Alzheimer to potoczna nazwa choroby Alzheimera czyli ciężkiego, postępującego schorzenia neurodegeneracyjnego, dotyczącego aż 200 000 ludzi w Polsce. To choroba zwyrodnieniowa mózgu, nieodwracalnie niszcząca jego komórki nerwowe. Konsekwencją jest postępujące otępienie, prowadzące nawet do całkowitego zaniku pamięci. Dokładne przyczyny alzheimera nie są znane, nie ma również skutecznego leku pozwalającego na powrót do zdrowia.
Alzheimer – przyczyny
Przyczyny rozwoju alzheimera nie są znane. Istnieje jednak kilka hipotez, wśród których największą popularnością cieszy się hipoteza amyloidowa i hipoteza tau. Pierwsza wiąże chorobę z odkładaniem się w mózgu blaszek amyloidowych, a druga z obecnością splątków neurofibrylarnych białka tau. Wymienia się ponadto czynniki ryzyka predysponujące do choroby: wiek powyżej 65. roku życia, płeć żeńska (ze względu na prawdopodobne zaangażowanie estrogenów w proces patologiczny), zespół Downa, alzheimer w rodzinie, przebyte urazy głowy czy stosowanie hormonalnej terapii zastępczej. Ryzyko wzrasta również w przebiegu cukrzycy typu 2, otyłości i depresji. Dodatkowo wczesnym postaciom choroby Alzheimera sprzyjają mutacje genów: 1, 12, 14, 21.
Alzheimer – objawy
Objawy, które mogą wskazywać na chorobę Alzheimera to:
- zaburzenia pamięci – częste powtarzanie pytań, zapominanie, problemy z przypomnieniem niedawnych wydarzeń lub ze znalezieniem drogi do domu;
- zaburzenia językowe – trudności w odnajdywaniu słów, ograniczenia w rozumieniu mowy;
- zaburzenia wzrokowo-przestrzenne – trudności w rysowaniu, pisaniu, zmiana pola widzenia, niewielkie zaburzenia poruszania się;
- zaburzenia wykonawcze – trudności przy robieniu zakupów, zarządzaniu pieniędzmi, błędy w liczeniu, problemy z oceną sytuacji oraz brak dbałości o higienę osobistą;
- zaburzenia ruchowe – drżenie spoczynkowe, sztywność mięśni, zaburzenia postawy ciała, spowolnienie ruchowe;
- zmiany osobowości – apatia, drażliwość, obojętność, depresja.
Pierwsze objawy dotyczą jednak pamięci. W zaawansowanych przypadkach alzheimera pacjent nie rozpoznaje swoich bliskich, nie pamięta co robił dzień wcześniej, a nawet może zapomnieć kim jest. Zdarzają się przypadki, w których osoba nie pamięta osób i wydarzeń z ostatnich kilku lub kilkunastu lat, jednak pamięta wydarzenia dzieciństwa i młodej dorosłości. Przebieg choroby jest mocno zróżnicowany u poszczególnych chorych.
Diagnostyka Alzheimera
Wstępem do diagnostyki jest szczegółowy wywiad z pacjentem, podczas którego zbierze się nie tylko informacje dotyczące jego stanu zdrowia, ale również oceni się zdolności poznawcze, pamięć i umiejętności motoryki małej. Jeśli pojawi się realne podejrzenie choroby Alzheimera, pacjenta kieruje się do neurologa lub bezpośrednio do placówek zajmujących się leczeniem tej choroby. Zgłaszany niekiedy nagły początek i bardzo krótki czas trwania objawów (np. 2 tygodnie) zasadniczo sugeruje inną przyczynę niż choroba Alzheimera.
Kolejnym krokiem powinny być badania przedmiotowe, morfologia krwi i oznaczenie w surowicy stężeń witaminy B12, kwasu foliowego, hormonu tyreotropowego (TSH), glukozy oraz biochemicznych wskaźników czynności nerek i wątroby. Celem takich działań jest wykluczenie innych, potencjalnie odwracalnych przyczyn pogorszenia sprawności poznawczej. Wykonuje się również testy dedykowane pacjentom z otępieniem: krótka skala oceny stanu poznawczego, test rysowania zegara oraz Montrealska skala oceny funkcji poznawczych. Szczególnie cenną i rzetelną metodą obrazowania w diagnostyce choroby Alzheimera jest pozytonowa emisyjna tomografia komputerowa (PET/CT).
Alzheimer – leczenie
Leczenie choroby Alzheimera powinno być wielopłaszczyznowe. Jeśli choroba staje się zaawansowana, ze względów bezpieczeństwa pacjenta należy umieścić w specjalnym ośrodku. Farmakoterapia ma na celu stabilizację lub poprawę objawów otępienia przez: spowolnienie rozwoju i łagodzenie objawów dysfunkcji poznawczych, łagodzenie i eliminowanie zaburzeń psychotycznych, poprawę codziennej aktywności życiowej pacjentów. Zwykle stosuje się takie leki jak donepezil, galantamina, rywastygmina czy memantyna.
Uzupełnieniem farmakoterapii jest rehabilitacja, dzięki której pacjent może jak najdłużej zachować sprawność fizyczną. Ćwiczenia przeciwdziałają też powikłaniom, zarówno związanym bezpośrednio z chorobą, jak i tym wynikającym z unieruchomienia. Pacjenci z alzheimerem oraz ich najbliższe otoczenie powinno zostać objęte opieką psychologiczną i psychoterapeutyczną.
Polecane produkty:
|
Omega 3 - czysty olej z Pachnotki zwyczajnej
Olej omega 3 to 100% naturalny produkt pozyskiwany z rośliny o nazwie Pachnotka zwyczajna (Perilla frutescens). Uzupełnia codzienną dietę m.in. w mikroelementy, witaminę E, ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Hausz-Piskorz B., Buczkowski K., Diagnostyka i leczenie choroby Alzheimera w warunkach praktyki lekarza rodzinnego, Forum Medycyny Rodzinnej, 4/2013.
- Leszek J., Choroba Alzheimera: obecny stan wiedzy, perspektywy terapeutyczne, Polski Przegląd Neurologiczny, 8/2012.
- Barczak A., Wczesne rozpoznanie choroby Alzheimera – wskazówki dla lekarza POZ, Lekarz POZ, 1/2022.
