Kobalt (symbol: Co, łac. cobaltum) to pierwiastek zaliczany do grupy żelazowców, powszechnie występujący w środowisku naturalnym oraz w organizmie człowieka. Dostarczamy go każdego dnia wraz z dietą, a jego odpowiedni poziom gwarantuje prawidłowe funkcjonowanie wszystkich układów. Warto wiedzieć, że kobalt znajduje zastosowanie również w wielu dziedzinach takich jak medycyna, gastronomia, elektronika i inne.
Kobalt w przyrodzie
Omawiany pierwiastek stanowi niezbędny element do wzrostu wielu organizmów morskich oraz roślin lądowych. To właśnie roślinne produkty spożywcze są jego głównym źródłem w diecie człowieka. Kobalt znaleźć można w dużych ilościach w glebie, a jego poziom zależy w dużej mierze od stosowanych nawozów wzbogaconych o minerały. Dodatkowo naturalnie występuje w wodach lądowych i dennych, a nawet w osadach rzecznych i jeziornych.
Źródła kobaltu w pożywieniu
Za źródła kobaltu podać można niemal wszystkie produkty roślinne. W największych ilościach pierwiastek ten znajduje się jednak w takich jak:
- grzyby;
- zielona cebulka;
- szpinak;
- pomidory;
- kapusta;
- jabłka;
- marchew;
- ziemniaki;
- ryż.
Dzienną podaż kobaltu wraz z dietą szacuje się na około 1,7-100 ug, natomiast całkowita, stała jego zawartość w organizmie człowieka wynosi średnio 1,2-1,5 mg, bez względu na wiek czy płeć. Pewne ilości kobaltu można znaleźć w mięsie, jajkach, rybach i nabiale.
Kobalt – funkcje
Kobalt w organizmie człowieka znajduje się przede wszystkim w narządach wewnętrznych i płynach ustrojowych. Jego wyższe stężenia obserwuje się u osób palących papierosy oraz pacjentów z wszczepionymi implantami i protezami. Kobalt jest pierwiastkiem niezbędnym do produkcji witaminy B12 (kobalaminy). Jej pochodne:
- uczestniczą w przemianach kwasów tłuszczowych, aminokwasów i nukleotydów;
- biorą udział w produkcji ATP w komórkach, a więc dodają energii;
- wpływają pozytywnie na przemianę materii i metabolizm;
- wspólnie z witaminą B6 i kwasem foliowym rozkładają homocysteinę;
- utrzymują wysoką sprawność tkanki mięśniowej.
Niedobory witaminy B12 powodują rozwój choroby Addisona-Biermera (rodzaj niedokrwistości). Udowodniono, że kobalt chroni przed wystąpieniem osteoporozy oraz odpowiada za równowagę psychiczną. Poprawia koncentrację i odporność, a nawet hamuje rozwój nowotworów. Wszystko przez to, że wykazuje działanie przeciwutleniające.
Kobalt – niedobór
Niedobór kobaltu w organizmie pojawia się stosunkowo rzadko, ponieważ na co dzień spożywamy pokarmy z jego wysoką zawartością (np. ziemniaki, ryż czy pomidory). Może dotyczyć osób chorych na anoreksję i bulimię, skrajnie niedożywionych, alkoholików oraz pacjentów z przewlekłymi chorobami układu pokarmowego utrudniającymi prawidłowe wchłanianie (np. zespół złego wchłaniania czy zespół jelita drażliwego). Objawami niedoboru kobaltu są:
- zaburzenia wzrostu;
- anemia i wszystkie jej objawy;
- utrata masy ciała bez innego powodu;
- zaburzenia widzenia;
- zaburzenia krzepnięcia krwi;
- przewlekłe, skrajne zmęczenie;
- wahania nastroju, zaburzenia lękowe i depresyjne;
- drażliwość.
Niedobór kobaltu można równoważyć za pomocą suplementów diety. Nie należy przyjmować ich jednak na własną rękę lecz wyłącznie na wskazanie lekarza. Przed podjęciem się suplementacji należy wykonać badania poziomu kobaltu w organizmie, ponieważ jego nadmiar również może być groźny.
Kobalt – nadmiar
Nadmierna ilość kobaltu w organizmie (np. wskutek nieprawidłowej suplementacji czy przyjmowania niektórych leków) może upośledzać czynność tarczycy i wpływa na nadmierną produkcję erytrocytów. Objawia się to nudnościami, niewydolnością mięśnia sercowego oraz nadczynnością tarczycy wraz z jej wszystkimi objawami (np. napady głodu, spadek masy ciała, wole tarczycy, duszności, nadmierna potliwość ciała czy arytmie).
Zastosowanie kobaltu
Kobalt (jako uniwersalny i wszechobecny pierwiastek) znajduje wszechstronne zastosowanie w różnych dziedzinach przemysłu. Wykorzystuje się go między innymi do wykonywania stopów magnetycznych, barwienia farb czy zdobienia wyrobów ceramicznych. Można użyć go w procesie produkcji akumulatorów i elektroniki, do utrwalania żywności oraz jako dodatek do nawozów poprawiających wzrost roślin. Ma zastosowanie nawet w medycynie, ponieważ używa się go podczas radioterapii oraz sterylizacji sprzętu medycznego.
Polecane produkty:
|
Spirulina w tabletkach 100% naturalna
Spirulina zawiera wysokiej jakości naturalne witaminy i minerały. Jej skład to m.in. biotyna, kwas foliowy, beta-karoten, witamina D, witamina E oraz wiele innych witamin. To również źródło niezbędnych minerałów jak magnez, cynk, wapń, żelazo.. Zobacz więcej... |
|
Spirulina w proszku 100% naturalna
Spirulina w proszku wykorzystywana jest najczęściej do wykonywania odżywczych i oczyszczających maseczek wpływając m.in. na poprawę wyglądu skóry. Dostarcza niezbędne witaminy, minerały i inne składniki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Lewicka E., Kobalt – wyjątkowy metal wielu zastosowań, Gospodarka Surowcami Mineralnymi, 2/2007.
- Greinert A., Kobalt w środowisku przyrodniczym i antropogenicznym, Zielona Góra 2011.
- Langauer-Lewowicka H., Pawlas K., Rola kobaltu w ekosystemie – prawdopodobieństwo niepożądanego działania, Medycyna Środowiskowa, 4/2012.
