Zaburzenia psychiczne to duża grupa wzorców lub zespołów zachowań oraz sposobów myślenia będących źródłem utrudnień w indywidualnym funkcjonowaniu osoby dotkniętej problemem. Są wiodącą przyczyną niepełnosprawności i niezdolności do pracy osób na całym świecie. Zaburzenia psychiczne mogą mieć charakter łagodny (stany lękowe, osobowość narcystyczna), jak również niezwykle poważny (schizofrenia, choroba afektywna dwubiegunowa, ciężka postać depresji). Diagnostyką i leczeniem najczęściej zajmuje się psychiatra, w łagodniejszych przypadkach zaś psychoterapeuta.
Zaburzenia psychiczne – objawy i rodzaje
Wyróżnia się szereg różnych zaburzeń psychicznych, jednak do najpowszechniejszych zalicza się:
- schizofrenię – błędne postrzeganie rzeczywistości, rozdwojenie jaźni prowadzące do psychozy. Istnieje kilka typów schizofrenii, w zależności od konkretnego rodzaju mogą pojawić się objawy takie jak omamy, urojenia, zaburzenia pamięci, spłycenie emocjonalne czy ambiwalencja;
- katatonię – zastyganie, sztywne utrzymywanie ciała w jednej pozycji bez konkretnej przyczyny, zatrzymanie aktywności w nienaturalnej pozycji ciała;
- depresję – objawia się zwykle niską samooceną, brakiem chęci do życia, brakiem motywacji, pesymizmem, zmęczeniem, problemami ze snem oraz niepokojem. W skrajnych przypadkach pojawiają się myśli i próby samobójcze;
- chorobę afektywną dwubiegunową – cykliczne epizody depresji, wahania nastroju i przygnębienie szybko zmieniające się w skrajną euforię;
- zaburzenia nerwicowe – skrajne odbieranie bodźców zewnętrznych, czemu mogą towarzyszyć symptomy somatyczne, takie jak drżenie rąk, bóle głowy, duszności, hiperwentylacja czy nadmierna potliwość ciała;
- zaburzenia osobowości – w tym osobowość borderline czy osobowość narcystyczna;
- zaburzenia odżywiania – w tym bulimia, anoreksja, kompulsywne objadanie się;
- zespół stresu pourazowego – przytłaczające poczucie beznadziejności i bezsilności wskutek przeżycia silnego szoku czy traumy;
- uzależnienia – od narkotyków, alkoholu, leków itd., czyli chęć stałego przyjmowania substancji uzależniających, brak możliwości odstawienia ich;
- parafilie – np. ekshibicjonizm, czyli chęć pokazywania swoich narządów płciowych obcym ludziom, zwykle z zaskoczenia.
Do zaburzeń psychicznych zaliczamy również zaburzenia snu i czuwania, zaburzenia seksualne oraz zaburzenia neuropoznawcze, które pojawiają się np. w przebiegu zespołu Alzheimera. Wiele osób nie posiada umiejętności kontroli impulsów, czego przykładem jest choćby piromania. Innymi przykładami zaburzeń psychicznych są: autyzm dziecięcy, ADHD, lęki nocne, przedwczesny wytrysk czy zespół czołowy.
Przyczyny zaburzeń psychicznych
Zaburzenia psychiczne są niezwykle powszechnym problemem zdrowotnym, jednak mimo tego przyczyny ich rozwoju wciąż nie zostały w pełni poznane. Niektóre schorzenia charakteryzują się uwarunkowaniami dziedzicznymi (np. schizofrenia czy zaburzenia osobowości), inne zaś wynikają z niewłaściwego sposobu wychowania dziecka. Udowodniono, że na rozwój zaburzeń psychicznych w związku z wychowaniem duży wpływ mają następujące czynniki:
- brak okazywania wsparcia, miłości czy emocji przez rodziców;
- częste karanie dziecka, stosowanie kar cielesnych;
- obniżanie samopoczucia i pewności siebie dziecka poprzez ciągłe krytykowanie jego zachowań i negatywne nastawienie do wszystkich podejmowanych przez nie działań;
- obecność używek w domu rodzinnym, zwłaszcza alkoholu i narkotyków;
- brak spędzania z dzieckiem wystarczającej ilości czasu, skupianie się wyłącznie na pracy i karierze.
W rozwoju zaburzeń psychicznych coraz częściej wskazuje się na niedobór lub nadmiar poszczególnych neurotransmiterów w ośrodkowym układzie nerwowym oraz czynniki genetyczne.
Leczenie zaburzeń psychicznych
Leczenie zaburzeń psychicznych może mieć rozmaity przebieg, wszystko zależy bowiem od wieku pacjenta, jego stanu zdrowia, rodzaju zaburzenia oraz jego zaawansowania. Niemal zawsze konieczna jest pomoc psychiatry lub psychoterapeuty, która może trwać od kilku miesięcy nawet do kilku lat. W skrajnych przypadkach pacjent powinien uczęszczać na wizyty do końca swojego życia. Niektóre choroby (zwłaszcza uzależnienia lub psychozy zagrażające życiu innych i pacjenta) wymagają pobytu pacjenta w ośrodku zamkniętym.
Podczas leczenia zaburzeń psychicznych bardzo ważne jest wsparcie najbliższych. Choć nie jest łatwo patrzeć na cierpienie bliskiej osoby, rodzina i przyjaciele powinni brać czynny udział we wszystkich etapach terapii. W zależności od rodzaju zaburzenia psychicznego, ważne jest wsparcie innych specjalistów. Przykładowo, przy zaburzeniach odżywiania konieczna jest pomoc dietetyka.
Polecane produkty:
|
Spirulina w proszku 100% naturalna
Spirulina w proszku wykorzystywana jest najczęściej do wykonywania odżywczych i oczyszczających maseczek wpływając m.in. na poprawę wyglądu skóry. Dostarcza niezbędne witaminy, minerały i inne składniki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.. Zobacz więcej... |
|
Spirulina w tabletkach 100% naturalna
Spirulina zawiera wysokiej jakości naturalne witaminy i minerały. Jej skład to m.in. biotyna, kwas foliowy, beta-karoten, witamina D, witamina E oraz wiele innych witamin. To również źródło niezbędnych minerałów jak magnez, cynk, wapń, żelazo.. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Niemczyk-Zając A., Sytuacja osób z zaburzeniami psychicznymi, Zeszyty Naukowe WSG, 6/2021.
- Gaebel W., Zielasek J., Reed G., Zaburzenia psychiczne i behawioralne w ICD-11: koncepcje, metodologie oraz obecny status, Psychiatria Polska, 51/2017.
- Jarema M., Psychiatria. Podręcznik dla studentów medycyny, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2022.
