Proliferacja to podstawowy proces zachodzący w organizmie człowieka. Określa zdolność komórek do namnażania się i jest cechą każdego organizmu żywego. W proliferacji bierze udział kilka czynników, w tym białka oraz enzymy, przy pomocy których cykl komórkowy wysyła sygnał nakłaniający do podziału i powielenia się komórek. Proliferacja jest zarówno zjawiskiem fizjologicznym, jak i patologicznym, np. przy nowotworach.
Jak przebiega proliferacja?
Aby zrozumieć proces proliferacji, warto wiedzieć czym jest cykl komórkowy. To seria zdarzeń zachodząca od momentu powstania komórki do jej podziałów. Dzieli się na 2 główne części – interfazę oraz kariokinezę. Podczas interfazy komórka rośnie i gromadzi niezbędne do funkcjonowania składniki odżywcze, zostaną one wykorzystane podczas podziałów. Z kolei w trakcie kariokinezy komórka dzieli swoje DNA, w efekcie czego powstają 2 oddzielne komórki. Dzięki temu jednokomórkowa zygota może bez problemu rozwinąć się w dojrzały organizm, natomiast dojrzały organizm może się regenerować.
Wyjaśniając w prosty sposób w warunkach fizjologicznych komórki stykają się ze sobą, co jest dla nich sygnałem o blokadzie proliferacji. Jeśli jednak utracą ze sobą kontakt, np. wskutek zranienia się, natychmiast rozpoczynają proliferację, czyli namnażanie. Dzięki temu uszkodzenia skóry szybko się regenerują, przywrócona zostaje jej ciągłość i po pewnym czasie nie ma już śladu po zranieniu.
Gdzie zachodzi proliferacja?
Proliferacja może zachodzić w każdej tkance ludzkiego organizmu. Najprostszym przykładem jest endometrium macicy u kobiet. Między 4. a 14. dniem cyklu miesiączkowego komórki ścian macicy namnażają się, dzięki czemu są one grube i miękkie, gotowe na zagnieżdżenie się zarodka. Jeśli nie dojdzie do zapłodnienia, endometrium ulega złuszczeniu i wydaleniu wraz z krwią miesiączkową. W kolejnych dniach komórki ponownie rozpoczną proliferację, aby przygotować macicę na kolejną owulację.
Proliferacja zachodzi również w tkance kostnej i skórze. W przypadku kości uważa się, że 10% całej tkanki kostnej w organizmie co roku ulega przemodelowaniu. Omawiany proces zaobserwujemy w największym stopniu w okostnej, nasadach kości długich oraz w miejscach przyczepu ścięgien do kości. Dzięki proliferacji możliwy jest również wzrost i rozwój dzieci czy młodzieży.
Proliferacja w przypadku nowotworów
Jak wspomniano we wstępie, proliferacja nie zawsze jest korzystnym zjawiskiem. Mowa głównie o stanach chorobowych, zwykle nowotworowych. Wówczas namnażanie się komórek staje się niekontrolowane, a cykl komórkowy traci nadzór nad poszczególnymi etapami. Komórki nowotworowe charakteryzują się bardzo szybkim metabolizmem, dlatego namnażanie się chorych komórek jest powszechnym zjawiskiem u osób z rakiem. Nie wiadomo dlaczego tak się dzieje, sugeruje się jednak mutacje genów w DNA. Niekontrolowany podział skutkuje wzrostem liczby komórek rakowych w organizmie, a więc rozrostem zmian nowotworowych czy przerzutami do innych tkanek i narządów.
Ocena proliferacji
Aktywność proliferacyjną nowotworu określa się za pomocą m.in.:
- cytometrii przepływowej;
- indeksu mitotycznego;
- metod autoradiograficznych;
- oceny regionu organizatorów jąderkowych;
- metod immunohistochemicznych (IHC) wykrywających antygeny charakterystyczne dla cyklu komórkowego.
Ocena proliferacji przy zastosowaniu metod IHC opiera się na założeniu, że podczas cyklu komórkowego w komórce dochodzi do ilościowych zmian antygenów związanych z proliferacją, które są rozpoznawane przez zastosowane specyficzne przeciwciała monoklonalne.
Polecane produkty:
|
Spirulina w proszku 100% naturalna
Spirulina w proszku wykorzystywana jest najczęściej do wykonywania odżywczych i oczyszczających maseczek wpływając m.in. na poprawę wyglądu skóry. Dostarcza niezbędne witaminy, minerały i inne składniki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.. Zobacz więcej... |
|
Spirulina w tabletkach 100% naturalna
Spirulina zawiera wysokiej jakości naturalne witaminy i minerały. Jej skład to m.in. biotyna, kwas foliowy, beta-karoten, witamina D, witamina E oraz wiele innych witamin. To również źródło niezbędnych minerałów jak magnez, cynk, wapń, żelazo.. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Ścibior-Bentkowska D., Czeczot H., Komórki nowotworowe a stres oksydacyjny, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 63/2009.
- Gryczyński M., Pietruszewska W., Wybrane aspekty apoptozy i proliferacji komórkowej raka krtani, Otorynolaryngologia, 1/2002.
- Gasińska A., Biesaga B., Nowe spojrzenie na proliferację nowotworów, Journal of Oncology, 60/2010.
