Nerwica natręctw (zaburzenie obsesyjno-kompulsywne, OCD) to częste zaburzenie psychonerwicowe, dotyczące nawet 2,5% populacji w Polsce. Istotą problemu jest występowanie określonych zachowań, którym towarzyszy lęk i natrętne, trudne do odpędzenia myśli. Diagnostyką i leczeniem nerwicy natręctw powinien zajmować się lekarz psychiatra lub psychoterapeuta.
Nerwica natręctw – przyczyny
Przyczyny nerwicy natręctw nie został do końca poznane. Uważa się, że na rozwój schorzenia wpływa wiele czynników, także o podłożu genetycznym. Współcześnie za największe prawdopodobieństwo nerwicy natręctw uznaje się:
- niedobór serotoniny;
- poczucie niespełnienia, niski poziom samoakceptacji i pewności siebie;
- problemy w dzieciństwie, przeżyte traumy, np. konflikty rodzinne, rozwód rodziców, przemoc w rodzinie, wykorzystywanie seksualne, śmierć bliskiej osoby, wyśmiewanie przez inne dzieci;
- strach związany z przeżytymi przykrymi wydarzeniami;
- trauma;
- szybkie tempo życia i natłok obowiązków przy braku czasu na spełnianie własnych potrzeb;
- silny stres w życiu codziennym.
Prawdopodobnie nerwica natręctw wynika z połączenia wielu powyższych czynników oraz innych, których do tej pory nie udało się ustalić. Przeprowadzono badania obrazowe, które udowodniły, że nerwica natręctw pojawia się u osób z nieprawidłowym funkcjonowaniem określonych obszarów w mózgu. Zgodnie z koncepcją Baxtera, obwód neuronalny związany z patogenezą nerwicy natręctw działa w następujący sposób: nadmierna aktywacja kory oczodołowo-czołowej i aktywacja jądra ogoniastego, hamowanie gałki bladej i wzgórza, zwrotne pobudzenie kory oczodołowo-czołowej. Zaobserwowano to na podstawie tomografii komputerowej osób chorych. Wymaga to jednak dalszego zgłębienia.
Objawy nerwicy natręctw
Najbardziej charakterystycznymi objawami nerwicy natręctw są obsesje, nawracające uporczywie, bez udziału woli pacjenta, a nawet przy próbach powstrzymywania ich. Rozpoznaje się je jako własne, a nie narzucone z zewnątrz. Mogą mieć postać obsesyjnych:
- myśli – powtarzające się słowa lub całe frazy, np. o treści obscenicznej u osób bardzo religijnych;
- wyobrażeń – wrażenie częstych, uporczywych wizualizacji scen gwałtownych, obscenicznych, negatywnych;
- ruminacji – zamartwianie się błahymi sprawami lub wręcz przeciwnie, sprawami absurdalnymi, np. końcem świata;
- fobii – lęki przed określoną sytuacją, która u zdrowej osoby nie wywołuje żadnych większych emocji;
- rytuałów – powtarzanie czynności bez większego znaczenia, np. liczenie lub silne mruganie;
- wątpliwości – powtarzające się treści wynikające z niepewności danej osoby w stosunku do wcześniejszych działań, np. uporczywe zastanawianie się, czy kuchenka została wyłączona przed wyjściem z domu.
Kolejnym objawem nerwicy natręctw są kompulsje, czyli powtarzające się, pozornie bezcelowe i stereotypowe pojedyncze zachowania, wykonywane w określonej kolejności i w określony sposób. Pacjent zdaje sobie sprawę z ich bezsensowności, jednak mimo tego je wykonuje. Niekiedy są błędne uznawane za tiki. Do pozostałych objawów zaliczamy: objawy depersonalizacji, wahania nastroju, stany depresyjne, a u niektórych chorych nawet zaburzenia afektywne.
Zobacz również: Depresja.
Nerwica natręctw – leczenie
Leczenie musi być złożone i wieloetapowe. Podstawę stanowi psychoterapia oraz farmakoterapia (z której wstępie rezygnuje się przy łagodnych formach schorzenia). Leki zwykle podaje się we względnie dużych dawkach: klomipramina — 250–300 mg/dzień, fluwoksamina — 300 mg/dzień, fluoksetyna — 80 mg/dzień, paroksetyna — 60 mg/dzień, sertralina — 200 mg/dzień, citalopram — 20–70 mg/dzień. Najkrótszy wymagany okres dla oceny skuteczności stosowanego leku u osób z nerwicą natręctw wynosi 8–12 tygodni leczenia. Terapię należy kontynuować przez następne miesiące.
Psychoterapia powinna natomiast dotyczyć każdego pacjenta, bez względu na jego wiek czy zaawansowanie nerwicy natręctw. Składa się z terapii indywidualnej i rodzinnej (zwłaszcza w przypadku dzieci). Trwa wiele tygodni, a nawet miesięcy czy lat, jednak w ogromnym stopniu przekłada się na lepszą jakość życia codziennego pacjentów.
Polecane produkty:
|
Koenzym Q10 bioalgi
Koenzym Q10 bioalgi to naturalny suplement o wysokiej jakości, zawiera związki które chronią organizm przed wolnymi rodnikami. Dodatkowo koenzym Q10 uczestniczy w każdym procesie fizjologicznym komórek organizmu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Rabe-Jabłońska J., Diagnoza i leczenie zaburzenia obsesyjno-kompulsywnego, Psychiatria, 4/2007.
- Jarema M., Psychiatria, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2016.
- Święcicki Ł., Leczenie zaburzeń nastroju, Wydawnictwo Urban&Partner, Wrocław 2019.
