Kapsaicyna stanowi podstawowy związek alkaloidowy zawarty w owocach pieprzowca. Alkaloidy produkowane przez rośliny jako metabolity wtórne bardzo często wykazują różnokierunkową aktywność biologiczną, podobnie jest w przypadku omawianej kapsaicyny. Odpowiada ona przede wszystkim za pikantny smak potraw, może jednak być również stosowana w farmacji ze względu na lecznicze właściwości.
Kapsaicyna – co to?
Kapsaicyna jest organicznym związkiem chemicznym z grupy alkaloidów, produkowanym przez rośliny z rodziny Capsicum. Po raz pierwszy wyizolowano ją w 1864 roku, zaś 130 lat później zlokalizowano receptor odpowiedzialny za jej wiązanie. Pod względem budowy chemicznej kapsaicyna stanowi amid o wzorze sumarycznym C18H27NO3 i masie cząsteczkowej 305,41 g/mol. Rozpuszcza się zarówno w tłuszczu, jak i w alkoholach, jednak nie wykazuje zdolności rozpuszczania się w wodzie. To właśnie obecność fragmentu aromatycznego i łańcucha alifatycznego wpływa na charakter lipofilowy cząsteczki.
Kapsaicyna – źródła
Kapsaicynę znajdziemy w roślinach wielu gatunków z rodzaju Capsicum. Do najpopularniejszych zaliczymy jednak:
- paprykę roczną;
- paprykę habanero;
- paprykę jagodową;
- paprykę owocową;
- paprykę omszoną.
W dzisiejszych czasach nie ma większego problemu z kupnem zarówno warzyw bogatych w kapsaicynę, jak również samej, sproszkowanej kapsaicyny czy suplementów diety z jej dodatkiem.
Kapsaicyna – właściwości
Zastosowanie papryki chili było znane już tysiące lat temu. Roślinę tę uprawiano nie ze względu na smak, lecz właściwości zdrowotne. Wykorzystywano ją w celach przeciwbólowych, po sproszkowaniu otrzymywano preparat bogaty w kapsaicynę, który m.in. wcierano w dziąsła aby złagodzić ból zębów. Kapsaicyna przede wszystkim:
- działa przeciwbólowo i przeciwbakteryjnie;
- obniża ciśnienie tętnicze krwi;
- nasila spalanie tkanki tłuszczowej i przyspiesza metabolizm;
- działa gastroprotekcyjnie, w rzeczywistości wspierając nie tylko żołądek, ale również cały układ pokarmowy;
- działa przeciwutleniająco, jako że jest silnym antyoksydantem.
Ponadto kapsaicyna zwiększa przepływ krwi w błonie śluzowej żołądka, co wpływa pozytywnie na wchłanianie wielu składników leków. Może więc być stosowana w wielu różnych terapiach farmakologicznych, jako element zwiększający biodostępność składników leczniczych.
Mechanizm działania kapsaicyny
Mechanizm działania kapsaicyny poznano bardzo dobrze. Związek ten wiąże się bowiem z receptorem waniloidowym TRPV1, który wykazuje powinowactwo dodatkowo w stosunku do innych bodźców. Może być aktywowany przez inne substancje chemiczne, takie jak allicyna czy piperyna (występująca w pieprzu czarnym). Kapsaicyna, po związaniu się z receptorami zlokalizowanymi na zakończeniach neuronów, powoduje otwarcie kanału i napływ jonów do wnętrza komórki. Konsekwencją tego jest z kolei depolaryzacja błony komórkowej. Wygenerowany w ten sposób potencjał czynnościowy zostaje przekazany do rdzenia kręgowego i powoduje m.in. odczuwanie bólu oraz ciepła. Właśnie z tego względu zbyt ostre przyprawy mogą być odczuwane jako nieprzyjemne pieczenie w jamie ustnej.
W dzisiejszych czasach kapsaicynę oraz jej pochodne wykorzystuje się przede wszystkim jako składnik gazu pieprzowego. Warto wiedzieć, że kapsaicyna nie oddziałuje wyłącznie na receptor TRPV1, lecz na wiele szlaków metabolicznych zachodzących w organizmie człowieka.
Kapsaicyna – przeciwwskazania
Kapsaicyna wprawdzie wykazuje właściwości lecznicze, lecz stosowana w nadmiernych ilościach staje się preparatem wysoce toksycznym. Obecnie nie wiadomo jednak, jakie dawki stają się śmiertelne. Wszelkie suplementy diety z jej dodatkiem zawsze należy stosować zgodnie z zaleceniami producenta. Kapsaicyna jest przeciwwskazana kobietom w ciąży i karmiącym piersią, pacjentom z zaawansowanym i nieustabilizowanym nadciśnieniem tętniczym, a także dzieciom.
Polecane produkty:
|
Spirulina w proszku 100% naturalna
Spirulina w proszku wykorzystywana jest najczęściej do wykonywania odżywczych i oczyszczających maseczek wpływając m.in. na poprawę wyglądu skóry. Dostarcza niezbędne witaminy, minerały i inne składniki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.. Zobacz więcej... |
|
Spirulina w tabletkach 100% naturalna
Spirulina zawiera wysokiej jakości naturalne witaminy i minerały. Jej skład to m.in. biotyna, kwas foliowy, beta-karoten, witamina D, witamina E oraz wiele innych witamin. To również źródło niezbędnych minerałów jak magnez, cynk, wapń, żelazo.. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Siudem P., Paradowska K., Kapsaicyna – palący temat w farmacji, Lek w Polsce, 6/2018.
- Olszewska J., Kapsaicyna – lek czy trucizna?, Problem Nauk Biologicznych, 2/2010.
- Juszczak K., Thor P., Zastosowanie kapsaicyny i lidokaina w zaburzeniach czynnościowych pęcherza moczowego, Folia Medica Cracoviensia, 4/2011.
- Woźniak M., Siudem P., Paradowska K., Właściwości przeciwutleniające oraz zawartość kapsaicynoidów w wybranych przyprawach z dodatkiem ostrej papryki, dostępnych na polskim rynku, Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 4/2020.
