Hiperlipidemia to w rzeczywistości nie jedna dolegliwość, lecz grono chorób związanych z zaburzeniami przemiany lipidów. Objawia się to podwyższeniem stężenia jednej lub kilku frakcji lipoprotein w surowicy krwi. Problemy te wymagają kompleksowej terapii, której podstawą jest zbilansowana, odpowiednia dieta.
Hiperlipidemia – co to jest?
Wyróżnia się 3 podstawowe rodzaje hiperlipidemii:
- hipercholesterolemię – podwyższone stężenie cholesterolu;
- hipertriglicerydemię – podwyższone stężenie trójglicerydów;
- hipercholesterolemię mieszaną – podwyższone stężenie cholesterolu i trójglicerydów.
Warto zatem znać wartości docelowe wybranych oznaczeń profilu lipidowego na czczo:
- cholesterol całkowity (TC) – poniżej 190 mg/dl (5,0 mmol/l);
- cholesterol HDL (HDL-C) – powyżej 40 mg/dl (1,0 mmol/l) dla mężczyzn i powyżej 45 mg/dl (1,2 mmol/l) dla kobiet;
- triglicerydy (TG) – poniżej 150 mg/dl (1,7 mmol/l).
Oznaczenie poszczególnych frakcji lipidów dokonuje się na podstawie badania krwi. Skierowanie na badanie krwi można uzyskać u lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, zaleca się kontrolę tych parametrów raz w roku. Można również zdecydować się na badanie prywatne, którego koszt wynosi wówczas około 20 zł.
Hiperlipidemia – przyczyny
Wysokie stężenia cholesterolu LDL występują przeważnie u osób spożywających nadmierne ilości tłuszczów zwierzęcych, bogatych w nasycone kwasy tłuszczowe i cholesterol. Z kolei wysokie stężenia triglicerydów występują u osób otyłych, szczególnie z otyłością brzuszną, przebywających na dietach wysokokalorycznych, z dużą ilością cukru, słodyczy i alkoholu. Czynnikami ryzyka hiperlipidemii są:
- nadwaga i otyłość;
- siedzący tryb życia i brak aktywności fizycznej;
- cukrzyca i inne zaburzenia metaboliczne.
Nie bez znaczenia pozostają również uwarunkowania genetyczne, choć przy odpowiednim stylu życia mimo predyspozycji do hiperlipidemii można utrzymać prawidłowy poziom lipidów w organizmie.
Hiperlipidemia – objawy
Hiperlipidemia bardzo długo może pozostawać niezauważona, ponieważ często nie daje żadnych objawów. Dlatego wykrywa się ją przypadkowo podczas rutynowych badań krwi. W niektórych przypadkach, zwłaszcza hiperlipidemii rodzinnej, pojawić się mogą żółtaki ścięgna Achillesa i prostowników palców rąk. O zaburzeniach gospodarki lipidowej świadczyć mogą nadwaga i otyłość, a także cukrzyca typu 2.
Hiperlipidemia – leczenie
Podstawą leczenia pacjentów z hiperlipidemią jest właściwa dieta, a więc ograniczenie spożycia energii pochodzącej z tłuszczów obfitujących w nasycone kwasy tłuszczowe i cholesterol. Przy nadwadze i otyłości dieta powinna być niskokaloryczna. Zastosowanie mają modele żywienia oparte na diecie śródziemnomorskiej, diecie o niskim indeksie glikemicznym oraz dietach roślinnych. Powinno się zwiększać w diecie ilość produktów będących źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych (olejów roślinnych, awokado, orzechów, nasion, alg i pestek), pełnoziarnistych produktów zbożowych, warzyw i owoców, jednocześnie ograniczając spożycie margaryn, żywności przetworzonej, gotowych dań obiadowych do odgrzania w mikrofali, czerwonego mięsa, wyrobów cukierniczych, słodyczy, słonych przekąsek czy fast foodów.
Dzienne spożycie warzyw powinno być jak największe, nawet na poziomie 400 g, zaś owoców – około 200-300 g. Zwiększenie spożycia błonnika pokarmowego obniża stężenie cholesterolu całkowitego i frakcji LDL. Dodatkowo rekomenduje się picie około 2 l wody dziennie, regularną aktywność fizyczną oraz redukcję masy ciała. Lekarze zalecają suplementację kwasów tłuszczowych Omega 3 i witaminy D. Pozostałe zalecenia przy hiperlipidemii:
- rzucenie palenia papierosów;
- unikanie stresu;
- regularne badania kontrolne;
- eliminacja alkoholu z diety;
- spożywanie 4-5 posiłków dziennie w odstępach około 3 godzin.
Przy hiperlipidemii zawsze warto skonsultować się z dietetykiem klinicznym, który pomoże ustalić zbilansowaną, zdrową dietę. Zazwyczaj domowe postępowanie jest wystarczające. W skrajnych przypadkach lekarz musi zalecić jednak leki wiążące kwasy tłuszczowe, statyny, fibraty lub inne.
Polecane produkty:
|
Omega 3 - czysty olej z Pachnotki zwyczajnej
Olej omega 3 to 100% naturalny produkt pozyskiwany z rośliny o nazwie Pachnotka zwyczajna (Perilla frutescens). Uzupełnia codzienną dietę m.in. w mikroelementy, witaminę E, ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Włochal M., Grzymisławski M., Hiperlipidemie wtórne – patogeneza i leczenie, Forum Zaburzeń Metabolicznych, 2/2016.
- Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
- Ganong W., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008.
