Owrzodzenia cukrzycowe to jedno z powikłań występujących u pacjentów zmagających się z cukrzycą. Zmiany skórne najczęściej lokalizują się w obrębie stóp, niekiedy będąc wręcz przyczyną konieczności amputacji stopy. Szacuje się jednak, że przynajmniej 40% wszystkich amputacji związanych z tzw. stopą cukrzycową można uniknąć, jeśli podjęte zostanie odpowiednie leczenie.
Owrzodzenia cukrzycowe – przyczyny
Do najważniejszych czynników ryzyka rozwoju owrzodzeń u diabetyków należą polineuropatia i niedokrwienie wynikające z choroby naczyń obwodowych. Neuropatie odpowiadają aż za 60% wszystkich owrzodzeń. Rozwijają się na tle hipoglikemii, prowadzą do różnego rodzaju zaburzeń metabolicznych. Neuropatia w przebiegu cukrzycy dotyczy zarówno włókien nerwowych ruchowych, czuciowych, jak i autonomicznych. Obserwuje się zaburzenie unerwienia drobnych mięśni stopy, co z kolei prowadzi do braku równowagi między zginaczami i prostownikami. Konsekwencją są deformacje stopy i tendencja do tworzenia patologicznych wyniosłości kostnych czy punktów wzmożonego nacisku. To prosta droga do rozwoju owrzodzeń.
Z kolei w odniesieniu do chorób naczyń obwodowych, zazwyczaj zajęte są tętnice: piszczelowa oraz strzałkowa. Dochodzi między innymi do zmniejszenia produkcji związków wazodylatacyjnych, co natomiast prowadzi do zwężenia naczyń krwionośnych i gorszego ukrwienia stopy. Ryzyko rozwoju owrzodzeń cukrzycowych jeszcze intensywniej wzrasta, jeśli pacjent pali papierosy, jest mało aktywny fizycznie i prowadzi siedzący tryb życia, a także gdy jednocześnie cierpi na miażdżycę naczyń krwionośnych.
Owrzodzenia cukrzycowe – objawy
W przebiegu owrzodzeń cukrzycowych obserwuje się między innymi następujące objawy:
- zaburzenia czucia w obrębie stóp – mniejsze rany i uszkodzenia mogą być nieodczuwalne dla pacjenta, dlatego bywają przez dłuższy czas niezauważone;
- zmiana kształtu stopy, zwłaszcza pojawienie się palców młoteczkowatych czy podwyższenie sklepienia podłużnego stopy;
- skłonność do modzeli i odcisków na stopie;
- nadmierne rogowacenie naskórka w obrębie całej stopy.
Najbardziej typowe są jednak zmiany skórne, czyli owrzodzenia. Mogą one mieć charakter powierzchowny lub głęboki. W drugim przypadku sięga poniżej tkanki podskórnej. Większość owrzodzeń, szczególnie trudno gojących się, wiąże się z infekcją. W zaawansowanych stadiach schorzenia obserwuje się wręcz martwicę tkanek. Wówczas skóra jest szaro-czarna, czemu zazwyczaj towarzysza silne dolegliwości bólowe.
Owrzodzenia cukrzycowe – leczenie
Wielu owrzodzeniom cukrzycowym stopy można zapobiegać poprzez odpowiednią edukację pacjentów, regularne oglądanie stóp, opiekę podologiczną oraz stałą kontrolę poziomu glikemii u pacjentów. Bardzo ważne jest codzienne mycie stóp z użyciem mydeł hipoalergicznych, przy czym mycie to nie powinno trwać dłużej niż 5 minut.
Jeśli jednak już się pojawią, stosuje się kompleksowe podejście do pacjenta, które obejmuje:
- oczyszczanie tkanek – za pomocą metod chirurgicznych bądź hydrożelów, alginianów i enzymów;
- likwidację ewentualnych infekcji – np. poprzez podawanie antybiotyków;
- kontrolowanie wysięku;
- likwidację ewentualnego bólu neuropatycznego za pomocą farmakoterapii.
Ważne jest dbanie o rany oraz stosowanie specjalnych opatrunków dedykowanych pacjentom ze stopami cukrzycowymi. Najlepsze efekty wykazuje jednak biochirurgia. Na wynik leczenia owrzodzeń w przebiegu cukrzycy ma wpływ wiele czynników, m.in.: kontrola metaboliczna cukrzycy, kolonizacja drobnoustrojami chorobotwórczymi, a także sposób życia, w tym higiena i pielęgnacja stóp. Wszelkie infekcje bakteryjne i grzybicze w obrębie stopy cukrzycowej są częste i należy je intensywnie leczyć.
Zajęcie rozległej okolicy stopy wraz z tkankami kostnymi i mięśniowymi prowadzi do zgorzeli. Taka sytuacja jest bardzo bolesna i niebezpieczna dla pacjenta, w związku z czym w wielu przypadkach kończy się amputacją stopy.
Polecane produkty:
|
Olej z czarnego kminku
Olej z czarnego kminku tłoczony na zimno zachowuje wszystkie, cenne substancje m.in. witaminę E oraz niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe. Jego działanie to dokładne nawilżanie, szybsza regeneracja, poprawa wyglądu skóry ... Zobacz więcej... |
|
Czarnuszka siewna
Czarnuszka ma zastosowanie w różnego rodzaju problemach skórnych. Jest wykorzystywana w zwalczaniu trądziku, blizn, zakażeń wirusowych, bakteryjnych i grzybiczych, alergii, a także suchej skóry, również głowy (np. łupież). Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Neneman A., Deja M., Kubisiak-Rzepczyk H., Miroszewska-Sobańska T., Kurek L., Szarata M., Adamski Z., Wpływ cukrzycy na występowanie i przebieg owrzodzeń podudzi, ze szczególnym uwzględnieniem zakażeń bakteryjnych i grzybiczych, Nowiny Lekarskie, 6/2006.
- Clayton W., Elasy T., Patofizjologia, klasyfikacja i leczenie owrzodzeń stóp u chorych na cukrzycę, Diabetologia Praktyczna, 5/2009.
- Korzon-Burakowska A., Zespół stopy cukrzycowej – patogeneza i praktyczne aspekty postępowania, Forum Medycyny Rodzinnej, 3/2008.
- Korzonek M., Markiel A., Czarnota-Chlewicka J., Zespół stopy cukrzycowej – problem wciąż aktualny, Pielęgniarstwo Chirurgiczne i Angiologiczne, 1/2016.
