Mangan (łac. manganum, symbol: Mn) zaliczamy do grona najbardziej rozpowszechnionych pierwiastków na planecie. Występuje w skorupie ziemskiej, tworzy minerały i glebę. Jest jednocześnie bardzo ważny dla zachowania pełnego zdrowia każdego człowieka. Mangan znajduje szerokie zastosowanie, szczególnie w przemyśle metalurgicznym – wzbogaca stopy metali poprawiając ich twardość i ciągliwość.
Mangan w środowisku naturalnym
W środowisku naturalnym mangan można spotkać na każdym kroku. Stanowi do 0,1% skorupy ziemskiej, jest składnikiem skał i minerałów. Można znaleźć go m.in. w manganicie, rodonicie, rodochrozycie oraz braunicie. W Polsce największe złoża tego pierwiastka znajdują się w okolicach Wałbrzycha.
Warto wiedzieć, że obecność manganu w wodzie pitnej może wpływać niekorzystnie na jej cechy. Nawet przy niewielkiej zawartości manganu istnieje ryzyko rozwoju bakterii manganowych, które nadają wodzie nieprzyjemny smak i zapach (stęchlizny). Wykorzystywanie takiej wody do czynności dnia codziennego także nie jest polecane. Mangan powoduje bowiem ciemnienie jasnych tkanin w trakcie prania oraz powstawanie ciemnych osadów na urządzeniach sanitarnych.
Mangan – źródła
Wymagane ilości manganu dostarczamy do organizmu każdego dnia wraz z dietą. Produktami spożywczymi bogatymi w niego są:
- orzechy, zwłaszcza orzechy laskowe i orzechy włoskie;
- tofu;
- płatki owsiane;
- nasiona roślin strączkowych;
- warzywa, zwłaszcza szpinak, jarmuż, brokuły i inne zielone;
- owoce, zwłaszcza ananasy i morele;
- różnego rodzaju kasze;
- owoce morza;
- czerwone mięso;
- czarna herbata i zielona herbata;
- kakao.
80% manganu pochodzi z produktów spożywczych, natomiast około 20% dostarczamy poprzez picie wody.
Mangan – funkcje
Omawiany pierwiastek jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka. Udowodniono, że:
- reguluje działanie licznych enzymów;
- wspiera prawidłowy rozwój tkanki kostnej i chroni przed rozwojem osteoporozy;
- poprawia pamięć i koncentrację;
- wspomaga leczenie chorób psychicznych, np. schizofrenii;
- wpływa pozytywnie na czynność tarczycy, wspomagając produkcję jej hormonów;
- wpływa pozytywnie na produkcję krwinek czerwonych (erytrocytów);
- poprawia wchłanianie związków takich jak witamina C czy witaminy z grupy B;
- bierze udział w syntezie białek;
- przeciwdziała zmęczeniu, także chronicznemu;
- zwiększa libido i wpływa pozytywnie na płodność bez względu na płeć.
Mangan wspomaga usuwanie zbędnych produktów przemiany materii, a więc wpływa na oczyszczanie organizmu, co przekłada się pozytywnie na zdrowie fizyczne i samopoczucie. Wykazuje również ogromny wpływ na funkcjonowanie całego układu nerwowego, w tym mózgu. Właśnie dlatego bardzo często towarzyszy magnezowi i lecytynie w licznych suplementach diety, o działaniu wspomagającym sprawność umysłową.
Niedobór manganu
Niedobór manganu może zmniejszyć intensywność wzrostu oraz obniżyć płodność bez względu na płeć. Czujemy się słabi, senni i zmęczeni, bez energii do działania. Spada tym samym jakość życia codziennego, ponieważ po prostu nie mamy sił na podejmowanie się nowych aktywności czy nawet obowiązków domowych. Objawami niedoboru manganu są także: nadmierne wypadanie włosów, szumy uszne oraz mroczki przed oczami.
Zobacz również: Wypadanie włosów – zabiegi kosmetyczne.
Nadmiar manganu
Nadmiar manganu jest toksyczny, występuje jednak rzadko. Obserwuje się go głównie u osób pracujących zawodowo z rudami manganu. Nadmiar tego pierwiastka objawia się przede wszystkim depresją, zaburzeniami czynności wątroby i tarczycy oraz hemolizą erytrocytów. Spada biodostepność fosforu i żelaza, dlatego dodatkowo pojawiają się objawy ich niedoboru. Jednocześnie obserwuje się nadmierny wzrost poziomu wapnia w ustroju, co również nie jest zjawiskiem korzystnym.
Mangan – zastosowanie
Mangan znajduje szerokie zastosowanie w różnych dziedzinach przemysłu i życia. W medycynie stanowi ważny składnik preparatów dezynfekujących wykorzystywanych do odkażania ran. Manganian (VII) potasu można zakupić w każdej aptece w postaci proszku lub kryształków. Zdecydowaną większość rud manganu przerabia się na żelazomangan zawierający od 30–90% tego pierwiastka – znajduje więc zastosowanie w hutnictwie żelaza. Mangan stosowany jest jako utleniacz w procesach metalurgicznych, służy do wyrobu stopów z żelazem, cynkiem i miedzią wpływając pozytywnie na parametry i jakość tych stopów.
Polecane produkty:
|
Chlorella 100% naturalna
Chlorella w tabletkach to naturalna alga z rozerwaną ścianą komórkową (chroniona patentem) w postaci suplementu diety. Została wytworzona wyłącznie z suszonych, jednokomórkowych mikroskopijnych alg. Pomaga m.in. wyeliminować metale ciężkie z organizmu ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Jędrzejczak R., Żelazo i mangan w żywności, Roczniki PZH, 55/2004.
- Kołomański J., Wegenko C., Charakterystyka manganu i jego związków na różnych stopniach utlenienia ze szczególnym uwzględnieniem manganianu (VII) potasu, Acta Juvenum, 3/2018.
