Olej palmowy pozyskiwany jest z owoców palmy olejowej, której naturalne stanowisko znajduje się w Afryce Zachodniej. Występuje w sporej większości ogólnodostępnych produktów spożywczych, kosmetykach i produktach przemysłowych. Niejednoznaczny pozostaje wpływ spożycia oleju palmowego na zdrowie człowieka.
Co to jest olej palmowy?
Olejowiec gwinejski jest palmą pochodzącą z Afryki, powszechnie uprawianą na plantacjach w całej strefie tropikalnej. Z owoców tej rośliny pozyskuje się olej palmowy, który ma złą sławę ze względu na zawartość tłuszczów trans i szkodliwych związków. Dotyczy to jednak oleju rafinowanego. Mało kto zdaje sobie sprawę, że nierafinowana wersja zaliczana jest do grona zdrowych olejów roślinnych. Frakcje oleju palmowego stosowane są do przygotowywania specjalnych tłuszczów o ściśle określonych kryteriach takich jak zamienniki masła kakaowego, tłuszcze do polew czekoladowych czy do produkcji cukierków.
Znajduje się on w większości produktów spożywczych – słodyczach, margarynach, gotowych daniach czy pasztetach. Uważa się wręcz, że na całym świecie jest to najpopularniejszy i najczęściej stosowany olej roślinny. Olej wytwarza się z owoców, tzw. pestkowców, które mają wielkość niedużej śliwki. Są koloru żółto-czerwonego i mają jedną pestkę wewnątrz. Skupiają się w dużych gronach, ważących od 5 do nawet 30 kg.
Olej palmowy – czy jest zdrowy?
Oleje palmowe bardzo często poddane są procesowi rafinacji, a nierzadko również procesom uwodorniania. W efekcie mają bardziej zwartą konsystencję, niższą temperaturę topnienia, są stabilniejsze chemicznie i termicznie. Proces uwodorniania sprawia jednak, że w oleju powstają kwasy tłuszczowe konfiguracji trans, które mają udowodniony negatywny wpływ na zdrowie. Nadmierne spożycie rafinowanego oleju palmowego ma negatywny wpływ na zdrowie. Zawiera bowiem wiele niezdrowych kwasów tłuszczowych, co może prowadzić do zaburzeń immunologicznych, chorób serca i problemów naczyniowych. W procesie rafinacji powstaje w nim wiele substancji powodujących nowotwory i sprzyjających występowaniu wad genetycznych. Znacznie rozsądniejszym wyborem będzie sięgnięcie po olej palmowy nierafinowany lub dowolny inny olej tłoczony na zimno.
Zagrożenia związane z produkcją oleju palmowego
Zakładanie plantacji palmy olejowej uznaje się za główną przyczynę wylesień w Azji Południowo-Wschodniej. Są zagrożeniem dla ekosystemu i przyszłości obszarów tropikalnych, wpływając negatywnie na różnorodność fauny i flory. Wśród niektórych dotkniętych tym problemem zwierząt znalazły się: tygrys sumatrzański, pantera mglista, kotek cętkowany i kotek kusy, nosorożce sumatrzańskie i słonie z Borneo. Ponadto miejscowe społeczności są bardzo często ofiarami przemysłu palmowego. Plantacje palmy olejowej są przeważnie zakładane na gruntach komunalnych lub prywatnych bez zgody ich właścicieli.
Olej palmowy – właściwości
Nierafinowany olej palmowy z miąższu zawiera około 50% nasyconych kwasów tłuszczowych (głównie kwas palmitynowy) oraz około 40% monogenowych kwasów tłuszczowych (głównie kwas oleinowy). Natomiast pozostałą część stanowią polienowe kwasy tłuszczowe. Zawiera około 1% komponentów o działaniu prozdrowotnym. Jest stosunkowo bogatym źródłem karotenoidów, steroli, koenzymu Q10, witaminy E oraz skwalenu. Witamina E ma silne właściwości przeciwutleniające, obniża stężenie cholesterolu LDL oraz przeciwdziała zakrzepom. Karotenoidy również mają udowodnione działanie antyoksydacyjne, poprawiają przy tym wzrok i detoksykują organizm.
Należy zaznaczyć, że zawartość 50% kwasów nasyconych to wciąż dużo, dlatego (pomimo wartościowych pozostałych składników) nie warto wprowadzać oleju palmowego na stałe do swojej diety. Dla przykładu olej z czarnuszki siewnej zawiera jedynie do 15% nasyconych kwasów tłuszczowych, zaś olej lniany do około 10%. Są więc cenniejsze oleje roślinne, które warto systematycznie spożywać, aby kompleksowo zadbać o swoje zdrowie.
Należy pamiętać, że zdrowe oleje roślinne powinny być stałym elementem w diecie każdego człowieka. Większość populacji wciąż zmaga się z niedoborami kwasów tłuszczowych Omega 3, które są niezbędne dla właściwego funkcjonowania układu nerwowego, układu sercowo-naczyniowego i układu endokrynnego od momentu narodzin, aż do późnej starości.
Polecane produkty:
|
Omega 3 - czysty olej z Pachnotki zwyczajnej
Olej omega 3 to 100% naturalny produkt pozyskiwany z rośliny o nazwie Pachnotka zwyczajna (Perilla frutescens). Uzupełnia codzienną dietę m.in. w mikroelementy, witaminę E, ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Węgiel A., Nowaczyk P., Śmidowicz A., Wiatrowska B., Właściwości oleju palmowego i wpływ plantacji olejowca gwinejskiego na środowisko, Problemy Nauk Biologicznych, 3/2018.
- Kowalska M., Aljewicz M., Mroczek E., Cichosz G., Olej palmowy – tańsza i zdrowsza alternatywa, Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 2/2012.
- Sadowska J., Włodarczyk K., Wybrane aspekty technologiczne i zdrowotne stosowania oleju palmowego w produkcji żywności, Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 29/2022.
