Erytrocyty (nazywane krwinkami czerwonymi), to bardzo ważne elementy morfotyczne znajdujące się w organizmie każdego człowieka. Ich główną rolą jest transport tlenu do wszystkich komórek i tkanek, co umożliwia zawarta w krwinkach czerwonych hemoglobina (czerwony barwnik o zdolnościach wiązania cząsteczek tlenu). Komórki te wyróżniają się kształtem dwuwklęsłego, spłaszczonego dysku.
Co to są erytrocyty?
Erytrocyty posiadają typową budowę, nie zawierają w sobie jądra komórkowego ani innych organelli komórkowych, a ich kształt jest spłaszczony, okrągły i wklęsły po obu stronach. Dzięki temu czerwone krwinki:
- mają wysoki stosunek powierzchni do objętości, co znacznie ułatwia absorpcję tlenu;
- są giętkie i mogą z łatwością się odkształcać, dzięki czemu mogą sprawnie przechodzić nawet przez małe naczynia włosowate o średnicy mniejszej niż średnica erytrocytu;
- mogą tworzyć „pakiety”, czyli skupiska krwinek, co zmniejsza opór przepływu;
- są chronione przed przed pękaniem (dotyczy ich błony komórkowej) w środowisku umiarkowanie hipotonicznym.
Choć nie posiadają żadnych organelli, zawierają hemoglobinę, czyli czerwony barwnik krwi. Tak ubogie wyposażenie umożliwia erytrocytom wolne przeprowadzanie przemian metabolicznych, głównie beztlenowych. W 1 ul krwi znajduje się przeciętnie 5 mln krwinek czerwonych u mężczyzn oraz 4,6 mln u kobiet. Powstają one w procesie zwanym erytropoezą, która zachodzi w szpiku kostnym czerwonym. Znajduje się on głównie w kościach płaskich oraz w nasadach kości długich. Proces erytropoezy warunkuje i reguluje erytropoetyna (EPO) wydzielana przez nerki (w 85%) oraz wątrobę (w 15%). Krwinki czerwone żyją średnio 120 dni, a ich rozkład następuje w śledzionie.
Erytrocyty – funkcje
Erytrocyty są komórkami wyspecjalizowanymi, przystosowanymi do sprawnego i wydajnego przenoszenia tlenu oraz dwutlenku węgla przy jednoczesnym niewielkim wydatku energetycznym. Jedna cząsteczka hemoglobiny jest w stanie przetransportować 4 cząsteczki tlenu. Każde przyłączenie cząstki tlenu ułatwia przyłączenie następnego, co sprzyja maksymalizacji wysycania tlenem hemoglobiny w płucach oraz umożliwia spełnianie przez hemoglobinę funkcji krótkotrwałego buforu tlenowego.
Zobacz również: Hemoglobina.
Erytrocytopenia – obniżony poziom erytrocytów
O erytrocytopenii mówimy wówczas, gdy poziom erytrocytów spadnie poniżej normy. Najczęściej stan ten wskazuje na anemię (niedokrwistość), niedotlenienie bądź znaczne odwodnienie organizmu, rzadziej może wynikać z poważnych chorób nerek lub niedoborów witaminy B12. Typowe objawy dla obniżonego poziomu erytrocytów to:
- bladość skóry;
- przewlekłe zmęczenie;
- senność i ospałość;
- zwiększona męczliwość;
- problemy z pamięcią i koncentracją;
- bóle głowy;
- zawroty głowy;
- suchość skóry;
- arytmie, czyli nieregularne bicie serca.
Odwrotnym zjawiskiem jest ilość erytrocytów powyżej normy, co jednak zdarza się nieco rzadziej.
Erytrocytoza – podwyższony poziom erytrocytów
Do nadkrwistości dochodzi najczęściej wskutek chorób nerek, płuc lub serca. Stan ten może pojawić się w przebiegu choroby Vaqueza, czyli pierwotnej choroby mieloproliferacyjnej, w przebiegu której następuje dodatkowo zwiększona produkcja granulocytów i trombocytów. Możliwymi przyczynami są również nowotwory szpiku kostnego, znaczne odwodnienie, alkoholizm, bardzo silny stres oraz znaczna otyłość. Charakterystyczne objawy obejmują:
- szumy uszne;
- zaburzenia widzenia;
- sine zabarwienie ust, uszu i nosa;
- bóle głowy;
- zawroty głowy;
- duszności;
- obrzęk narządów wewnętrznych;
- wysokie ciśnienie tętnicze krwi;
- zakrzepicę żył.
Diagnostyką i leczeniem chorób związanych ze składem i jakością krwi zajmuje się lekarz hematolog, nierzadko we współpracy z innymi specjalistami. Poziom czerwonych krwinek można bez problemu ocenić wykonując podstawową morfologię krwi. Rekomenduje się, aby każdy człowiek (także zdrowy) raz w roku wykonywał profilaktyczną, kontrolną morfologię. Skierowanie można uzyskać od lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, natomiast koszt badania prywatnego wynosi zaledwie 10-15 zł.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Żelazo
Spirulina to naturalna alga, która uzupełnia niedobory ważnych dla prawidłowego funkcjonowania organizmu witamin, minerałów i innych składników odżywczych. Uzupełniona została w organicznie wiązane, naturalne żelazo. Dzięki takiemu połączeniu ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Traczyk W., Fizjologia człowieka w zarysie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.
- Silverthorn D., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.
- Spychalska J., Membranopatie krwinek czerwonych – patogeneza, obraz kliniczny i diagnostyka, Hematologia, 2/2012.
- Górski J., Fizjologia człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010.
