Metabolizm

25 maja, 2022
20:59

Aktualizacja: 25 maja 2022

Metabolizm w pewnym sensie oznacza przemianę, odnosi się więc do wszystkich przemian chemicznych i energetycznych przebiegających w organizmie. Na jego prawidłowy przebieg wpływają niemal wszystkie układy ustroju, w tym oddechowy, moczowy czy pokarmowy. Z pojęciem metabolizmu bezpośrednio łączy się katabolizm i anabolizm.

Co to jest metabolizm?

Organizm każdego człowieka utlenia związki pochodzące z żywności takie jak węglowodany, białka i tłuszcze, czego produktem końcowym są głównie dwutlenek węgla, woda oraz energia niezbędna do procesów życiowych. Utlenianie nie jest jednak gwałtownie przebiegającą, jednostopniową reakcją, lecz powolnym i stopniowym procesem zwanym katabolizmem. Uwolniona w trakcie katabolizmu energia może być następnie wykorzystana przez organizm bądź magazynowana w postaci związków wysokoenergetycznych. Tworzenie tych związków zwie się anabolizmem. Procesami katabolizmu są przede wszystkim:

fermentacja;
oddychanie.

Z kolei procesami anabolizmu:

fotosynteza;
chemosynteza;
biosynteza organicznych związków azotowych.

Ilość energii uwolnionej w jednostce czasu stanowi miarę metabolizmu, czyli przemiany materii. Z kolei ilość energii zmagazynowanej może być różna (wynosić zero lub być na minusie), dlatego u dorosłego człowieka pozostającego w bezruchu i nie przyjmującego pokarmu cała energia będzie uwalniana w postaci ciepła. Podstawową jednostką energii cieplnej jest kaloria (kcal). Zgodnie z definicją oznacza ona ilość energii niezbędną do podniesienia temperatury 1 grama wody o 1 stopień.

Jak przyspieszyć metabolizm?

Na przemianę materii wpływa wiele czynników, najważniejszym z nich jest jednak aktywność fizyczna. Co ciekawe, zużycie tlenu wzrasta nie tylko podczas samej aktywności, ale i długo po jej zakończeniu, do momentu, w którym nie dojdzie do wyrównania długu tlenowego. Kolejnym ważnym czynnikiem przyspieszającym metabolizm jest temperatura otoczenia. Jeśli temperatura otoczenia jest niższa niż temperatura ciała, nasileniu ulegają mechanizmy wytwarzające ciepło (pojawiają się dreszcze). Gdy natomiast temperatura otoczenia jest wyższa od temperatury ciała przyspieszeniu ulegają wszystkie procesy metaboliczne. Innymi czynnikami, które nie pozostają bez wpływu na metabolizm, są:

masa ciała i wzrost;
laktacja;
faza cyklu miesiączkowego u kobiet;
płeć i wiek;
stan emocjonalny;
stężenie hormonów tarczycy we krwi;
stężenie adrenaliny i noradrenaliny we krwi;
faza rozwoju (wzrostu).

Aby przemiany metaboliczne mogły prawidłowo zachodzić potrzebują:

odżywiania – materiałów budulcowych i energetycznych dostarczanych z zewnątrz;
oddychania – obecności tlenu niezbędnego do przeprowadzenia procesów utleniania;
krążenia – ważne jest krążenie materiałów energetycznych, budulcowych i gazów między komórkami i narządami;
wydalania – usuwania nielotnych produktów przemiany materii.

W praktyce na metabolizm człowieka spory wpływ ma styl życia. Brak snu, niezdrowa dieta, małe nawodnienie organizmu czy permanentne unikanie przebywania na świeżym powietrzu sprawiają, że metabolizm znacznie zwalnia. Natomiast wysypianie się, picie przynajmniej 1,5 l wody dziennie, dieta bogata w witaminy, antyoksydanty i minerały oraz unikanie stresu wpływają korzystnie na przemiany zachodzące w organizmie. Pozwala to m.in. utrzymać zgrabną sylwetkę, ale również dobre samopoczucie czy ogólne zdrowie organizmu.

Zobacz również: Dieta przyspieszająca metabolizm.

Polecane produkty:

	Spirulina w proszku 100% naturalna Spirulina w proszku wykorzystywana jest najczęściej do wykonywania odżywczych i oczyszczających maseczek wpływając m.in. na poprawę wyglądu skóry. Dostarcza niezbędne witaminy, minerały i inne składniki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.. Zobacz więcej...
	Spirulina w tabletkach 100% naturalna Spirulina zawiera wysokiej jakości naturalne witaminy i minerały. Jej skład to m.in. biotyna, kwas foliowy, beta-karoten, witamina D, witamina E oraz wiele innych witamin. To również źródło niezbędnych minerałów jak magnez, cynk, wapń, żelazo.. Zobacz więcej...