Progesteron to podstawowy, żeński hormon płciowy, niezbędny do zaistnienia i podtrzymania ciąży. Wspólnie z estrogenem i relaksyną należy do 3 najważniejszych hormonów ciążowych, choć jego obecność zaznacza się także u kobiet nieciężarnych, a nawet u mężczyzn. To hormon, którego zarówno nadmiar, jak i niedobór posiada przykre konsekwencje dla obu płci.
Synteza i wydzielanie progesteronu
Progesteron w organizmie kobiety produkowany jest przez komórki lutealne ciałka żółtego, łożysko oraz korę nadnerczy. Z kolei u mężczyzn za jego produkcję odpowiadają jądra oraz nadnercza. Co ciekawe, progesteron ma zdolność oddziaływania na ośrodkowy układ nerwowy. Dociera tam przede wszystkim z krążenia ogólnego, jednak komórki gleju posiadają zdolność miejscowej syntezy pewnych ilości tego hormonu. Syntezę omawianego hormonu reguluje przysadka mózgowa wraz z podwzgórzem.
Znaczenie progesteronu
Na samym początku zadaniem progesteronu jest przygotowanie endometrium macicy do implantacji zarodka, a także modulacja odpowiedzi immunologicznej organizmu kobiety celem zapobiegania odrzucenia płodu. Chroni więc przed poronieniem i pozwala utrzymać ciążę. W drugiej połowie ciąży hormon ten warunkuje relaksację powiększającej się macicy i hamuje jej skurcze, współdziałając z relaksyną. Dzieje się tak, ponieważ zmniejsza wrażliwość tkanek na oksytocynę i obniża produkcję prostaglandyn. W ostatnich latach udowodniono, że obecność progesteronu jest niezbędna do zachowania czynności szyjki macicy. Dodatkowo progesteron:
- działa przeciwzapalnie;
- reguluje ciśnienie tętnicze krwi;
- zmniejsza nasilenie stanów depresyjnych, ponieważ stymuluje syntezę serotoniny;
- zmniejsza objawy PMS (zespół napięcia przedmiesiączkowego);
- poprawia kondycję skóry;
- wspiera tkankę kostną;
- poprawia pamięć i koncentrację;
- rozluźnia mięśnie gładkie całego organizmu;
- odpowiada za podwyższenie temperatury ciała w trakcie owulacji;
- wpływa na gospodarkę cynku i miedzi;
- wspomaga czynność gruczołu tarczowego;
- utrzymuje odpowiedni poziom tlenu w komórkach;
- reguluje działanie estrogenów.
Udowodniono, że wspomaga pracę mózgu, współpracując z DHEA oraz pregnenolonem.
Badanie progesteronu
Poziom progesteronu bada się na podstawie próbki krwi żylnej pobranej ze zgięcia łokcia. Badanie należy wykonać między 2. a 5. dniem cyklu miesiączkowego, czyli w fazie pęcherzykowej. Z kolei celem monitorowania jajeczkowania do punktu pobrań należy wstawić się między 12. a 14. dniem cyklu. Należy pozostać na czczo. Normy zależą od stanu fizjologicznego kobiety oraz fazy cyklu miesiączkowego:
- faza folikularna – 0,057-0,893 ng/ml;
- owulacja – 0,121-12,0 ng/ml;
- faza lutealna – 1,83-23,9 ng/ml;
- przebyta menopauza – do 0,126 ng/ml;
- I trymestr ciąży – 11-44,3 ng/ml;
- II trymestr ciąży – 25,4-83,3 ng/ml;
- III trymestr ciąży – 58,7-214 ng/ml.
Normy mogą różnić się w zależności od laboratorium.
Progesteron w medycynie
Preparaty zawierające progesteron mają duże znaczenie w medycynie, głównie położnictwie i ginekologii. Podaje się je celem profilaktyki poronień, także kobietom starającym się o potomstwo, które wcześniej zmagały się z zaburzeniami implantacji zarodka. Stosowanie progesteronu u kobiet ciężarnych z niedomogą lutealną znacznie zmniejsza ryzyko poronienia. To kluczowy hormon do prawidłowego przygotowania endometrium do zagnieżdżenia zarodka, wydzielany jest przez ciałko żółte w wyniku stymulacji gonadotropiną kosmówkową. Właśnie dlatego powszechnie podaje się go kobietom po zapłodnieniu pozaustrojowym.
Wykorzystuje się różne drogi podania progesteronu, jednak dopochwowa i domięśniowa wykazuje niemal identyczną skuteczność. Dawki i sposób podania dobiera lekarz. Uważa się, że suplementacja powinna być prowadzona do momentu stwierdzenia czynności serca płodu, a więc średnio do 6. tygodnia ciąży.
Progesteron wykorzystywany jest również w leczeniu kobiet nieciężarnych, najczęściej w II fazie cyklu miesiączkowego, podczas klimakterium oraz w leczeniu raka endometrium. W ostatnim przypadku progesteron warunkuje prawidłowe złuszczanie błony śluzowej macicy. Leczenie progesteronem kobiet nie będących w ciąży trwa zazwyczaj przez długi czas.
Progesteron u mężczyzn
Norma progesteronu w organizmie mężczyzny wynosi 0,2-1,38 ng/ml. Choć uznawany jest on za hormon żeński, spełnia bardzo ważną rolę w organizmach męskich. Przede wszystkim hamuje przekształcanie się testosteronu do dihydrotestosteronu, którego nadmierne stężenie może doprowadzić nawet do raka prostaty. Niedobór progesteronu może prowadzić do utraty masy mięśniowej, trądziku, zaburzeń czynności gruczołu krokowego oraz bólów mięśniowo-stawowych. Z kolei nadmiar objawia się niskim popędem seksualnym, łysieniem, przewlekłym zmęczeniem, bezpłodnością oraz depresją.
Polecane produkty:
|
Spirulina w proszku 100% naturalna
Spirulina w proszku wykorzystywana jest najczęściej do wykonywania odżywczych i oczyszczających maseczek wpływając m.in. na poprawę wyglądu skóry. Dostarcza niezbędne witaminy, minerały i inne składniki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.. Zobacz więcej... |
|
Spirulina w tabletkach 100% naturalna
Spirulina zawiera wysokiej jakości naturalne witaminy i minerały. Jej skład to m.in. biotyna, kwas foliowy, beta-karoten, witamina D, witamina E oraz wiele innych witamin. To również źródło niezbędnych minerałów jak magnez, cynk, wapń, żelazo.. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Kozłowska J., Paszkowski T., Progesterone – a second youth of an old drug, Ginekologia Polska, 1/2003.
- Ganong W., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.
- Silverthorn D., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2019.
- Solnica B., Diagnostyka laboratoryjna, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2019.
