Rumień guzowaty to odmiana zapalenia tkanki podskórnej, po raz pierwszy opisana już w 1798 roku. Schorzenie może pojawić się w każdym wieku, jednak szczyt zachorowań przypada na 2.-4. dekadę życia. Objawia się jako niewielkich rozmiarów guzki o barwie początkowo czerwono-fioletowej, przy czym zmiany lokalizują się głównie na przedniej powierzchni podudzi. Często wskazuje na mechanizm autoimmunologiczny bądź infekcyjny.
Rumień guzowaty – przyczyny
Około 50% przypadków rumienia guzowatego ma podłoże idiopatyczne, co oznacza, że przyczyny jego występowania nie są znane, a badania wychodzą prawidłowo. Do możliwych przyczyn patologicznych rumienia guzowatego zaliczamy między innymi:
- zakażenia paciorkowcami (w około 30% przypadków);
- sarkoidoza;
- grzybice narządowe;
- autoimmunologiczne zapalenie tarczycy;
- zakażenie wirusem Epsteina-Barr;
- choroby zapalne jelit, zwłaszcza wrzodziejące zapalenie jelita grubego;
- choroba kociego pazura;
- przyjmowanie niektórych leków, np. antybiotyków, sulfonamidów;
- choroba Behceta.
Wskutek działania czynników środowiskowych następuje uruchomienie procesów immunologicznych oraz tworzenie się kompleksów immunologicznych w naczyniach skóry i przegrodach zrazików tłuszczowych. Krążące we krwi kompleksy immunologiczne doprowadzają do aktywacji układu dopełniacza, co daje charakterystyczne dla tej jednostki objawy.
Rumień guzowaty – objawy
Charakterystycznym objawem rumienia guzowatego są symetryczne, początkowo tkliwe guzki o średnicy od 1 do 20 cm. Lokalizują się głównie na przednich powierzchniach goleni, czyli poniżej stawów kolanowych. Ich zarys nie odgranicza się wyraźnie od skóry zdrowej. Na samym początku zmiany te mają intensywny, czerwony kolor, po czym wraz z upływem czasu barwa zmienia się na brunatnozieloną. Guzki znikają po 2-6 tygodniach, nie pozostawiając po sobie blizn.
Mimo licznych badań i obserwacji wciąż nie wiadomo, dlaczego rumień guzowaty lokalizuje się na podudziach. Uważa się, że wiąże się to z miejscowymi uwarunkowaniami anatomicznymi. Skóra na przedniej części podudzi wyróżnia się brakiem pompy mięśniowej, słabym ukrwieniem tętniczym, rozwiniętym układem naczyń limfatycznych. Taka kombinacja często przyczynia się do trudności z eliminacją źródła stanu zapalnego.
Do objawów ogólnoustrojowych (które mogą, ale wcale nie muszą występować) zalicza się utratę masy ciała bez konkretnej przyczyny, zmęczenie, gorączkę, bóle brzucha, biegunkę i bóle stawów.
Rumień guzowaty w ciąży
Rumień guzowaty może pojawić się u kobiet w ciąży (dotyczy około 5% kobiet ciężarnych), zwykle w I trymestrze. Ma charakter samoograniczający się, dlatego stosuje się wyłącznie leczenie objawowe. Badania udowodniły, że pojawienie się rumienia guzowatego w ciąży nie wpływa negatywnie na stan zdrowia matki czy dziecka po jego narodzinach. Dolegliwość ma neutralny wpływ na organizm matki i dziecka.
Sugeruje się, że powstawanie dolegliwości wiąże się ze zmianą wzajemnego stosunku stężenia estrogenów do progesteronu, co z kolei wynika z obecności w ciele kobiety rozwijającego się płodu. Pewien wpływ ma również czynność układu immunologicznego kobiety i jego reakcja na antygeny płodu.
Rumień guzowaty – leczenie
Jako że rumień guzowaty może wynikać z innych chorób (stanowiąc jedynie ich manifestację), należy rozpocząć leczenie przyczynowe choroby podstawowej. Przykładowo, w przebiegu zakażeń bakteryjnych wdraża się antybiotykoterapię, zaś choroby autoimmunologiczne (ze względu na brak możliwości leczenia przyczynowego) należy ustabilizować i stale kontrolować okres ich remisji. Jeśli rumień guzowaty jest skutkiem ubocznym przyjmowania leków należy je odstawić lub zamienić na inne.
Leczenie zachowawcze rumienia guzowatego obejmuje także odpoczynek z uniesieniem kończyn dolnych. Doraźnie, w celu zmniejszenia bólu, stosuje się leki z grupy NLPZ. Miejscowo można wykorzystać glikokortykosteroidy, jednak ze względu na mnogość działań niepożądanych powinna być to opcja ostatniego wyboru. Zwykle wdraża się ją w sytuacjach, gdy guzki pomimo innych metod leczenia nie znikają i utrzymują się powyżej 6 tygodni.
Polecane produkty:
|
Olej z czarnego kminku
Olej z czarnego kminku tłoczony na zimno zachowuje wszystkie, cenne substancje m.in. witaminę E oraz niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe. Jego działanie to dokładne nawilżanie, szybsza regeneracja, poprawa wyglądu skóry ... Zobacz więcej... |
|
Czarnuszka siewna
Czarnuszka ma zastosowanie w różnego rodzaju problemach skórnych. Jest wykorzystywana w zwalczaniu trądziku, blizn, zakażeń wirusowych, bakteryjnych i grzybiczych, alergii, a także suchej skóry, również głowy (np. łupież). Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Puszczewicz M., Diagnostyka różnicowa rumienia guzowatego, Medycyna po Dyplomie, 5/2016.
- Chowaniec M., Starba A., Wiland P., Rumień guzowaty – przegląd literatury, Reumatologia, 2/2017.
- Potempa-Jeziorowska M., Sedlaczek K., Jonczyk P., Kucharzewski M., Rumień guzowaty – jeden objaw, wiele przyczyn?, Pediatria i Medycyna Rodzinna, 14/2018.
- Zaniewski P., Flisiak I., Chodynicka B., Rumień guzowaty u dziecka – opis przypadku, Przegląd Dermatologiczny, 98/2011.
