Schizofrenia to choroba, która może uaktywnić się w każdym wieku, najbardziej narażoną grupą są jednak osoby młode, przed 30. rokiem życia. Jest chorobą przewlekłą przebiegającą z okresami remisji, o niezwykle zindywidualizowanym obrazie klinicznym. Cechuje ją bowiem wiele objawów, które u każdego pacjenta mogą rozwijać się w zupełnie kierunku. Wczesne wykrycie schizofrenii zwiększa rokowania odnośnie jej leczenia.
Schizofrenia – przyczyny
Schizofrenia ma zawiły przebieg, a jej przyczyny mimo wielu badań nie zostały poznane i zrozumiane. Największym czynnikiem ryzyka jest występowanie schizofrenii w rodzinie. Udowodniono, że choroba ma podłoże dziedziczne. Z całą pewnością rozwój choroby nie ma podłoża w złym wychowaniu dziecka czy nawet traumatycznym przeżyciu. Geneza jest złożona, jednak wiadomo, że na rozwój schizofrenii wpływa połączenie czynników genetycznych, biologicznych i psychologicznych. Nieco większe ryzyko występuje u dzieci, przy których porodzie miejsce miały komplikacje. Zwłaszcza, gdy spowodowały one niedokrwienie mózgu.
Jak objawia się schizofrenia?
Jak wspomniano we wstępie, choroba może przebiegać różnie. Rozwija się zarówno nagle i spontanicznie, jak i stopniowo, pozwalając objawom narastać przez wiele miesięcy czy lat. Wyróżniamy objawy:
- pozytywne;
- negatywne;
- poznawcze;
- zaburzenia afektu;
- dezorganizacji psychicznej.
Każda grupa objawów jest mocno rozwinięta.
Objawy pozytywne
Zwane również wytwórczymi, obejmują głównie urojenia i omamy. Urojenia to myśli zniekształcające rzeczywistość. Pacjent wierzy, że wymyślone przez niego sytuacje są prawdziwe, a osoby z jego otoczenia traktuje jak wrogów. Chory może być przeświadczony, że inni go obmawiają, śledzą, wyśmiewają, a nawet że chcą go skrzywdzić. Niektóre postacie schizofrenii obejmują tzw. urojenia odsłonięcia – pacjent twierdzi, że jego myśli są słyszalne, a osoby negatywnie nastawione zbierają je i wykorzystują przeciwko niemu.
Z kolei omamy, zwane także halucynacjami, odnoszą się do zaburzeń obejmujących zmysły. Chory realistycznie odczuwa doznania zmysłowe (wzrokowe, węchowe, smakowe, dotykowe, słuchowe), jednak w pobliżu nie ma żadnego bodźca, który mógłby takie doznania spowodować. Przykładowo, chory z omamami słuchowymi słyszy różne dźwięki, głosy czy hałasy, których nie słyszy nikt zdrowy.
Objawy negatywne
Objawy negatywne przyczyniają się do stopniowego wycofywania się chorego z życia społecznego, rodzinnego i zawodowego. Powoli traci on zainteresowanie tym, co dzieje się wokół i unika kontaktu z innymi osobami. Pojawia się zobojętnienie uczuciowe, co często jest przyczyną rozpadu związków i pożycia małżeńskiego. Innymi objawami negatywnymi są między innymi: brak własnej woli, mniejsza dbałość o siebie, brak zdolności do odczuwania przyjemności czy wypowiadanie się pojedynczymi słowami o ubogiej treści.
Objawy poznawcze
Najczęściej występującymi objawami poznawczymi w przebiegu schizofrenii są zaburzenia koncentracji i uwagi, a także zaburzenia pamięci o różnym stopniu nasilenia. Pacjent nie jest w stanie maksymalnie skupić się na wykonywanej czynności, nie potrafi zorganizować się i zaplanować kolejnych kroków. Nie pamięta nawet tego, co zrobił w ostatnich dniach, co przeczytał czy usłyszał podczas rozmów. Bardzo często zaburzenia poznawcze uniemożliwiają podjęcie pracy zarobkowej.
