Dehydroepiandrosteron (DHEA, łac. prasteronum), czyli hormon androgenowy produkowany przez warstwę siatkowatą kory nadnerczy. Pełni kluczową rolę w produkcji estrogenów i testosteronu, jego odpowiedni poziom w organizmie jest więc ważny bez względu na płeć. Potocznie nazywa się go hormonem młodości ze względu na dodatkowe funkcje.
DHEA – co to?
DHEA i jego siarczan (DHEAS) są hormonami steroidowymi syntetyzowanymi w warstwie siateczkowatej kory nadnerczy, a ich stężenia w surowicy są najwyższe ze wszystkich hormonów steroidowych (nawet 15-krotnie wyższe od kortyzolu i do 10000 razy wyższe niż estradiolu). DHEAS może być ponadto produkowany w ośrodkowym układzie nerwowym przez tzw. neurosteroidy.
W tkankach obwodowych DHEA przekształca się do hormonów płciowych i tym samym wywołuje działanie androgenne. Co ciekawe, w różnych tkankach może być metabolizowany do innych hormonów steroidowych, czyli androstendionu i androstendiolu, a następnie do testosteronu i estradiolu. Czas półtrwania DHEA wynosi około 15-30 min, a DHEAS około 7-10 godzin. Szacuje się, że DHEAS jest prekursorem 50% androgenów u mężczyzn i 75% estrogenów u kobiet przed menopauzą (100% u kobiet po menopauzie). Synteza i wydzielanie DHEA pozostaje pod kontrolą ACTH.
DHEA – normy
Stężenia DHEAS mogą różnić się w zależności od wieku. Jego poziom utrzymuje się szczególnie wysoko w surowicy noworodków, na co wpływa wysoki stopień syntezy przez płodową korę nadnerczy. Po narodzinach obserwuje się gwałtowny spadek do wartości bliskich zeru, po czym poziom hormonu ponownie wzrasta, uzyskując szczyt między 25. a 35. rokiem życia. Normy DHEAS:
- kobiety – 80–400 μg/dL;
- mężczyźni – 80–500 μg/dL.
Normy DHEA:
- kobiety – 130–980 ng/dL;
- mężczyźni – 180–1 250 ng/dL.
Od 35. roku życia poziom tych hormonów ponownie ulega widocznym spadkom.
Badanie DHEA
Poziom dehydroepiandrosteronu można ocenić na podstawie badania krwi. Przede wszystkim służy ono ocenie kondycji i funkcji nerek. Do badania nie trzeba się specjalnie przygotowywać, nie jest również wymagane pozostawanie na czczo. Koszt jego wykonania (prywatnie) wynosi około 50 zł, można jednak zdecydować się na badanie w ramach NFZ (mając odpowiednie skierowanie).
DHEA – działanie
Mechanizm działania DHEA pozostaje ciągle niejasny, znane są jednak efekty tego działania. Wykazano, że odpowiedni poziom DHEA:
- zmniejsza ryzyko depresji i poprawia stabilność emocjonalną;
- pomaga kontrolować właściwą masę ciała;
- łagodzi objawy niedoczynności tarczycy;
- wzmacnia odporność organizmu i łagodzi stany zapalne;
- zatrzymuje relokację wielu potencjalnie niebezpiecznych wirusów;
- poprawia siłę mięśni i sprawność fizyczną;
- pomaga utrzymać prawidłowy poziom glukozy i insuliny we krwi.
Działanie dehydroepiandrosteronu w praktyce obejmuje wszystkie układy organizmu.
Zastosowanie DHEA
Dehydroepiandrosteron znajduje zastosowanie między innymi w dermatologii kosmetycznej. Oddziałując na gruczoły łojowe, zwiększa on produkcję łoju u kobiet po menopauzie, a więc zapobiega wysuszaniu skóry. Bywa cenionym składnikiem kosmetyków pielęgnacyjnych przeznaczonych dla skóry suchej, zniszczonej i dojrzałej.
Ponadto DHEA jest wykorzystywany w medycynie. Może mieć postać doustnych suplementów diety lub płynu do podskórnej iniekcji. Podawany kobietom po menopauzie znacząco poprawia gęstość mineralną kości, chroniąc przed rozwojem osteoporozy. Może mieć także korzystny wpływ na stan nawilżenia pochwy, a ostatnio przeprowadzone badania wykazały, że zmniejsza ryzyko raka macicy. Terapia DHEA podnosi libido i zwiększa satysfakcję seksualną u kobiet po 70. roku życia. To jednak nie wszystko. Udowodniono, że jego suplementacja może korzystnie wpływać na ryzyko wystąpienia i przebieg chorób takich jak cukrzyca, choroba Parkinsona, choroba Alzheimera, depresja, otyłość czy stwardnienie rozsiane. W Polsce istnieje kilka zarejestrowanych leków zawierających w składzie DHEA, m.in. Biosteron, Novostella czy Intrarosa.
Polecane produkty:
|
Spirulina w proszku 100% naturalna
Spirulina w proszku wykorzystywana jest najczęściej do wykonywania odżywczych i oczyszczających maseczek wpływając m.in. na poprawę wyglądu skóry. Dostarcza niezbędne witaminy, minerały i inne składniki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.. Zobacz więcej... |
|
Spirulina w tabletkach 100% naturalna
Spirulina zawiera wysokiej jakości naturalne witaminy i minerały. Jej skład to m.in. biotyna, kwas foliowy, beta-karoten, witamina D, witamina E oraz wiele innych witamin. To również źródło niezbędnych minerałów jak magnez, cynk, wapń, żelazo.. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Ganong W., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009.
- Górski J., Fizjologia człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010.
- Karasek M., Dehydroepiandrosteron (DHEA) u kobiet po menopauzie, Przegląd Menopauzalny, 4/2005.
- Perżyło K., Kulik-Rechberger B., Gałczyński K., Rechberger T., Intrakrynologia a dehydroepiandrosteron – nowe spojrzenie na terapeutyczne zastosowanie androgenów w terapii
substytucyjnej u kobiet w okresie menopauzy, Ginekologia Polska, 82/2011.
