Fagocytoza to wyspecjalizowany proces wychwytywania i pochłaniania przez komórkę nazywaną fagocytem mikroskopijnych ciał stałych. Jest biologicznym rodzajem endocytozy, powszechnie występującym m.in. w organizmach ludzkich. Stanowi ważny element obrony organizmu przed patogenami chorobotwórczymi. Nie każda komórka wykazuje zdolność fagocytozy, w przeciwieństwie do pinocytozy, którą może przeprowadzać każda komórka eukariotyczna.
Fagocytoza – na czym polega?
Fagocytoza to wyjątkowo aktywny proces, składający się z 4 podstawowych etapów:
- migracji i chemotaksji;
- przylegania (adherencji);
- pochłaniania;
- wewnątrzkomórkowego trawienia i zabijania, wskutek którego dochodzi do niszczenia substancji obcych, ale także do aktywacji innych elementów układu odpornościowego.
Chemotaksja to pojęcie odnoszące się do komórek zdolnych do samodzielnego ruchu w odpowiedzi na bodźce chemiczne. Dzięki temu zjawisku fagocyty sprawnie odnajdują cząsteczki, które mają być przez nie pochłonięte. Poruszanie się komórek jest możliwe dzięki migracji. Następnie miejsce ma przyleganie (adherencja) warunkowane w pierwszej kolejności selektynami, jako że one współtworzą początkowy stan przylegania stabilizowany integrynami. Jest to możliwe dzięki stałym zmianom cytoszkieletu.
Pochłanianie komórek to trzeci etap w procesie fagocytozy i wiąże się on z przedostaniem się zarazków do wnętrza komórki, wskutek czego tworzy się wakuola trawienna – fagosom. Cały ten proces ściśle wiąże się z opsonizacją, czyli opłaszczaniem komórki pochłanianej m.in. przeciwciałami (Ig) czy dopełniaczem (C). Im intensywniej przebiega opsonizacja, tym efektywniejsze i szybsze staje się pochłanianie.
Ostatnim etapem fagocytozy jest trawienie i zabijanie patogenów. Destrukcja i niszczenie drobnoustrojów może zachodzić w konsekwencji 2 systemów, zależnego i niezależnego od tlenu. System zależny od tlenu powstaje podczas wybuchu oddechowego reaktywnych pochodnych tlenu, halogenków i tlenku azotu, z kolei system niezależny od tlenu wiąże się z uwalnianiem z ziarnistości fagocytów, w tym z pęcherzyków wydzielniczych, różnych substancji zarazkobójczych, np. enzymów hydrolitycznych.
Fagocytoza – znaczenie
Fagocytoza stanowi pierwszą linię obrony organizmu przed patogenami. Jest kluczowym elementem odporności naturalnej. To proces niezbędny, aby bakterie, wirusy, szkodliwe związki czy nawet części martwych komórek mogły zostać sprawnie zneutralizowane i usunięte z organizmu. Fagocytoza zachowuje więc równowagę wewnętrzną, pozwala na oczyszczenie organizmu ze szkodliwych czy zbędnych cząsteczek oraz utrzymuje wysoką odporność.
Które komórki mają zdolność do fagocytozy?
Zdolność do fagocytozy wykazują głównie 3 istotne rodzaje komórek:
- neutrofile – granulocyty obojętnochłonne, zaliczane do grona leukocytów (krwinek białych), które powstają w szpiku kostnym czerwonym. Stanowią do 70% całej puli leukocytów, a ich prawidłowa ilość w organizmie wynosi 3000-6000 ki/ul;
- monocyty – komórki powstające w szpiku kostnym czerwonym, stanowiące do 10% wszystkich leukocytów krwi obwodowej. Ich prawidłowa ilość waha się w przedziale 300-600 ki/ul. Krążą we krwi przez kilka dni, spełniając swoje funkcje, po czym przechodzą do tkanek, przekształcając się w tkankowe makrofagi;
- makrofagi – nazywane komórkami żernymi, są komórkami pochodzącymi od prekursorów monocytów krwi. Ulegają różnicowaniu w zależności od cech mikrośrodowiska, w którym się znajdują. Poza fagocytozą posiadają zdolność prezentacji antygenu innym komórkom odpornościowym.
Wszystkie powyższe komórki odpowiadają nie tylko za samą fagocytozę, ale i spełniają szereg innych, ważnych funkcji.
Polecane produkty:
|
Spirulina w tabletkach 100% naturalna
Spirulina zawiera wysokiej jakości naturalne witaminy i minerały. Jej skład to m.in. biotyna, kwas foliowy, beta-karoten, witamina D, witamina E oraz wiele innych witamin. To również źródło niezbędnych minerałów jak magnez, cynk, wapń, żelazo.. Zobacz więcej... |
|
Spirulina w proszku 100% naturalna
Spirulina w proszku wykorzystywana jest najczęściej do wykonywania odżywczych i oczyszczających maseczek wpływając m.in. na poprawę wyglądu skóry. Dostarcza niezbędne witaminy, minerały i inne składniki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Traczyk W., Fizjologia człowieka w zarysie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.
- Silverthorn D., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.
- Ganong W., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009.
