Gradówka

Gradówka (łac. chalazion) to przewlekły, niebolesny guzek powstający wewnątrz powieki, który zazwyczaj nie jest zakaźny. Bardzo często w leczeniu wystarczają metody domowe, jednak u niektórych pacjentów, zwłaszcza przy przewlekłej lub nawracającej gradówce, konieczne może być leczenie profesjonalne (najczęściej u lekarza okulisty).

Jak wygląda gradówka?

Gradówka ma dość charakterystyczny wygląd, dlatego nie sposób pomylić ją z innym problemem zdrowotnym. Objawia się jako torbiel gruczołów Meiboma z towarzyszącym obrzękiem i tkliwością powieki w rejonie guzka. Gradówka wygląda jak twardy, czerwono-żółty lub jasny guzek o średnicy od kilku do kilkunastu milimetrów, umiejscowiony na górnej lub dolnej powiece. W początkowej fazie może towarzyszyć jej obrzęk i zaczerwienienie, które później ustępują, pozostawiając guzek wypełniony łojową masą. Guzek jest przeważnie twardy i nieruchomy. Rzadziej pacjenci zgłaszają objawy dodatkowe, takie jak nadmierne łzawienie z oczu, zaczerwienienie spojówek lub uczucie piasku pod powiekami, nie są to jednak typowe dolegliwości dla gradówki. Mogą wiązać się z nasileniem stanu zapalnego w jej przebiegu, bądź mogą wynikać z częstego pocierania oczu przy gradówce.

Gradówka – przyczyny

Gradówka jest przewlekłym ziarniniakiem zapalnym powstałym w konsekwencji zablokowania ujść gruczołów tarczkowych oraz innych gruczołów łojowych, jak również przenikania ich wydzieliny do otaczających tkanek. Zdecydowanie to właśnie zablokowanie gruczołów Meiboma jest najczęstszą przyczyną powstawania gradówek. Gruczoły te syntezują substancję tłuszczową (meibum, stąd ich nazwa), która zapobiega nadmiernemu parowaniu łez. Gdy ich ujście zostaje zatkane, wydzielina gromadzi się i prowadzi do stanu zapalnego oraz powstania guzka.

Inne możliwe przyczyny to:

• infekcje bakteryjne narządu wzroku, najczęściej gronkowcowe;
• niewłaściwa higiena oczu, na przykład chodzenie spać w niedomytym makijażu oczu, unikanie mycia twarzy w okolicach oczu, częste dotykanie i pocieranie oczu brudnymi, nieumytymi dłońmi;
• niektóre choroby dermatologiczne oraz schorzenia okulistyczne, na przykład łojotokowe zapalenie skóry, trądzik różowaty bądź przewlekłe zapalenie brzegów powiek;
• osłabiona odporność, na przykład wskutek bardzo silnego stresu, długoterminowo prowadzonej niezdrowej diety (a więc i niedoborów pokarmowych), niewysypiania się, chorób przewlekłych;
• noszenie soczewek kontaktowych zbyt długo lub chodzenie spać w soczewkach kontaktowych;
• zaburzenia hormonalne – zarówno w przebiegu stanów fizjologicznych (ciąża, menopauza), jak i chorób (niedoczynność tarczycy, nadczynność tarczycy).

Ustalenie przyczyn gradówki pozwala na wdrożenie najbardziej optymalnego i tym samym skutecznego leczenia. Lekarzem pierwszego wyboru przy diagnostyce i leczeniu tego typu problemów zdrowotnych jest okulista.

Gradówka – leczenie

Nie zawsze potrzebne jest leczenie gradówek. W bardzo wielu przypadkach, w szczególności u dzieci, mają one tendencję do samoistnego zanikania bez większej ingerencji z zewnątrz. U osób dorosłych zwykle wystarczające są metody domowe, ukierunkowane na szybszą regenerację tkanek oraz działanie antybakteryjne. Do grona sprawdzonych domowych sposobów przyspieszających pozbycie się gradówek należą przede wszystkim:

• ciepłe okłady – przykładane do powieki nawet 4 razy dziennie na około 10 minut. Do wykonania takich okładów można stosować zarówno zwykłą ciepłą wodę, jak i ciepły napar ziołowy, na przykład z rumianku;
• masaż gruczołów Meiboma – po zastosowaniu okładu warto wykonać delikatny masaż powieki palcem lub wacikiem, przesuwając w kierunku linii rzęs, aby pomóc odblokować gruczoły. Co bardzo ważne, dłonie powinny być mocno zdezynfekowane i umyte mydłem;
• wzmożona higiena powiek – codzienne przecieranie ich wacikiem nasączonym czystą wodą, ewentualnie z dodatkiem środka czyszczącego do twarzy;
• unikanie drażniących czynników – ekspozycji oczu na dym papierosowy, stosowania kosmetyków do makijażu, częstego drapania oczu bądź wyciskania gradówek.

Przy zmianach przewlekłych stosuje się miejscowo antybiotyki w maści (najczęściej bacytracynę, erytromycynę) oraz kompresy rozgrzewające na powieki. Jeśli mimo leczenia miejscowego guzek utrzymuje się ponad miesiąc, jest to wskazanie do leczenia chirurgicznego. W profilaktyce u chorych z nawracającymi gradówkami oraz u pacjentów predysponowanych (zwłaszcza przy współwystępowaniu trądziku różowatego) stosuje się tetracyklinę systemowo. Chirurgiczne leczenie gradówki odbywa się w znieczuleniu miejscowym. Polega na nacięciu zmiany (zwykle od strony spojówki powieki), usunięciu jej zawartości i otaczającej torebki. Zabieg trwa maksymalnie do kilkudziesięciu minut, a po jego zakończeniu stosuje się maść z antybiotykiem. Pełna rekonwalescencja trwa zazwyczaj od 3 do 5 dni.

	Kwas hialuronowy tabletki Kwas hialuronowy znajduje się w skórze, dzięki czemu czyni ją gładką, elastyczną i bez zmarszczek. Z wiekiem jego ilość jednak maleje i należy dostarczać go do organizmu, aby uzupełnić powstające braki … Zobacz więcej...
	Kolagen naturalny - skóra i stawy Kolagen od bioalgi to naturalny, najwyższej jakości hydrolizat kolagenu. Jest to najważniejsze białko, które wpływa na jakość skóry. Jego odpowiednia ilość zapobiega powstawaniu zmarszczek, cellulitu, rozstępów, ... Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Kubicka-Trząska A., Karska-Basta I., Kozicka K., Nowak A., Chrząszcz M., Farmakoterapia bakteryjnych schorzeń narządu wzroku, Okulistyka po Dyplomie, 3/2018.
2. Grzybowski A., Okulistyka, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2023.