Brak smaku i węchu to niegroźna lecz uciążliwa dolegliwość, która potrafi odebrać przyjemność związaną z jedzeniem czy codziennym funkcjonowaniem. Może wynikać zarówno ze zwykłych przeziębień (ma wówczas charakter przemijający), jak i z poważniejszych przyczyn, np. uszkodzenia drogi nerwowej dla danego zmysłu (wówczas może mieć charakter stały). Przy braku smaku i węchu w pierwszej kolejności należy udać się do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej.
Brak smaku i węchu – przyczyny
Utrata bądź upośledzenie węchu mogą stanowić konsekwencję wtórną w różnych schorzeniach – neurologicznych, laryngologicznych, metabolicznych i innych. Mogą także być ich podstawowym objawem. Najczęściej zaburzenia zmysłu węchu należą do podstawowych objawów występujących u pacjentów z przewlekłym zapaleniem zatok przynosowych (zarówno z polipami, jak i bez polipów nosa). Czasową utratę lub upośledzenie węchu obserwuje się też u pacjentów w przebiegu infekcji przeziębieniowych górnych dróg oddechowych i grypy. Innymi możliwymi przyczynami utraty smaku i węchu są:
- angina;
- przyjmowanie niektórych leków, zwłaszcza inhibitorów konwertazy angiotensyny, metronidazolu czy wybranych leków przeciwpadaczkowych;
- uszkodzenia drogi smakowej lub drogi węchowej na dowolnym jej poziomie, np. wskutek przebytych operacji neurochirurgicznych lub zakaźnych chorób ogólnoustrojowych;
- choroba Guillaina-Barrego;
- porażenie nerwów czaszkowych;
- uszkodzenia spowodowane sąsiedztwem anomalii naczyniowych (szczególnie tych dotyczących tętnicy szyjnej wewnętrznej);
- nowotwory;
- zakażenie wirusem opryszczki;
- stwardnienie rozsiane;
- udar mózgu w zależności od lokalizacji jego ogniska;
- zatrucie toksynami lub pyłami szkodliwymi;
- niedoczynność tarczycy;
- cukrzyca;
- choroba Parkinsona;
- zespół Sjogrena.
I wiele innych. W ostatnich latach utrata smaku i węchu kojarzy się z chorobą Covid-19, jako że jest to jeden z jej pierwszych i podstawowych objawów. O ile w przypadku wielu innych chorób problem ten jest przemijający i ustępuje po wyzdrowieniu, tak w przypadku Covid-19 smak i węch mogą zostać osłabione lub nawet nie wrócić przez wiele lat.
Brak smaku i węchu – objawy
Podstawowym objawem braku smaku i węchu jest oczywiście utrata zdolności do odczuwania różnic pomiędzy poszczególnymi smakami oraz utrata zdolności wyczuwania aromatów, nawet tych silnych. Smak i węch mogą zostać utracone całkowicie bądź jedynie ulec osłabieniu – w zależności od przyczyny i fazy choroby. Warto wiedzieć, że zmysł smaku i węchu są ze sobą ściśle powiązane – jedną z przyczyn jest odbieranie bodźców przez te same struktury ośrodkowego układu nerwowego. Nierzadkim zjawiskiem jest więc brak przyjemności z jedzenia (niedostateczne odczuwanie smaku) przy grypie przebiegającej z zatkaniem zatok, gęstym katarem i trudnościami w oddychaniu przez nos.
Poza utratą przyjemności związanej z delektowaniem się posiłkami czy aromatami, brak smaku i węchu nie powoduje przykrych, zagrażających zdrowiu konsekwencji. Jeśli dolegliwość nie mija warto skonsultować się z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej.
Brak smaku i węchu – diagnostyka
Diagnostyka braku smaku i węchu jest prosta. Wystarczy dać pacjentowi na spróbowanie kilku różnych, intensywnych substancji (sól, cukier, kawa), a następnie nakazać mu rozpoznanie wybranych zapachów (np. znanych olejków eterycznych umieszczonych w niepodpisanych, małych buteleczkach). Znacznie trudniej jest znaleźć przyczynę tej dolegliwości. O ile w niektórych przypadkach można z łatwością wskazać chorobę podstawową (np. grypę na podstawie zebranego wywiadu lub Covid-19 na podstawie wykonanego testu), o tyle w innych przypadkach konieczne są szczegółowe badania obrazowe.
Brak smaku i węchu jak leczyć?
Jeśli przyczyną utraty smaku i węchu była grypa lub inne choroby przemijające, prawdopodobnie smak i węch samoistnie powrócą w momencie wyleczenia. Gdy tak się nie dzieje warto sięgnąć po domowe sposoby stymulujące te zmysły. Każdego dnia warto więc sięgać po intensywne smaki i zapachy, próbując odgadnąć jakie są. Dodatkowo warto rozpocząć suplementację składników, które bezpośrednio wpływają na jakość omawianych zmysłów. Są to przede wszystkim: witamina A, witaminy z grupy B oraz cynk.
Jeśli jest to możliwe zawsze wdraża się leczenie przyczynowe. Przykładowo, gdy utrata smaku i węchu wiąże się z cukrzycą, dąży się do ustabilizowania tej choroby. Nie jest bowiem możliwe całkowite jej wyleczenie. Z kolei przy infekcji wirusem opryszczki stosuje się odpowiednie leki przeciwwirusowe.
Polecane produkty:
|
Czarnuszka siewna
Czarnuszka ma zastosowanie w różnego rodzaju problemach skórnych. Jest wykorzystywana w zwalczaniu trądziku, blizn, zakażeń wirusowych, bakteryjnych i grzybiczych, alergii, a także suchej skóry, również głowy (np. łupież). Zobacz więcej... |
|
Olej z czarnego kminku
Olej z czarnego kminku tłoczony na zimno zachowuje wszystkie, cenne substancje m.in. witaminę E oraz niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe. Jego działanie to dokładne nawilżanie, szybsza regeneracja, poprawa wyglądu skóry ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Gudej S., Błaszczyk K., Gromadzka-Ostrowska J., Związane z wiekiem zmiany węchu i smaku, Geriatria, 8/2014.
- Rapiejko P., Lipiec A., Zaburzenia zmysłu węchu, Alergoprofil, 1/2021.
- Sienkiewicz-Jarosz H., Bieńkowski P., Neurologiczne aspekty zaburzeń smaku, Neurologia po Dyplomie, 7/2012.
