Macica (łac. uterus) to ważny, nieparzysty narząd ulokowany w miednicy mniejszej, cechujący się bardzo silnym umięśnieniem. Należy do układu rozrodczego kobiet, odpowiada za przyjęcie i rozwój zarodka, a więc warunkuje właściwy przebieg całej ciąży. Macica jest również źródłem problemów zdrowotnych, zwłaszcza u kobiet po menopauzie, choć nie tylko. Leczeniem schorzeń macicy zajmuje się ginekolog.
Budowa macicy
Macica znajduje się centralnie w miednicy mniejszej, pomiędzy odbytnicą a pęcherzem moczowym. Po obu jej stronach znajdują się jajowody, którymi przemieszcza się dojrzała komórka jajowa.
W budowie anatomicznej macicy można wyróżnić 3 główne elementy:
- trzon – bardzo gruby i szeroki, zbudowany głównie z mięśniówki gładkiej, a więc kurczy się niezależnie od naszej woli. To właśnie w ścianach trzonu zagnieżdża się zapłodniony zarodek. Trzon jest wyścielony od środka błoną śluzową;
- cieśń – część kanału szyjki macicy, zlokalizowana powyżej jej ujścia wewnętrznego;
- szyjkę – zbudowaną z elastycznej tkanki łącznej. Jej śluzówka wydziela substancję zasadową, której celem jest umożliwienie plemnikom sprawnej penetracji. U Pań ciężarnych szyjkę macicy można ogólnikowo porównać do zwieracza, który zamyka macicę i chroni płód.
W budowie ścian macicy można wyróżnić natomiast 3 błony – surowiczą, mięśniową oraz śluzową. Są one niezwykle elastyczne. W trakcie ciąży, z kilku milimetrów macica może osiągnąć pojemność nawet 5 litrów. Elastyczność ścian jest więc niezbędna, aby ciąża przebiegała bez jej uszkodzeń.
Macica – funkcje
Najważniejszą funkcją macicy jest umożliwienie zarodkowi zagnieżdżenia, jest to więc narząd szczególnie istotny dla kobiet w wieku rozrodczym, które planują potomstwo. Przez szyjkę macicy przemieszczają się plemniki, które znalazły się w drogach rodnych kobiety wskutek współżycia. Przemieszczają się one jeszcze dalej, przez jajowody, aż do jajnika, gdzie w sprzyjających warunkach łączą się z komórką jajową. Ta zaś kieruje się do jam macicy i ulega zagnieżdżeniu w jej ścianach. W innych okolicznościach macica stanowi barierę przed przenikaniem plemników do dalszych dróg rodnych. Ma to miejsce w pozostałych dniach cyklu (poza owulacją), gdy tworzy ona nieprzepuszczalny dla plemników śluz.
Z endometrium macicy powstaje łożysko, które następnie dostarcza do płodu wszystkich niezbędnych składników odżywczych oraz odbiera produkty przemiany materii. Macica bierze udział w porodzie, ponieważ jej ściany we właściwym momencie zaczynają wydzielać skurcze. To właśnie one są odczuwane przez kobiety jako nieprzyjemne i bolesne doświadczenie, są również pierwszym sygnałem rozpoczynającej się akcji porodowej. Ciekawostką jest, że położenie dna miednicy umożliwia lekarzowi określenie dokładnego wieku płodu.
Zobacz również: Skurcze porodowe.
Jeśli nie dojdzie do zapłodnienia w określonym dniu cyklu, przygotowane na zagnieżdżenie zarodka, grube i bogato ukrwione ściany macicy zaczynają się łuszczyć. Obserwujemy to zjawisko w postaci comiesięcznego krwawienia menstruacyjnego.
Zobacz również: Jajniki i jajowody.
Choroby macicy
Do najczęściej pojawiających się schorzeń związanych z tym narządem zaliczamy polipy macicy. To inaczej przerośnięte twory błony śluzowej, których występowanie na ogół wiąże się ze zmianami hormonalnymi. Wskazuje się, że ich przyczyną często jest przewaga estrogenów w organizmie kobiety. Usuwa się je podczas łyżeczkowania jam macicy, po czym odsyła do badania histopatologicznego. Na ogół to zmiany łagodne, choć w skrajnych przypadkach mogą mieć złośliwy charakter.
Równie częstą dolegliwością są mięśniaki macicy, powstające w momencie, gdy komórki mięśniowe tego narządu nadmiernie się rozrastają. Małych mięśniaków na ogół się nie usuwa, lecz pozostawia do obserwacji. Większe zmiany należy usunąć, ponieważ mogą mieć tendencję do przekształcania się w złośliwe mięsaki.
Najgroźniejszą chorobą macicy jest jej nowotwór. Rozwija się wskutek działania wirusa HPV (wirus brodawczaka ludzkiego). Bardzo często nowotwór macicy rozpoznaje się dość późno, gdy ma już zaawansowane stadium. Znacznie pogarsza to rokowania pacjentki. Wczesne wykrycie raka macicy umożliwia regularne wykonywanie cytologii (raz na 3 lata lub częściej, przy dodatnim wywiadzie rodzinnym).
Zobacz również: Wady macicy.
Tyłozgięcie macicy
Częstym zjawiskiem u dziewcząt i kobiet jest tyłozgięcie macicy, które można zaobserwować podczas badania USG dopochwowego. O tyłozgięciu mówimy wtedy, gdy odchyla się ona w kierunku kręgosłupa. Szacuje się, że dotyczy ono co 5 kobiety. Nie jest to żadna choroba, dlatego stan ten nie wymaga leczenia. Nie powoduje także większych trudności z zajściem w ciąże lub jej donoszeniem. Jedyne co można zaobserwować, to dyskomfort podczas stosunków seksualnych w niektórych pozycjach oraz niekiedy boleśniejsze miesiączki.
Polecane produkty:
Spirulina w proszku 100% naturalna
Spirulina w proszku wykorzystywana jest najczęściej do wykonywania odżywczych i oczyszczających maseczek wpływając m.in. na poprawę wyglądu skóry. Dostarcza niezbędne witaminy, minerały i inne składniki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.. Zobacz więcej... | |
Spirulina w tabletkach 100% naturalna
Spirulina zawiera wysokiej jakości naturalne witaminy i minerały. Jej skład to m.in. biotyna, kwas foliowy, beta-karoten, witamina D, witamina E oraz wiele innych witamin. To również źródło niezbędnych minerałów jak magnez, cynk, wapń, żelazo.. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Gruszka M., Wilczyński J., Nowakowska D., Częstość występowania wad macicy i ich wpływ na płodność, Ginekologia Polska, 83/2012.
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, tom 2, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.