Wzdęty brzuch to częsty objaw, zwłaszcza współcześnie, gdy wiele osób żyje w biegu, nie przestrzega zasad zdrowej diety, naraża się na stres i zmaga się z licznymi przewlekłymi chorobami. W wielu przypadkach wzdęcia wiążą się właśnie z nieodpowiednimi nawykami żywieniowymi i przemijają po modyfikacji diety. Jednak niekiedy występują w związku z przewlekłymi schorzeniami układu pokarmowego i wymagają pomocy gastroenterologa.
Co to są wzdęcia?
W warunkach fizjologicznych objętość gazów znajdujących się w drogach pokarmowych człowieka wynosi około 200 ml, z czego 90% stanowi azot. Dzienne oddawanie gazów u ludzi zdrowych odbywa się nawet 14–25 razy na dobę, przy czym niekiedy nawet nie zdajemy sobie z tego sprawy lub nie zwracamy na to uwagi. Gazy jelitowe powstają zazwyczaj na drodze fermentacji lub wskutek połykania powietrza. Wzdęcie brzucha jest objawem dość często zgłaszanym przez pacjentów. Do najczęstszych przyczyn wzdętego brzucha zaliczamy następujące problemy zdrowotne:
- zespół jelita drażliwego;
- SIBO, czyli zespół przerostu bakteryjnego jelita cienkiego;
- nietolerancje pokarmowe;
- zaparcia;
- nowotwór jelita grubego;
- choroba Leśniowskiego-Crohna;
- celiakia;
- zespół złego wchłaniania.
Także przyjmowanie niektórych leków (np. antydepresyjnych czy opioidów) może prowadzić do wzdęcia brzucha. Wśród czynników niezwiązanych z chorobą znajduje się nieodpowiednia dieta. Zbyt częste spożywanie dużych ilości warzyw strączkowych oraz przebywanie na diecie ciężkostrawnej także powoduje nadmierne wzdęcia. Czynnikami ryzyka wzdęć jest picie alkoholu (zwłaszcza zawierającego dużo cukru), kawy, palenie papierosów oraz brak aktywności fizycznej.
Wzdęty brzuch – objawy
Głównym objawem wzdętego brzucha jest subiektywny dyskomfort odczuwany przez pacjenta. Opisuje on dolegliwości jako ciężkość w brzuchu, czemu towarzyszą nudności, zgaga, odbijanie, częste gazy oraz niekiedy ból brzucha. Dodatkowo obserwuje się powiększenie obwodu brzucha, może być on nieco twardszy niż w warunkach fizjologicznych. Typowe są zaburzenia trawienia, co manifestuje się zaparciami lub biegunkami, w zależności od przyczyn wzdęć.
Diagnostyka wzdętego brzucha
Na samym początku warto wykonać morfologię krwi i badanie moczu, a także test na obecność krwi utajonej w stolcu. Diagnostykę zazwyczaj poszerza się o USG jamy brzusznej, ponieważ jest to badanie nieinwazyjne i bezpieczne, a wyniki otrzymuje się natychmiast. Ocena w obrazie USG jest często utrudniona z uwagi na retencje gazów jelitowych, niemniej na podstawie ultrasonografii można ocenić naciekanie ściany jelit, obecność ropni czy płynu.
Jeśli przyczyny wzdęć dalej nie są znane, zaleca się gastroskopię i kolonoskopię oraz RTG jamy brzusznej. Warto przeprowadzić z pacjentem szczegółowy wywiad dotyczący poziomu aktywności fizycznej, występujących chorób, przyjmowanych leków oraz codziennej diety.
Wzdęty brzuch – leczenie
Leczenie zależy od przyczyny wzdętego brzucha. Jeśli przyczyną jest celiakia, pacjent musi wykluczyć ze swojej diety gluten. Natomiast przy nowotworach jelita grubego wdraża się leczenie onkologiczne, nierzadko potrzebny jest też zabieg chirurgiczny. Bez względu na przyczynę silnych wzdęć, rekomenduje się zmianę diety.
Zastosowanie diety z wyłączeniem produktów gazotwórczych, takich jak: ciemne pieczywo, otręby, warzywa kapustne, cebula, rośliny strączkowe lub niektóre owoce może złagodzić objawy. Zabronione jest częste picie alkoholu, palenie papierosów, żucie gumy, picie napojów gazowanych. Uzupełnieniem dietoterapii jest regularna aktywność fizyczna, wskutek której jelita zaczynają sprawniej pracować i poprawia się trawienie. Przekłada się to na zmniejszenie ilości gazów jelitowych oraz płynniejsze ich odprowadzanie.
U niektórych pacjentów warto rozważyć farmakoterapię. Istnieje bardzo wiele grup leków stosowanych w praktyce klinicznej w leczeniu pacjentów cierpiących na wzdęcia brzucha. Są to głównie leki modyfikujące florę jelitową, leki prokinetyczne, preparaty enzymów oraz adsorbenty i substancje zmniejszające napięcie powierzchniowe. Rekomenduje się przyjmowanie probiotyków oraz włącznie do diety naturalnej żywności probiotycznej.
Polecane produkty:
|
Probiotyki naturalne bioalgi
Probiotyki naturalne w swoim składzie zawierają 150 milionów wyselekcjonowanych żywych szczepów bakterii. Są szczególnie zalecane w celu utrzymania prawidłowej flory bakteryjnej, a także przy problemach żołądkowych i jelitowych. Wspomagają … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Jackowska A., Łukaszyk A., Wzdęcia – mity i fakty, Przegląd Gastroenterologiczny, 3/2008.
- Andrych K., Zespół jelita drażliwego w świetle najnowszych wytycznych, Varia Medica, 2/2019.
- Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
- Gulbicka P., Grzymisławski M., Wzdęcia brzucha – najczęstsze przyczyny i postępowanie, Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne, 6/2016.