Zaburzenia afektu
Zaburzenia afektu, czyli nastroju, łączą w sobie wszystkie pozostałe objawy, w tym także objawy negatywne i halucynacje. Pojawiają się żal, wycofanie społeczne, smutek i zmniejszona radość z życia. Innymi zaburzeniami afektu są zachowania nieadekwatne do aktualnej sytuacji, pacjent zaczyna śmiać się w momencie poważnym lub smutnych. Charakterystyczna jest tutaj depresja popsychotyczna. Rozwija się ona w momencie załagodzenia wszystkich pozostałych objawów, co może doprowadzić nawet do myśli samobójczych. W tym okresie wymaga się szczególnej opieki nad chorym.
Objawy dezorganizacji psychicznej
Chory ma problemy ze zrozumieniem tego, co się wokół niego dzieje. Nie rozumie postępowania ludzi i ich wypowiedzi. Zachowania innych wydają mu się dziwne, nietypowe, chaotyczne. Omawiając objawy dezorganizacji psychicznej wyróżnia się kilka rodzajów schizofrenii:
- paranoidalna – dominują omamy i urojenia;
- hebefreniczna – przeważają objawy dezorganizacji w zakresie myślenia, afektu i zachowania;
- katatoniczna – przeważają stany osłupienia lub pobudzenia;
- prosta – nie występują tu objawy pozytywne;
- rezydualna – pojawiają się objawy wytwórcze, które są stabilne i mają niewielkie nasilenie;
- niezróżnicowana – brak przewagi jednych objawów nad innymi.
Przy każdej postaci schizofrenii istnieje ryzyko samobójstwa.
Leczenie schizofrenii
Istotną rolę w procesie leczenia odgrywają osoby bliskie, opiekunowie chorego, którzy bardzo często biorą odpowiedzialność za kontrolę stosowania się do zaleceń lekarza i regularnego przyjmowania leków. Jak twierdzą sami opiekunowie, jest to jedna z najtrudniejszych ról, którą muszą pełnić przy chorym. Obecność osób bliskich i rodziny w dużej mierze przyczynia się do ustabilizowania choroby.
Ważnym elementem terapii jest przyjmowanie leków o przedłużonym uwalnianiu. Takie preparaty zmniejszają ryzyko nagłego odstawienia leku czy przedawkowania. Pozwalają one także przerwać pacjentowi rutynę codziennego przyjmowania określonej liczby tabletek, zapewniając jednocześnie, że podany lek będzie się utrzymywał w organizmie chorego do momentu podania kolejnej dawki. Leki przeciwpsychotyczne niejednokrotnie umożliwiają choremu powrót do życia zawodowego i społecznego. Ostatnią składową leczenia schizofrenii są regularne wizyty u psychiatry.
Polecane produkty:
|
Spirulina w proszku 100% naturalna
Spirulina w proszku wykorzystywana jest najczęściej do wykonywania odżywczych i oczyszczających maseczek wpływając m.in. na poprawę wyglądu skóry. Dostarcza niezbędne witaminy, minerały i inne składniki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.. Zobacz więcej... |
|
Spirulina w tabletkach 100% naturalna
Spirulina zawiera wysokiej jakości naturalne witaminy i minerały. Jej skład to m.in. biotyna, kwas foliowy, beta-karoten, witamina D, witamina E oraz wiele innych witamin. To również źródło niezbędnych minerałów jak magnez, cynk, wapń, żelazo.. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Schizofrenia – leki długodziałające dają szansę na poprawę jakości życia chorych i ich opiekunów, Psychiatria, 2/2016.
- Rybakowski J., Etiopatogeneza schizofrenii – stan wiedzy na rok 2021, Psychiatria Polska, 2/2021.
- Mosiołek A., Schizofrenia jako choroba funkcjonowania poznawczego, Psychiatria, 3/2015.
