RTG (inaczej: rentgen) to dwuwymiarowy obraz rejestrowany podczas prześwietlania wiązką promieniowania rentgenowskiego organów badanego pacjenta. Stanowi podstawę współczesnej diagnostyki medycznej w każdej dziedzinie medycyny. Najczęściej RTG wykonuje się celem uwidocznienia struktur kostno-stawowych.
Budowa aparatu RTG
Aparat rentgenowski składa się przede wszystkim z:
- lampy rentgenowskiej;
- generatora napięcia;
- stołu do zdjęć w pozycji poziomej i pionowej;
- ścianki do prześwietleń ze wzmacniaczem obrazu i torem wizyjnym.
Wyróżnia się 2 typy aparatów rentgenowskich:
- głowicowe – generator i lampa RTG znajdują się we wspólnej obudowie (głowicy);
- kołpakowe – lampa znajduje się w kołpaku, a generator umieszczony jest osobno.
Istnieją także aparaty specjalistyczne: przenośne, używane na salach operacyjnych, do badań dzieci, do badań stomatologicznych oraz do obrazowania sutków. Lampa rentgenowska jest szklaną bańką wyposażoną w 2 elektrody. Katoda stanowi drut wolframowy o wysokiej temperaturze topnienia, w którym po rozgrzaniu dochodzi do zjawiska termoemisji elektronów. Z kolei anoda zbudowana jest z walca miedzianego ze skośnie ściętym brzegiem pokrytym warstwą wolframu. Po włączeniu lampy RTG szybko tworzy się różnica potencjałów pomiędzy elektrodami, nadająca przyspieszenie elektronom powstałym wskutek termoemisji. Ulegają one gwałtownemu hamowaniu na anodzie, w konsekwencji czego dochodzi do przemiany ich energii kinetycznej w energię cieplną (99%) i promieniowanie rentgenowskie.
Jak działa RTG?
Promieniowanie rentgenowskie jest krótkofalowym promieniowaniem elektromagnetycznym wytwarzanym w lampach rentgenowskich. W widmie promieniowania elektromagnetycznego mieści się pomiędzy nadfioletem a promieniowaniem gamma. Obrazy powstające w trakcie badania RTG wynikają ze zróżnicowanego pochłaniania promieniowania przenikającego przez różne tkanki. Ze względu na stopień pochłaniania promieni, tkanki podzielono na cztery grupy:
- I (najmniejszy stopień pochłaniania promieniowania RTG) – tkanki zawierające powietrze, takie jak np. płuca, jamy oboczne nosa, komórki powietrzne kości czaszki, gazy w drogach pokarmowych;
- II – tkanki zawierające tłuszcz, np. tkanka podskórna;
- III – płyny ustrojowe, w tym krew, mocz, chłonka, płyn mózgowo-rdzeniowy, jak również tkanki gruczołowe, narządy wewnętrzne, mięśnie;
- IV (najwyższy stopień pochłaniania promieniowania RTG) – kości, zęby, zwapnienia.
Im wyższy stopień pochłaniania promieniowania, tym tkanka jest jaśniejsza na stworzonym obrazie. Dzięki temu można z wysoką precyzją uwidaczniać zwłaszcza tkanki twarde (kości, stawy, zęby), choć nie tylko. Obraz powstający na ekranie monitora lub kliszy składa się z szeregu plam jasnych i ciemnych o różnym stopniu wysycenia. Tak powstaje tzw. rysunek radiologiczny.
Rentgenodiagnostyka – wskazania
Do grona rentgenodiagnostyki zalicza się 4 oddzielne metody diagnostyczne:
- radiologia klasyczna – najczęściej klasyczną formę badania wykorzystuje się celem uwidaczniania kości i stawów, choć równie dobrze wykonać można RTG płuc czy miednicy mniejszej. Wskazaniami do niej są przeważnie urazy i kontuzje narządu ruchu (złamania, zwichnięcia, skręcenia), dyskopatie kręgosłupa, a także podejrzenie chorób zwyrodnieniowych i przewlekłych kości i stawów;
- mammografia – RTG gruczołów piersiowych. Badanie pozwala na wykrycie choroby nowotworowej piersi, tak częstej u współczesnych kobiet. W Polsce kobiety w wieku 45-74 lata mogą skorzystać z bezpłatnej mammografii;
- tomografia komputerowa wykorzystująca promieniowanie RTG – tomografia wykorzystująca promienie RTG celem uzyskania obrazu poprzecznych warstw ciała pacjenta w diagnostyce m.in. chorób ośrodkowego układu nerwowego, jamy brzusznej, klatki piersiowej, miednicy małej i aparatu ruchu;
- radiologia interwencyjna – wykorzystuje metody instrumentalne i techniki obrazowania do wykonywania zabiegów leczniczych. Powszechnie wykorzystywana w onkologii.
Jak zatem widać, wskazań do wykonania RTG jest wiele. To jedno z częściej wybieranych badań obrazowych współczesnej medycyny.
RTG – przeciwwskazania
Przeciwwskazaniami do wykonania RTG są:
- ciąża, zwłaszcza I trymestr;
- bardzo młody wiek;
- złośliwe nowotwory.
Są to wskazania względne, dlatego w stanach zagrożenia życia rozważa się ich wykonanie pomimo wieku, stanu fizjologicznego czy innych chorób. Obecność metalowych implantów w ciele nie jest przeciwwskazaniem do omawianego badania.
Polecane produkty:
|
Spirulina w proszku 100% naturalna
Spirulina w proszku wykorzystywana jest najczęściej do wykonywania odżywczych i oczyszczających maseczek wpływając m.in. na poprawę wyglądu skóry. Dostarcza niezbędne witaminy, minerały i inne składniki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.. Zobacz więcej... |
|
Spirulina w tabletkach 100% naturalna
Spirulina zawiera wysokiej jakości naturalne witaminy i minerały. Jej skład to m.in. biotyna, kwas foliowy, beta-karoten, witamina D, witamina E oraz wiele innych witamin. To również źródło niezbędnych minerałów jak magnez, cynk, wapń, żelazo.. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Czekaj T., Gruszczyńska K., Siemianowicz A., Ogólna charakterystyka poszczególnych metod diagnostycznych, Biblioteka Główna Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach.
- Pruszczyński B., Cieszanowski A., Radiologia – diagnostyka obrazowa, RTG, TK, USG, MR, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2014.
- Cieszanowski A., Bekiesińska-Figatowska M., Radiologia. Podręcznik dla studentów, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2022.
