Koilonychia (inaczej: paznokcie łyżeczkowate) to charakterystyczna deformacja paznokci, w której płytka staje się cienka, podatna na odkształcenia i przybiera kształt przypominający łyżeczkę. Może wynikać zarówno z czynników miejscowych, takich jak urazy czy długotrwałe narażenie na środki chemiczne, jak i z wybranych zaburzeń ogólnych, np. niedoborów żelaza lub innych stanów wpływających na metabolizm paznokcia. Z tego powodu koilonychia wymaga właściwej oceny i dobrania postępowania przez podologa lub odpowiedniego specjalistę, w zależności od ustalonej przyczyny.
Co to jest koilonychia?
Koilonychia to inaczej wklęsłe, ścieńczałe paznokcie z wywiniętymi brzegami, kształtem przypominające łyżeczkę (mogą pomieścić nawet kroplę wody). Zmiany te częściej dotyczą paznokci rąk, ale sporadycznie można je zaobserwować również w obrębie paznokci stóp. Takie paznokcie są cienkie i miękkie, łatwo się odkształcają i odginają, przez co jednocześnie są znacznie bardziej podatne na uszkodzenia. Mogą się rozdwajać i pękać, a płytka paznokciowa może się kruszyć. Dość typowe są również matowy lub blady wygląd płytki paznokciowej oraz spowolniony wzrost paznokci.
Jeśli w przebiegu koilonychii występują jakiekolwiek inne niepokojące objawy, raczej nie są konsekwencją samych zmian w obrębie paznokci, lecz wiążą się z pierwotną przyczyną tego problemu. Należy więc wdrożyć odpowiednią diagnostykę. Przykładowo jeśli przy koilonychii jednocześnie wystąpi bladość skóry, przyspieszone męczenie się oraz osłabienie i zmęczenie, można podejrzewać, że zarówno koilonychia, jak i wymienione dolegliwości mogą wynikać z anemii z niedoboru żelaza. Zawęża to obszar badań diagnostycznych.
Koilonychia – przyczyny
Koilonychia najczęściej powstaje w konsekwencji urazu, stałego narażenia dłoni na kontakt z rozpuszczalnikami benzynowymi lub w przebiegu zespołu paznokciowo-rzepkowego. Przeważnie towarzyszy niedokrwistości z niedoboru żelaza, a w sporadycznych przypadkach występuje u pacjentów z hemochromatozą. Do innych często spotykanych przyczyn koilonychii należą choroba wieńcowa i niedoczynność tarczycy.
Dodatkowo warto wspomnieć, że koilonychia jest niekiedy prawidłową odmianą budowy paznokcia u niemowląt, która z reguły ustępuje w ciągu pierwszych kilku lat życia. Wymaga jednak oceny przez lekarza pediatrę bądź neonatologa, aby na wczesnym etapie rzeczywiście wykluczyć patologie zdrowotne.
Diagnostyka koilonychii
Nie ma jednego pakietu diagnostycznego mającego zastosowanie u wszystkich pacjentów z koilonychią. Wszystko zależy od tego, z czego (zdaniem lekarza) może wynikać ten problem. Najczęściej wykonuje się badania krwi w kierunku niedoboru żelaza (morfologia krwi, ferrytyna, żelazo, stężenie transferyny) oraz dodatkowe badania w zależności od podejrzeń (TSH, FT4, profil żelaza pod kątem hemochromatozy, badania w kierunku stanu zapalnego, badania autoimmunologiczne, np. ANA, jeśli podejrzewa się choroby tkanki łącznej).
Pozostałymi badaniami zlecanymi przez lekarza mogą być m.in. badania dermatologiczne, badanie podoskopowe paznokcia, jeśli istniał przewlekły uraz. W skrajnych przypadkach może zostać wykonana biopsja płytki paznokciowej, co jednak zwykle nie jest konieczne.
Koilonychia – leczenie
Zdecydowanie najważniejsze w przebiegu koilonychii jest leczenie przyczynowe. Jeśli więc zmiany na paznokciach są konsekwencją anemii z niedoboru żelaza, wdraża się odpowiednią dietę i suplementację. Z kolei jeśli wynika z chorób tarczycy, najczęściej zastosowanie znajduje odpowiednio dobrana farmakoterapia, np. eutyrox we wskazanej przez lekarza endokrynologa dawce.
Leczenie miejscowe ma charakter wspomagający. Może obejmować stosowanie kremów nawilżających do rąk i paznokci (np. z mocznikiem, gliceryną), wcieranie w płytki paznokci oliwy z oliwek, dbanie o to, aby paznokcie nie były zbyt długie i nie wrastały (najlepiej pod okiem podologa). Dieta wspomagająca regenerację paznokci powinna zawierać źródła krzemu, cynku, biotyny, witaminy D. Należy przy tym mieć na uwadze, że pełna odnowa paznokcia dłoni trwa około 6 miesięcy, a paznokcia stopy nawet 12-18 miesięcy.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Żelazo
Spirulina to naturalna alga, która uzupełnia niedobory ważnych dla prawidłowego funkcjonowania organizmu witamin, minerałów i innych składników odżywczych. Uzupełniona została w organicznie wiązane, naturalne żelazo. Dzięki takiemu połączeniu ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Gregoriou S., Argyriou G., Larios G., Rigopoulos D., Schorzenia paznokci a choroby układowe – o czym mówi nam wygląd paznokci?, The Journal of Family Practice 2008; 57 (8): 509–514.
- Baran E., Wybrane choroby paznokci, Przewodnik Lekarza, 6/2000.
