Ciąża to okres w życiu kobiety od momentu zapłodnienia aż do porodu. Obejmuje całokształt zmian zachodzących w organizmie przyszłej mamy, a jest ich wiele. Cały okres ciąży dzieli się na 3 trymestry. Ułatwiają one śledzenie prawidłowego jej przebiegu oraz rozwoju dziecka. Ciąża może być naturalna lub wywołana sztucznie (zwykle w przypadku kobiet mających trudność z naturalnym poczęciem).
Charakterystyka ciąży
Długość ciąży u ludzi trwa około 270 dni od momentu zapłodnienia. Czas ten dzieli się na wspomniane 3 trymestry, dające ostatecznie okres dziewięciu miesięcy. Ciąża rozpoczyna się zapłodnieniem, a kończy porodem.
Zapłodnienie
Ciąża zawsze rozpoczyna się zapłodnieniem komórki jajowej przez plemnik, do czego dochodzi zwykle w bańce jajowodu. Zapłodnienie obejmuje następujące etapy:
- chemotaksja plemnika do komórki jajowej przez substancję wytwarzaną przez tę komórkę;
- przyleganie plemnika do osłonki przejrzystej;
- penetracja osłonki i reakcja akrosomalna;
- przyleganie główki plemnika do błony komórkowej jaja z rozpadem okolicy połączenia i uwolnieniem jądra plemnika do cytoplazmy jaja.
Podczas stosunku seksualnego do pochwy przedostają się miliony plemników, przy czym do samej komórki jajowej dociera 50-100 z nich. Połączenie się plemnika z komórką jajową wywołuje sygnał, który rozpoczyna rozwój płodu. Poza tym powoduje redukcję potencjału błony komórkowej komórki jajowej, co zapobiega polispermii – zapłodnienia komórki przez więcej niż 1 plemnik. Rozwijający się embrion przemieszcza się przez jajowód w kierunku macicy, co zwykle trwa około 3 dni. Wówczas embrion ten osiąga poziom 8-16 podziałów komórkowych. Po uzyskaniu kontaktu z endometrium macicy, zostaje on otoczony wielojądrową masą bez widocznych granic międzykomórkowych oraz wewnętrzną warstwą zbudowaną z pojedynczych komórek. Miejsce ma implantacja. Następnie rozwija się łożysko.
Zmiany hormonalne podczas ciąży
Ciałko żółte w jajniku w momencie zapłodnienia nie zanika, lecz powiększa się wskutek stymulacji hormonami gonadotropowymi (gonadotropiny), syntezowanymi przez łożysko. Gonadotropina łożyskowa u człowieka nosi nazwę gonadotropiny kosmówkowej (hCG). Powiększone ciążowe ciałko żółte wydziela estrogeny, progesteron i relaksynę. Relaksyna wspomaga utrzymanie ciąży poprzez hamowanie skurczów mięśni macicy.
Aktywność ciałka żółtego zaczyna spadać po 8. tygodniu ciąży, mimo tego w pewnym stopniu utrzymuje się aż do porodu. Wydzielanie hCG zmniejsza się po wcześniejszym, zauważalnym wzroście. Zaś stężenie estrogenów i progesteronu zwiększa się dopiero bezpośrednio przed porodem.
Ciąża – podział na trymestry
Pierwszy trymestr to okres największych zmian. Typowymi jego cechami są:
- zmęczenie, osłabienie, senność;
- huśtawka emocjonalna;
- nudności i wymioty;
- zmiana smaku;
- rozszerzanie się macicy i pierwsze zmiany ułożenia organów wewnętrznych;
- częste wizyty w toalecie wskutek ucisku macicy na pęcherz moczowy.
W drugim trymestrze obserwuje się między innymi:
- zastrzyk energii i witalności;
- uspokojenie emocji, przeminięcie uczucia zmęczenia;
- widoczne zaokrąglenie brzucha;
- odczuwanie pierwszych ruchów dziecka;
- zmiana środka ciężkości ciała przez rosnący brzuch;
- pierwsze objawy ciążowe takie jak m.in. ból pleców czy ból spojenia łonowego.
Trzeci trymestr to czas na:
- ponowne wystąpienie zmęczenia, drażliwości i wahania nastroju;
- duszności, silne dolegliwości ciążowe (bóle, obrzęki);
- ostateczne formowanie się części ciała dziecka, przygotowanie organizmu do zbliżającego się porodu.
Oczywiście przebieg każdej ciąży jest inny i nie można porównywać dwóch przypadków. Dlatego jedna kobieta może całą ciąże przebyć w idealnym nastroju i bez towarzyszących objawów, zaś kolejna od początku do końca z silnymi dolegliwościami. Każdy trymestr i miesiąc można dzielić na etapy rozwoju dziecka. W każdym trymestrze kobieta powinna zdrowo się odżywiać, aby dostarczyć dziecku wszystkich składników odżywczych niezbędnych do rozwoju. Konieczna jest także rezygnacja z używek, alkoholu i nikotyny.
Poród
Ciąża kończy się porodem. Gdy już się on rozpocznie, skurcze macicy rozszerzają jej szyjkę, co wywołuje z kolei sygnały w nerwach aferentnych, zwiększając sekrecję oksytocyny. Poród wspomagają również odruchy rdzeniowe i świadome skurcze. Zazwyczaj poród w przypadku pierworódek trwa 10-17 godzin, choć czas ten jest bardzo indywidualny. Podczas kolejnych porodów ich czas trwania zwykle się zmniejsza.
Aby jak najlepiej przygotować się do porodu, warto podczas ciąży odwiedzać położną (np. w szkole rodzenia) oraz fizjoterapeutkę, która specjalizuje się w fizjoterapii uroginekologicznej. Tego rodzaju personel zmniejszy napięcia tkanek miękkich, nauczy świadomego oddechu oraz pracy z mięśniami dna miednicy. Dzięki temu kobieta podczas porodu będzie świadoma własnego ciała i będzie wiedzieć, w którym momencie wykonać rozluźnienie mięśni połączone z właściwym oddechem.
Polecane produkty:
|
Spirulina w proszku 100% naturalna
Spirulina w proszku wykorzystywana jest najczęściej do wykonywania odżywczych i oczyszczających maseczek wpływając m.in. na poprawę wyglądu skóry. Dostarcza niezbędne witaminy, minerały i inne składniki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.. Zobacz więcej... |
|
Spirulina w tabletkach 100% naturalna
Spirulina zawiera wysokiej jakości naturalne witaminy i minerały. Jej skład to m.in. biotyna, kwas foliowy, beta-karoten, witamina D, witamina E oraz wiele innych witamin. To również źródło niezbędnych minerałów jak magnez, cynk, wapń, żelazo.. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Ganong W., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2017.
- Traczyk W., Fizjologia człowieka w zarysie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.
- Makowska-Donajska M., Hirnle L., Suplementacja witamin i składników mineralnych podczas ciąży, Ginekologia i Perinatologia Praktyczna, 4/2017.
- Bręborowicz G., Położnictwo i ginekologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2020.
