Fenotyp to zestaw wszystkich cech wykształcanych podczas rozwoju organizmu. Można je z łatwością opisać i skategoryzować. Przykładami takich cech są m.in. budowa ciała, kolor oczu, stopnień kręcenia się włosów. Nie należy mylić fenotypu z genotypem – choć oba występują u każdego człowieka, odnoszą się do innych rzeczy.
Co to jest fenotyp?
Fenotyp jest zespołem anatomicznych, fizjologicznych i biochemicznych cech organizmu o podłożu dziedzicznym. Można je z łatwością obserwować i mierzyć. Stanowią one efekt współdziałania genotypu oraz warunków środowiska. Ciekawostką jest, że osobniki o jednakowym genotypie mogą mieć różny fenotyp, jeżeli rozwijają się w innych warunkach. Na przykład mogą mieć różny wzrost w zależności od pobieranego pokarmu, a więc niedoborów pokarmowych. Dziecko zmagające się ze zmniejszoną podażą wapnia wraz z dietą lub często chorujące, przebywające w szpitalach i w związku z tym mające ograniczony kontakt z promieniowaniem słonecznym, a więc z produkcją witaminy D, będzie niższe, niż dziecko ze zbilansowaną dietą i często bawiące się na dworze.
Fenotyp można określić jako dokładny obraz budowy ciała, wyglądu zewnętrznego, jak również cech fizjologicznych możliwych do zmierzenia. To także morfologia krwi czy parametry oddechowe. Fenotypem można nazwać opis wszystkich cech związanych z danym organizmem, które nie wiążą się z genotypem.
Fenotyp a genotyp
Mówiąc w znacznym skrócie, genotyp to zbiór genów danego osobnika, natomiast fenotyp to zespół jego cech. Innymi słowy genotyp to zbiór wszystkich genów danego organizmu, determinujący jego dziedziczone cechy. Stanowi unikalny zestaw informacji genetycznej, przechowywany w DNA komórek. Odpowiada za poszczególne cechy organizmu, takie jak kolor włosów, kolor oczu, a także za predyspozycje do pewnych chorób. Natomiast fenotyp to rzeczywisty wygląd (wymienione cechy) i zachowanie organizmu, będące konsekwencją interakcji między genotypem a środowiskiem.
Można zatem stwierdzić, że dana osoba będzie mieć predyspozycje genetyczne do poszczególnej choroby, np. choroby Leśniowskiego-Crohna, jednak ta choroba może nigdy się u niej nie rozwinąć, jeśli zadba o właściwe żywienie, aktywność fizyczną, unikanie stresu i innych czynników ryzyka. Ponadto, o ile na geny nie mamy wpływu pomimo znacznego rozwoju genetyki medycznej, o tyle na cechy fenotypowe możemy wpływać, np. farbując włosy czy trenując. Fenotyp ściśle wiąże się z genotypem, jako że z interakcji genotypu ze środowiskiem powstaje fenotyp.
Zobacz również: Wpływ aktywności fizycznej na zdrowie.
Cechy fenotypowe
Przykładami cech fenotypowych u człowieka są m.in.:
- kolor oczu – najczęściej spotyka się oczy brązowe, będące cechą dominującą. Drugie pod względem częstości są oczy niebieskie. Później zaś czarne, szare i zielone;
- kolor włosów – najczęściej spotyka się włosy czarne i brązowe, jednak w określonych strefach świata przeważają włosy blond lub rude. Przykładowo blond włosy uznawane są za typowe dla mieszkańców Finlandii, zaś włosy rude dla mieszkańców Irlandii;
- wzrost – różnice w wysokości ciała są dość rozległe w zależności od płci, a nawet od pochodzenia. Niżsi ludzkie pochodzą z reguły z krajów azjatyckich;
- kształt nosa – może być orli, zakrzywiony, garbaty, ale i prosty, zadarty. Przykładowo dla osób pochodzenia afrykańskiego charakterystyczne są nocy raczej spłaszczone i szerokie;
- typ budowy ciała – podstawowy podział wyróżnia budowę ektomorficzną (szczupła, z wąskimi ramionami, długimi kończynami), mezomorficzną (naturalnie atletyczna, z reguły umięśniona) oraz endomorficzną (zaokrąglona, masywna, z tendencją do przybierania na wadze);
- faktura włosów – mogą być włosy proste (np. typowe dla Azjatów), włosy kręcone (np. typowe dla Afrykańczyków) lub włosy falowane (np. typowe dla Europejczyków).
Zapoznanie się z genomem populacji naturalnej jest niezwykle trudne, w związku z czym z reguły przyjmuje się po prostu, że fenotyp jest obrazem genotypu w środowisku.
Polecane produkty:
|
Spirulina w tabletkach 100% naturalna
Spirulina zawiera wysokiej jakości naturalne witaminy i minerały. Jej skład to m.in. biotyna, kwas foliowy, beta-karoten, witamina D, witamina E oraz wiele innych witamin. To również źródło niezbędnych minerałów jak magnez, cynk, wapń, żelazo.. Zobacz więcej... |
|
Spirulina w proszku 100% naturalna
Spirulina w proszku wykorzystywana jest najczęściej do wykonywania odżywczych i oczyszczających maseczek wpływając m.in. na poprawę wyglądu skóry. Dostarcza niezbędne witaminy, minerały i inne składniki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Zabost A., Zwolska Z., Augustynowicz-Kopeć E., Genotyp i fenotyp acetylacji u chorych na gruźlicę, Postępy Nauk Medycznych, 10/2011.
- Madej J., Fenotyp komórki nowotworowej – model komputerowy, Medycyna Weterynaryjna, 60/2008.
- Milewicz A., Fenotyp otyłości a skład masy ciała i profil metaboliczny, Endokrynologia, Otyłość i Zaburzenia Przemiany Materii, 1/2005.
