. Z wiekiem jego ilość jednak maleje i należy dostarczać go do organizmu, aby uzupełnić powstające braki … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Ciuraszkiewicz J., Gocek E., Laboratorium z chemii dla studentów biologii, biotechnologii i ochrony środowiska.
- Ferrier D., Biochemia, Wydawnictwo Urban&Partner, Wrocław 2018.
