Wodogłowie (łac. hydrocephalus) to objaw polegający na nadmiernym gromadzeniu się płynu mózgowo-rdzeniowego w przestrzeniach płynowych mózgu. Wskazuje na toczące się w obrębie ośrodkowego układu nerwowego patologie i może pojawić się w każdym wieku. Każdy przypadek wodogłowia powinien być diagnozowany i leczony przez lekarza neurologa.
Wodogłowie – przyczyny
Wodogłowie może powstać na tle różnych czynników, w przebiegu których następuje zablokowanie dróg płynowych bądź nadmierna ich produkcja. Do możliwych przyczyn zaliczamy:
- zespół Dandy’ego-Walkera;
- toksoplazmozę;
- zespół Arnolda-Chiariego;
- zrosty pozapalne i pokrwotoczne;
- wylewy;
- nowotwory mózgu;
- anatomiczne zniekształcenie mózgu, np. zwężenie wodociągu Sylwiusza;
- zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych;
- przepukliny mózgowo-rdzeniowe;
- wady cewy nerwowej;
- rozszczep kręgosłupa.
Izolowane wodogłowie może być uwarunkowane genetycznie. Ma wówczas miejsce dziedziczenie poligeniczne.
Rodzaje wodogłowia
W medycynie wyróżnia się wiele rodzajów wodogłowia. Do najczęstszych należą:
- wewnętrzne – płyn gromadzi się w komorach mózgu;
- zewnętrzne – płyn gromadzi się w zbiornikach lub jamie pajęczynówki;
- wrodzone – pojawia się u noworodków i najczęściej wskazuje na wady lub zespoły genetyczne;
- nabyte – wskutek urazów, chorób lub innych czynników nabytych, pojawiających się po urodzeniu lub w życiu dorosłym;
- okluzyjne – wywołane zablokowaniem dróg płynowych;
- komunikujące – nazywane również otwartym, gdy nadmiar płynu stale krąży;
- hipersekrecyjne – wywołane nadmierną produkcją płynu mózgowo-rdzeniowego;
- resorpcyjne – spowodowane upośledzeniem wchłaniania płynu mózgowo-rdzeniowego.
Wskazanie rodzaju wodogłowia ma ogromne znaczenie dla dalszego leczenia.
Wodogłowie – objawy
U małych dzieci, które nie mają jeszcze rozwiniętych szwów czaszkowych, dochodzi do nienaturalnego powiększenia się czaszki. W efekcie tego twarz wydaje się zbyt mała w stosunku do głowy. Stwierdza się rozstęp szwów czaszkowych i uwypuklenie ciemiączek. Rozwija się zespół wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego, objawiający się:
- wymiotami;
- niepokojem;
- płaczliwością;
- niedowładami;
- ataksją (niezbornością ruchową);
- tzw. tarczą zastoinową i następczym zanikiem nerwu wzrokowego.
Innymi objawami bez względu na wiek pacjenta są:
- zespół Parinauda (ciągłe spoglądanie w dół);
- zez zbieżny;
- zaburzenia koordynacji ruchowej;
- nadmierna senność;
- silne bóle głowy;
- niekontrolowane ruchy gałek ocznych;
- zmiany w zachowaniu.
Pojawia się także zahamowanie rozwoju fizycznego i psychicznego dziecka, co może mieć poważne, trwałe konsekwencje w późniejszym życiu. W skrajnych przypadkach rozwinąć się może padaczka.
Diagnostyka wodogłowia
W diagnostyce wodogłowia największe znaczenie mają badania obrazowe, a więc tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny mózgowia. Dzięki temu można ocenić obecność płynu, a nawet określić jego ilość i dokładną lokalizację. W niektórych przypadkach zastosowanie znajduje USG głowy. Jeśli podejrzewa się, że przyczyną wodogłowia są zespoły genetyczne, rekomenduje się wykonanie badań genetycznych. Diagnostyką i leczeniem wodogłowia zajmuje się lekarz neurolog.
Wodogłowie – leczenie
Leczenie zasadnicze może być wyłącznie operacyjne. Zazwyczaj polega na chirurgicznym wytworzeniu odpływu płynu mózgowo-rdzeniowego, dzięki czemu wyrównuje się ciśnienie w mózgu i stwarza odpowiednie warunki do jego rozwoju w przypadku dzieci. Wykorzystuje się:
- endoskopową wentrykulostomię trzeciej komory mózgu;
- założenie sztucznej przetoki, czyli specjalnej zastawki.
Ewentualne guzy mózgu również wymagają chirurgicznego usunięcia. Dodatkowo stosuje się leczenie objawowe, w zależności od występujących dolegliwości. Przykładowo przy padaczce pacjentowi podaje się leki przeciwpadaczkowe. Rokowania zależą od przyczyny problemu. W większości przypadków wczesne wykrycie problemu i wdrożenie optymalnego leczenia daje szansę na normalne życie aż u 90% pacjentów.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny - skóra i stawy
Kolagen od bioalgi to naturalny, najwyższej jakości hydrolizat kolagenu. Jest to najważniejsze białko, które wpływa na jakość skóry. Jego odpowiednia ilość zapobiega powstawaniu zmarszczek, cellulitu, rozstępów, ... Zobacz więcej... |
|
Kwas hialuronowy tabletki
Kwas hialuronowy znajduje się w skórze, dzięki czemu czyni ją gładką, elastyczną i bez zmarszczek. Z wiekiem jego ilość jednak maleje i należy dostarczać go do organizmu, aby uzupełnić powstające braki … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Sagała M., Grajewska-Ferens M., Witkowska-Sędek E., Pyrżak B., Zaburzenia funkcji przysadki i podwzgórza w wyniku późno rozpoznanego wodogłowia u 7-letniego chłopca – opis przypadku, Endokrynologia Pediatryczna, 13/2014.
- Zacharzewska-Gondek A., Gondek T., Sąsiadek M., Bladowska J., Wodogłowie normotensyjne jako potencjalnie odwracalna przyczyna otępienia – cechy neuroobrazowe, Psychogeriatria Polska, 2/2018.
- Kozubski W., Liberski P., Moryś J., Neurologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2013.
