TSH to hormon tyreotropowy, zwany również tyreotropiną. Wydzielany przez przysadkę mózgową stanowi związek konieczny do prawidłowego funkcjonowania gruczołu tarczycy. Oznaczenie poziomu TSH stanowi jedno z najczęściej wykonywanych badań diagnostycznych. Warto jednak wiedzieć, że na indywidualne stężenie prawidłowego TSH wpływ mają czynniki takie jak płeć, masa ciała, stan odżywienia i inne.
TSH – fizjologia
Tyreotropina syntezowana jest przez przysadkę mózgową w odpowiedzi na działanie hormonu uwalniającego – tyreoliberyny (TRH), produkowanego przez podwzgórze. Wydzielanie TSH zależy w dużej mierze od stężenia wolnej tyroksyny (fT4) we krwi obwodowej. Pod względem chemicznym tyreotropina jest glikoproteiną zawierającą 211 reszt aminokwasowych, kwas sialowy i inne związki. Składa się z 2 podjednostek nazwanych alfa i beta, kodowane na chromosomach 1 i 6.
Uwalnianie tyreotropiny następuje z wykorzystaniem mechanizmu ujemnego sprzężenia zwrotnego. W warunkach fizjologicznych ilość syntezowanego hormonu powinna wynosić około 110 µg/d, natomiast średnie stężenie w osoczu wynosi około 2 µj/ml. Cząsteczki ulegają rozłożeniu w nerkach oraz w niewielkich ilościach także w wątrobie.
TSH – normy
Zakres normy TSH wynosi od 0,32 do 5,0 mU/l dla osoby dorosłej, należy jednak pamiętać, że zakres ten zmienia się w zależności od wielu czynników zewnętrznych i wewnętrznych. Badanie wykonuje się także u kobiet w ciąży – wówczas normy zależą od aktualnego trymestru i są nieco wyższe w III trymestrze ciąży.
Badanie TSH odbywa się na podstawie pobranej wcześniej krwi żylnej. Do punktu pobrań najlepiej przyjść z rana na czczo, jako że jednocześnie często ocenia się poziom innych związków. Jeśli jednak pacjent ma w planach ocenę wyłącznie TSH, bycie na czczo nie jest wymagane. W punkcie pobrań pielęgniarka pozyskuje od pacjenta krew za pomocą cienkiej igły.
TSH – funkcje
TSH odpowiada przede wszystkim za regulację czynności tarczycy. Dzięki odpowiedniemu stężeniu tyreotropiny możliwe jest produkowanie i wydzielanie właściwych i koniecznych dla funkcjonowania organizmu hormonów tarczycy, czyli tyroksyny (T4) oraz trójjodotyroniny (T3). Z kolei hormony tarczycy:
- biorą udział w przemianach metabolicznych;
- regulują pracę układu nerwowego;
- warunkują prawidłowy wzrost organizmu;
- pobudzają rozpad tłuszczów;
- wspomagają wchłanianie glukozy w przewodzie pokarmowym;
- wpływają na syntezę hormonu wzrostu i hormonów płciowych;
- biorą udział w laktacji;
- pomagają utrzymać równowagę psychiczną.
Wszystko to możliwe jest właśnie dzięki hormonowi tyreotropowemu.
Podwyższone TSH
Badanie TSH zawsze należy interpretować wspólnie z badaniem hormonów tarczycy. Przykładowo, podwyższone stężenie tyreotropiny z jednoczesnym obniżeniem stężenia fT4 świadczy o pierwotnej hipotyreozie i zwykle rozpoznanie to nie budzi wątpliwości. Z kolei delikatnie podwyższone stężenie tyreotropiny przy prawidłowym stężeniu fT4 zazwyczaj wskazuje na subkliniczną niedoczynność tarczycy, może jednak także oznaczać przejściowe wahania TSH niezwiązane z chorobą tarczycy. Podwyższone TSH obserwuje się dodatkowo w przebiegu licznych chorób autoimmunologicznych.
Obniżone TSH
Niskie TSH najczęściej wskazuje na nadczynność tarczycy. Objawami tej choroby są między innymi: nadmierna potliwość ciała, wypadanie włosów, biegunki, drżenia rąk, wahania nastroju czy osłabienie. Obniżony poziom TSH może jednak wynikać także z innych przyczyn, którymi są:
- ciąża;
- głodówka, skrajne niedożywienie;
- stosowanie niektórych leków, zwłaszcza glikokortykosteroidów oraz o działaniu przeciwdepresyjnym;
- przewlekłe choroby, np. niewydolność krążenia lub choroba Gravesa-Basedowa.
Inną częstą przyczyną obniżonego TSH jest choroba narządu odpowiedzialnego za jego produkcję, czyli niedoczynność przysadki mózgowej. Warto pamiętać, że zmiany stężenia TSH są najczulszym wskaźnikiem wahań wydzielania hormonów tarczycy. Prawidłowy wynik tyreotropiny w większości przypadków wyklucza nadczynność tarczycy lub niedoczynność tarczycy.
Polecane produkty:
|
Spirulina w proszku 100% naturalna
Spirulina w proszku wykorzystywana jest najczęściej do wykonywania odżywczych i oczyszczających maseczek wpływając m.in. na poprawę wyglądu skóry. Dostarcza niezbędne witaminy, minerały i inne składniki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.. Zobacz więcej... |
|
Spirulina w tabletkach 100% naturalna
Spirulina zawiera wysokiej jakości naturalne witaminy i minerały. Jej skład to m.in. biotyna, kwas foliowy, beta-karoten, witamina D, witamina E oraz wiele innych witamin. To również źródło niezbędnych minerałów jak magnez, cynk, wapń, żelazo.. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Karpińska J., Kryszałowicz B., Błachowicz A., Franek E., Pierwotne, wtórne i jatrogenne zaburzenia czynności tarczycy, Choroby Serca i Naczyń, 1/2007.
- Gietka-Czernel M., Jastrzębska H., Norma TSH – czy należy ją zmienić?, Endokrynologia Polska, 5/2007.
- Zgliczyński W., Wielka interna – endokrynologia, Wydawnictwo Medical Tribune Polska, Warszawa 2020.
