Sutki to inaczej gruczoły piersiowe. Występują zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet, z tą różnicą, że u kobiet są większe i aktywne funkcjonalnie (w okresie laktacji uchodzi przez nie mleko niezbędne do karmienia dziecka). Rozwijają się w okresie pokwitania, zaś u kobiet w wieku rozrodczym i pomenopauzalnym są narażone na różnego rodzaju dolegliwości. Często diagnozuje się choćby nowotwór gruczołu piersiowego.
Sutek – budowa
Sutki rozwijają się z zawiązków gruczołów apokrynowych, które w praktyce są jedynie kulistymi zgrubieniami naskórka. Ma to miejsce już w okolicach 4. miesiąca życia płodowego. Anatomicznie sutek zbudowany jest z tkanki gruczołowej, tzw. ciała sutka oraz ciała tłuszczowego, które je otacza. Na środku każdego sutka wystaje ciemniejsza, stożkowata wyniosłość zwana brodawką sutkową. Wokół tej brodawki znajduje się również ciemne pole zwane otoczką brodawki sutkowej.
Zarówno kształt, jak i wielkość sutków jest kwestią indywidualną. U mężczyzn nie powinny jednak przekraczać 15 x 5 mm, ponieważ silniejszy ich rozwój świadczy najczęściej o ginekomastii. W przypadku kobiet wygląd sutków bywa znacznie zróżnicowany. Jeśli są one wciągnięte lub nie wystają poza otoczkę mogą znacznie utrudniać karmienie piersią. Brodawka zbudowana jest z włókien mięśniowych gładkich, przebiegających okrężnie i spiralnie. Tworzą one u wierzchołka sitowatą blaszkę. Na otoczce brodawki można dzięki temu zauważyć okrężnie przebiegające zmarszczki. Dodatkowo widać kilkanaście niewielkich guzków, które są skupiskami gruczołów łojowych i potowych. Każdy gruczoł sutkowy składa się z około 15-20 płatów, zaś z każdego płata uchodzi przewód mleczny.
Funkcje sutków
U mężczyzn sutki nie spełniają żadnych konkretnych funkcji. Uznaje się je za narząd szczątkowy. U niektórych Panów mogą być strefą erogenną ze względu na dość bogate unerwienie. W przypadku kobiet także spełniają funkcję erogenną, nie tylko na bogate unerwienie (większe niż u mężczyzn). Podczas skurczu mięśniówki sutków oraz drażnienia zakończeń nerwowych tej okolicy następuje erekcja brodawki, podtrzymywana przez silniejsze wypełnienie żył brodawki. Niektóre kobiety są w stanie osiągnąć orgazm jedynie poprzez dotykanie tej okolicy.
Główną i podstawową funkcję sutków jest jednak wydzielanie mleka niezbędnego w okresie laktacji do karmienia potomstwa. Mleko jest wydzieliną gruczołów sutkowych produkowaną pod koniec ciąży i przez pierwsze miesiące po porodzie. W pierwszych dniach nosi ono nazwę siary, jest uboższe w tłuszcze niż mleko późniejsze. Czynność gruczołów sutkowych jest regulowana hormonalnie, głównie przez prolaktynę i oksytocynę.
Unaczynienie
Sutki są bogato unaczynione dzięki gałęziom sutkowym odchodzącym od:
- tętnicy piersiowej bocznej;
- tętnicy piersiowej wewnętrznej;
- tętnic międzyżebrowych;
- tętnicy piersiowo-barkowej.
Naczynia krwionośne powiększają swoje światło w stanach podniecenia, co zapewnia jeszcze większy dopływ krwi.
Unerwienie
Unerwienie czuciowe sutków pochodzi od gałęzi skórnych przednich i bocznych nerwów międzyżebrowych II-VI oraz od nerwów nadobojczykowych pochodzących ze splotu szyjnego. Sama brodawka sutkowa unerwiona jest przez IV nerw międzyżebrowy.
Rak sutka
Najczęściej diagnozowaną patologią gruczołu sutkowego u kobiet jest jego nowotwór. Na przestrzeni ostatnich lat częstotliwość występowania znacznie wzrosła i ma tendencję do dalszego wzrostu. To druga co do częstości przyczyna umieralności kobiet w Polsce. Właśnie dlatego tak dużą uwagę przykłada się do promowania badań profilaktycznych, takich jak samobadanie piersi co miesiąc, a także regularne USG piersi i mammografia. Najczęściej chorują kobiety po 50. roku życia. Rak sutka bardzo szybko daje przerzuty do najbliższych węzłów chłonnych oraz narządów wewnętrznych.
Choć nie wykryto przyczyn rozwoju raka, wiadomo, że często występuje on rodzinnie. Do czynników ryzyka zaliczamy także następujące:
- niekarmienie dzieci piersią;
- bezdzietność;
- późny wiek urodzenia pierwszego dziecka;
- wystąpienie pierwszej miesiączki w bardzo młodym wieku oraz bardzo późna menopauza;
- nadwaga i otyłość;
- długotrwałe stosowanie doustnej antykoncepcji hormonalnej;
- alkoholizm;
- rak jajnika lub rak jelita grubego.
Leczenie uzależnione jest od wczesnego rozpoznania. Im szybciej, tym większa szansa na uratowanie piersi. Niestety, często konieczne jest chirurgiczne usunięcie piersi w połączeniu z chemioterapią i radioterapią. Szybko wykryty rak sutka pozwala na całkowite jego wyleczenie.
Zobacz również: Rak piersi – objawy i leczenie.
Polecane produkty:
|
Spirulina w proszku 100% naturalna
Spirulina w proszku wykorzystywana jest najczęściej do wykonywania odżywczych i oczyszczających maseczek wpływając m.in. na poprawę wyglądu skóry. Dostarcza niezbędne witaminy, minerały i inne składniki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.. Zobacz więcej... |
|
Spirulina w tabletkach 100% naturalna
Spirulina zawiera wysokiej jakości naturalne witaminy i minerały. Jej skład to m.in. biotyna, kwas foliowy, beta-karoten, witamina D, witamina E oraz wiele innych witamin. To również źródło niezbędnych minerałów jak magnez, cynk, wapń, żelazo.. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, tom II, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
- Didkowska J., Wojciechowska U., Nowotwory piersi w Polsce i Europie – populacyjny punkt widzenia, Journal of Oncology, 2/2013.
