Pieluszkowe zapalenie skóry

Pieluszkowe zapalenie skóry to bardzo częsty problem u noworodków i niemowląt, pojawiający się niekiedy także przy prawidłowej pielęgnacji dziecka. Wynika to z faktu wyjątkowo delikatnej i wrażliwej skóry, jeszcze nie zahartowanej w odniesieniu do działania czynników zewnętrznych. Gdy jednocześnie zadziała ucisk i wilgoć, bardzo szybko dochodzi do uszkodzenia naskórka.

Pieluszkowe zapalenie skóry – przyczyny

Główną przyczyną powstawania pieluszkowego zapalenia skóry jest długi kontakt z wilgotną pieluchą. Odparzenia tworzą się zwłaszcza w okolicy fałdów pośladkowych, sromu i pachwiny. Dzieje się tak, ponieważ w moczu i kale zawarte są związki drażniące, takie jak amoniak, ureaza czy lipazy. Także w jednorazowych pieluszkach i niektórych kosmetykach do pielęgnacji mogą znajdować się substancje drażniące, które pod wpływem wilgoci z moczu i kału zaczynają się uwalniać. Każde dziecko jest narażone na pieluszkowe zapalenie skóry, jednak ryzyko to dotyczy w znacznie większym stopniu dzieci urodzonych przedwcześnie. Innymi przyczynami powstawania pieluszkowego zapalenia skóry są:

• pocieranie skóry wilgotnymi chusteczkami;
• zbyt rzadka zmiana pieluszki;
• stosowanie niewłaściwych kosmetyków;
• antybiotykoterapia;
• infekcja Candida albicans.

Uważa się, że pierwotnym i kluczowym czynnikiem jest wilgotne środowisko. Dopiero na jego tle zaczynają działać patogeny, enzymy czy związki drażniące, zaliczane do czynników wtórnych. Do czynników ryzyka pieluszkowego zapalenia skóry zaliczamy natomiast:

• lato i przebywanie w gorących pomieszczeniach, gdy skóra mocniej się poci;
• przewlekłe biegunki;
• moment rozszerzania diety;
• ząbkowanie;
• okres szczepienny;
• alergie, zwłaszcza kontaktowe i pokarmowe.

Wykazano, że pieluszkowe zapalenie skóry dotyczy aż około 50% niemowląt. Najczęściej pojawia się między 7. a 12. miesiącem życia.

Pieluszkowe zapalenie skóry – objawy

Głównym objawem jest stan zapalny przebiegający z charakterystycznym zaczerwienieniem, świądem i pieczeniem. Niekiedy pojawiają się pęcherzyki i nadżerki, które są dla dziecka dodatkowym źródłem bólu. Typowymi zmianami skórnymi są wyniosłe wykwity, których średnica nie przekracza jednak 1 cm, a także wypukłe zmiany zapalne o średnicy przekraczającej 1 cm, przyjmujące postać blaszek. Stwarza to idealne warunki do rozwoju infekcji bakteryjnych i grzybiczych.

W okolicy pieluszkowej mogą lokalizować się inne zmiany, choćby takie jak dermatozy pęcherzowe. Właśnie dlatego, nie mając całkowitej pewności, zawsze należy różnicować pieluszkowe zapalenie skóry z następującymi chorobami, dającymi podobne objawy:

• atopowe zapalenie skóry (AZS);
• alergiczne zapalenie skóry;
• nadżerkowe pieluszkowe zapalenie skóry;
• ziarniniak pośladków;
• łojotokowe zapalenie skóry;
• pierwotne dermatozy pęcherzowe;
• liszaj twardzinowy;
• histiocytoza z komórek Langerhansa;
• kontaktowe zapalenie skóry.

Podczas pielęgnacji niemowlęcia z pieluszkowym zapaleniem skóry należy zachować szczególną ostrożność, ponieważ zmiany skórne są bolesne.

Pieluszkowe zapalenie skóry – leczenie

Po zaobserwowaniu zmian skórnych należy jak najszybciej podjąć odpowiednie kroki. Skórę myjemy i osuszamy, rezygnujemy z zakładania pieluszki (chyba, że jest to konieczne np. ze względu na wyjście z domu). Miejscowo na zmiany można zastosować tłuste preparaty zawierających w składzie lanolinę, alantoinę, deksapantenol, witaminę A, witaminę D, witaminę E i witaminę F oraz niewielkie ilości tlenku cynku. Jeśli zmiany skórne są bardziej rozległe można miejscowo nanieść na nie maść z niewielką zawartością glikokortykosteroidu (maksymalnie 2 razy dziennie). Przy wszelkich wątpliwościach warto skonsultować się z dermatologiem dziecięcym lub pediatrą.

Profilaktyka pieluszkowego zapalenia skóry

Aby uchronić dziecko przed rozwojem pieluszkowego zapalenia skóry należy:

• często zmieniać pieluszki – najlepiej co 2-4 godziny profilaktycznie oraz od razu po zrobieniu przez niemowlę kupy czy po oddaniu moczu;
• często wietrzyć skórę – skóra dziecka powinna mieć dostęp do powietrza, w związku z czym podczas przebywania w domu warto wręcz rezygnować z założenia pieluszki, jeśli dziecko niedawno się załatwiło i prawdopodobnie nie zrobi tego ponownie. Dla bezpieczeństwa można położyć pod dziecko nieprzepuszczający wilgoci podkład;
• dobrze zakładać pieluszkę – nie może być założona ani zbyt ciasno, ani zbyt luźno. Jeśli to możliwe lepiej wybierać tetrowe pieluszki wielokrotnego użytku.

Kluczowa jest jednak pielęgnacja dziecka. Podczas zmiany pieluszki należy dokładnie umyć skórę (ze zwróceniem uwagi na fałdy skórne, w których mogą gromadzić się zanieczyszczenia) ciepłą wodą i szarym mydłem lub preparatem dla niemowląt, a następnie osuszyć. Można zastosować maść ochronną, która wzmocni barierę hydrolipidową skóry i zwiększy jej wytrzymałość na uszkodzenia. Podczas pielęgnacji skóry dziecka należy unikać stosowania pudrów i zasypek, zwłaszcza w połączeniu z oliwkami i maściami. W efekcie tworzyć się będą zbrylenia naruszające naskórek.

BIO Olej kokosowy - naturalny, nierafinowany Olej kokosowy posiada bardzo przyjemny zapach. Można stosować go bezpośrednio na skórę co wpływa na jej odpowiednie nawilżenie. Idealnie nadaje się również do jedzenia dostarczając niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe ... Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Łosik M., Pieluszkowe zapalenie skóry i inne odparzenia u niemowląt, Postępy Neonatologii, 24/2018.
2. Kaszuba A., Morelli J., Weston W., Dermatologia pediatryczna. Diagnostyka różnicowa, Wydawnictwo Urban&Partner, Wrocław 2018.
3. Cohen B., Dermatologia dziecięca, Wydawnictwo Czelej, Lublin 1999.

BIO Olej kokosowy - naturalny, nierafinowany Olej kokosowy posiada bardzo przyjemny zapach. Można stosować go bezpośrednio na skórę co wpływa na jej odpowiednie nawilżenie. Idealnie nadaje się również do jedzenia dostarczając niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe ... Zobacz więcej...