Mangan

Mangan (łac. manganum, symbol: Mn) zaliczamy do grona najbardziej rozpowszechnionych pierwiastków na planecie. Występuje w skorupie ziemskiej, tworzy minerały i glebę. Jest jednocześnie bardzo ważny dla zachowania pełnego zdrowia każdego człowieka. Mangan znajduje szerokie zastosowanie, szczególnie w przemyśle metalurgicznym – wzbogaca stopy metali poprawiając ich twardość i ciągliwość.

Mangan w środowisku naturalnym

W środowisku naturalnym mangan można spotkać na każdym kroku. Stanowi do 0,1% skorupy ziemskiej, jest składnikiem skał i minerałów. Można znaleźć go m.in. w manganicie, rodonicie, rodochrozycie oraz braunicie. W Polsce największe złoża tego pierwiastka znajdują się w okolicach Wałbrzycha.

Warto wiedzieć, że obecność manganu w wodzie pitnej może wpływać niekorzystnie na jej cechy. Nawet przy niewielkiej zawartości manganu istnieje ryzyko rozwoju bakterii manganowych, które nadają wodzie nieprzyjemny smak i zapach (stęchlizny). Wykorzystywanie takiej wody do czynności dnia codziennego także nie jest polecane. Mangan powoduje bowiem ciemnienie jasnych tkanin w trakcie prania oraz powstawanie ciemnych osadów na urządzeniach sanitarnych.

Mangan – źródła

Wymagane ilości manganu dostarczamy do organizmu każdego dnia wraz z dietą. Produktami spożywczymi bogatymi w niego są:

• orzechy, zwłaszcza orzechy laskowe i orzechy włoskie;
• tofu;
• płatki owsiane;
• nasiona roślin strączkowych;
• warzywa, zwłaszcza szpinak, jarmuż, brokuły i inne zielone;
• owoce, zwłaszcza ananasy i morele;
• różnego rodzaju kasze;
• owoce morza;
• czerwone mięso;
• czarna herbata i zielona herbata;
• kakao.

80% manganu pochodzi z produktów spożywczych, natomiast około 20% dostarczamy poprzez picie wody.

Mangan – funkcje

Omawiany pierwiastek jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka. Udowodniono, że:

• reguluje działanie licznych enzymów;
• wspiera prawidłowy rozwój tkanki kostnej i chroni przed rozwojem osteoporozy;
• poprawia pamięć i koncentrację;
• wspomaga leczenie chorób psychicznych, np. schizofrenii;
• wpływa pozytywnie na czynność tarczycy, wspomagając produkcję jej hormonów;
• wpływa pozytywnie na produkcję krwinek czerwonych (erytrocytów);
• poprawia wchłanianie związków takich jak witamina C czy witaminy z grupy B;
• bierze udział w syntezie białek;
• przeciwdziała zmęczeniu, także chronicznemu;
• zwiększa libido i wpływa pozytywnie na płodność bez względu na płeć.

Mangan wspomaga usuwanie zbędnych produktów przemiany materii, a więc wpływa na oczyszczanie organizmu, co przekłada się pozytywnie na zdrowie fizyczne i samopoczucie. Wykazuje również ogromny wpływ na funkcjonowanie całego układu nerwowego, w tym mózgu. Właśnie dlatego bardzo często towarzyszy magnezowi i lecytynie w licznych suplementach diety, o działaniu wspomagającym sprawność umysłową.

Niedobór manganu

Niedobór manganu może zmniejszyć intensywność wzrostu oraz obniżyć płodność bez względu na płeć. Czujemy się słabi, senni i zmęczeni, bez energii do działania. Spada tym samym jakość życia codziennego, ponieważ po prostu nie mamy sił na podejmowanie się nowych aktywności czy nawet obowiązków domowych. Objawami niedoboru manganu są także: nadmierne wypadanie włosów, szumy uszne oraz mroczki przed oczami.

Zobacz również: Wypadanie włosów – zabiegi kosmetyczne.

Nadmiar manganu

Nadmiar manganu jest toksyczny, występuje jednak rzadko. Obserwuje się go głównie u osób pracujących zawodowo z rudami manganu. Nadmiar tego pierwiastka objawia się przede wszystkim depresją, zaburzeniami czynności wątroby i tarczycy oraz hemolizą erytrocytów. Spada biodostepność fosforu i żelaza, dlatego dodatkowo pojawiają się objawy ich niedoboru. Jednocześnie obserwuje się nadmierny wzrost poziomu wapnia w ustroju, co również nie jest zjawiskiem korzystnym.

Mangan – zastosowanie

Mangan znajduje szerokie zastosowanie w różnych dziedzinach przemysłu i życia. W medycynie stanowi ważny składnik preparatów dezynfekujących wykorzystywanych do odkażania ran. Manganian (VII) potasu można zakupić w każdej aptece w postaci proszku lub kryształków. Zdecydowaną większość rud manganu przerabia się na żelazomangan zawierający od 30–90% tego pierwiastka – znajduje więc zastosowanie w hutnictwie żelaza. Mangan stosowany jest jako utleniacz w procesach metalurgicznych, służy do wyrobu stopów z żelazem, cynkiem i miedzią wpływając pozytywnie na parametry i jakość tych stopów.

Chlorella 100% naturalna Chlorella w tabletkach to naturalna alga z rozerwaną ścianą komórkową (chroniona patentem) w postaci suplementu diety. Została wytworzona wyłącznie z suszonych, jednokomórkowych mikroskopijnych alg. Pomaga m.in. wyeliminować metale ciężkie z organizmu ... Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Jędrzejczak R., Żelazo i mangan w żywności, Roczniki PZH, 55/2004.
2. Kołomański J., Wegenko C., Charakterystyka manganu i jego związków na różnych stopniach utlenienia ze szczególnym uwzględnieniem manganianu (VII) potasu, Acta Juvenum, 3/2018.