Bilirubina

Spis treści

Koenzym Q10 promocja

Koenzym Q10 promocja

Bilirubina to związek chemiczny będący końcowym produktem rozpadu hemu, który zachodzi we frakcji mikrosomalnej komórek układu siateczkowo-śródbłonkowego. Jest więc żółtopomarańczowym barwnikiem hemu, istotnej składowej hemoglobiny. Zaburzenia w obrębie tego związku mogą skutkować rozwojem żółtaczki.

bilirubina

Bilirurbina – charakterystyka

Nazwa bilirubina (łac. bilis – żółć, ruber – czerwony) została wprowadzona w 1864 roku. To związek odpowiedzialny za charakterystyczne zabarwienie hemu, będącego grupą prostetyczną wielu enzymów, w tym hemoglobiny czy mioglobiny. Wyróżnia się 2 podstawowe rodzaje bilirubiny:

  • bilirubina pośrednia (niezwiązana) – powstaje z hemoglobiny po rozpadzie erytrocytów. Nie rozpuszcza się w wodzie i musi być transportowana do wątroby, gdzie przekształca się w bilirubinę związaną;
  • bilirubina związana (bezpośrednia) – po dotarciu do wątroby jest sprzężona z kwasem glukuronowym, co sprawia, że staje się rozpuszczalna w wodzie. Dzięki temu może zostać wydalona z organizmu przez żółć do jelita cienkiego (wraz z kałem).

Bilirubina powstaje w organizmie każdego dnia w ilości około 250-400 mg jako efekt metabolizmu hemu, uwalnianego głównie z rozpadających się erytrocytów (krwinek czerwonych transportujących hemoglobinę). Szacuje się, że zaledwie 20% bilirubiny powstaje z hemu zawartego w cytochromach, mioglobinie i enzymach. Utworzona bilirubina jest następnie przenoszona przez albuminy, po czym trafia do wątroby. Tam ulega sprzęganiu z glukuronidami oraz wydaleniu do żółci. Niewielka część tej puli zostaje wydalona drogą nerkową jako urobilinogen (u dorosłych stanowi to około 4 mg/dobę).

Bilirubina – funkcje

Bilirubina bierze udział w eliminacji starej hemoglobiny oraz chroni komórki przed uszkodzeniem. Dodatkowo jest istotnym markerem diagnostycznym przy rozpoznawaniu wielu problemów zdrowotnych i chorób.

Sklep Spirulina
Sklep Spirulina

Hiperbilirubinemia

Hiperbilirubinemia to stan odnoszący się do zwiększonego poziomu bilirubiny w organizmie człowieka. Najczęściej przyczyną tego stanu są:

  • obniżenie wydzielania wraz z żółcią;
  • obniżenie wychwytu wątrobowego;
  • zwiększona produkcja bilirubiny.

Na powyższe zjawiska wpływać mogą natomiast:

  • przewlekłe głodzenie się;
  • odwodnienie;
  • gorączka;
  • przyjmowanie niektórych leków;
  • miesiączka w przypadku kobiet;
  • nadmierny wysiłek fizyczny;
  • przebyte operacje chirurgiczne;
  • spożywanie alkoholu;
  • choroby, w tym zwłaszcza zespół Gilberta, kamienie żółciowe, choroby wątroby i trzustki.

Przy podwyższeniu stężenia bilirubiny całkowitej w osoczu powyżej około 2,5 mg/dl pojawia się żółte zabarwienie białek oczu oraz skóry i błon śluzowych, co nazywa się potocznie żółtaczką. Podwyższenie tego wskaźnika ponad 1 mg/dl (17,1 mmol/l) określa się już mianem hiperbilirubinemii. Leczenie powinno być przyczynowe. Dość często spotykanym zjawiskiem jest żółtaczka u noworodków, która przeważnie nie stanowi zagrożenia zdrowia i którą leczy się fototerapią (przyspiesza ona rozkład bilirubiny i powrót do naturalnego zabarwienia skóry).

Bilirubina – badanie

Badanie bilirubiny odbywa się na podstawie próbki krwi żylnej pobranej z żyły łokciowej w zgięciu łokcia. Nie jest bolesne, a po pobraniu krwi pacjent od razu może wrócić do codziennych aktywności. Można je wykonać w ramach NFZ lub prywatnie, w drugim przypadku koszt wynosi 12,50 zł. Wynik dostępny jest już na drugi dzień. W praktyce bilirubinę można oznaczać przezskórnie oraz w różnym materiale: we krwi pełnej, w surowicy lub osoczu krwi. Przeważnie do oznaczania tego związku wykorzystuje się rozmaite modyfikacje metod z odczynnikiem diazo, metody enzymatyczne i spektrofotometryczne.

Bilirubina – normy

Referencyjne wartości dla zdrowych pacjentów dorosłych wynoszą:

  • całkowita bilirubina: 0.3-1.0 mg/dL (5.1-17.1 μmol/L);
  • bilirubina bezpośrednia (związana): 0.0-0.3 mg/dL (0-5.1 μmol/L);
  • bilirubina niezwiązana (pośrednia): do 1.0 mg/dL (0-17.1 μmol/L).

W większości przypadków lekarze uważają, że poziom bilirubiny całkowitej przekraczający 1,2 mg/dl (20,5 μmol/l) jest niepokojący i wskazuje na obecność problemów zdrowotnych. Wówczas wymaga się dalszej, bardziej szczegółowej diagnostyki.



Polecane produkty:

Bibliografia

  1. Lipiński P., Więcek S., Jankowska I., Metabolizm bilirubiny i jego znaczenie w patogenezie zespołów Rotora oraz Dubina i Johnsona – aktualny stan wiedzy, Pediatria Polska, 92 (2017) 745-747.
  2. Berska J., Bugajska J., Sztefko K., Monitorowanie bilirubiny – perspektywy na przyszłość, Diagn Lab. 2020; 56(4): 175-180.
  3. Francuz Tomasz, Polańska Dorota: Barwniki żółciowe, porfiryny, In: Skrypt do ćwiczeń z biochemii / Francuz Tomasz (eds.), 2014, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, ISBN 978-83-7509-268-4, pp. 253-265.

Zapisz się do newslettera!

Kategorie wpisów

Najpopularniejsze w Zdrowie

Zostań z nami

Polecane artykuły

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *