Nadczynność tarczycy to choroba związana ze stanem wzmożonej funkcji hormonalnej gruczołu tarczowego. Występuje u około 2-3% populacji, częściej u kobiet niż u mężczyzn. Jako że hormony tarczycy odpowiadają za regulację przemian metabolicznych niemal całego organizmu, obraz kliniczny dotyczy różnych układów i narządów.
Rodzaje nadczynności tarczycy
Najczęściej występującymi postaciami nadczynności tarczycy są:
- choroba Gravesa-Basedowa;
- wole wieloguzkowe;
- gruczolak autonomiczny tarczycy.
Z kolei rzadkie typowe postacie nadczynności tarczycy obejmują 3 grupy schorzeń:
- wrodzoną nadczynność tarczycy, jako konsekwencja germinalnej mutacji genu receptora tyreotropowego;
- zespół niedostosowanego wydzielania TSH;
- guzy trofoblastyczne produkujące w nadmiarze gonadotropinę kosmówkową.
Podczas diagnostyki nadczynności tarczycy dobrze jest określić jej rodzaj.
Nadczynność tarczycy – przyczyny
Do rozwoju nadczynności tarczycy dochodzi wskutek wzrostu produkcji hormonów w gruczole tarczowym, zaburzeń w metabolizmie, nieprawidłowej pracy receptorów wiążących te hormony, bądź też ich przedawkowania podczas kuracji. Przykładowo, w przebiegu choroby Gravesa-Basedowa miejsce ma produkcja autoprzeciwciał wiążących się z receptorami dla TSH zlokalizowanymi na powierzchni tarczycy. W efekcie wywołują ich aktywację i tym samym wzrost produkcji hormonów tarczycy. Kolejną możliwą przyczyną jest obecność guzków czynnych hormonalnie. Z kolei wole guzkowe toksyczne są konsekwencją poważnego niedoboru jodu w przeszłości.
Nadczynność tarczycy – objawy
W zależności od stopnia intensywności objawów chorobowych wyróżnia się subkliniczną nadczynność tarczycy, która może mieć przebieg bezobjawowy oraz jawną nadczynności tarczycy. Charakterystycznymi objawami pojawiającymi się w przebiegu nadczynności tarczycy są między innymi:
- nadpobudliwość nerwowa i chwiejność emocjonalna;
- bezsenność;
- uczucie kołatania serca;
- uczucie gorąca;
- wypadanie włosów i ich zwiększona łamliwość;
- nadmierna potliwość;
- obniżenie masy ciała przy zachowanym lub nadmiernym łaknieniu;
- męczliwość bliżej umiejscowionych mięśni kończyn;
- wzmożone pragnienie;
- częste oddawanie moczu;
- luźne stolce i wzrost częstości wypróżnień;
- świąd skóry.
Dodatkowo u mężczyzn stwierdza się zaburzenia potencji, zaś u kobiet zaburzenia miesiączkowania. Pacjenci skarżą się na drobnofaliste drżenie palców rąk i osłabienie siły mięśniowej. Bardzo często zdarza się, że tarczyca ulega powiększeniu lub można na jej powierzchni wyczuć palpacyjnie guzki. Ponadto zwykle stwierdza się dodatnie objawy oczne i cechy krążenia hiperkinetycznego.
Nadczynność tarczycy – leczenie
Podstawą leczenia nadczynności tarczycy jest farmakoterapia. Zwykle stosuje się tyreostatyki, których działanie opiera się na hamowaniu produkcji T3 i T4 w tarczycy. Do metod bardziej radykalnych należy leczenie operacyjne oraz leczenie jodem promieniotwórczym. Do leków przeciwtarczycowych zaliczamy pochodne tiouracylu, pochodne tioimidazolu, jod oraz węglan litu. Terapię rozpoczyna się od podawania pełnych dawek leku przez około miesiąc. Pierwsze efekty widać po około 2-3 tygodniach, a eutyreoza (prawidłowe stężenie hormonów tarczycy we krwi) ma miejsce po około 4-6 tygodniach od podjęcia leczenia. W dalszej kolejności zmniejsza się dawkę, aż do uzyskania podtrzymującej.
Dieta w nadczynności tarczycy
W nadczynności tarczycy szczególną uwagę należy zwrócić na zwiększenie podaży energii o około 15–25%, natomiast w przypadku znacznej nadczynności nawet o 50–80%. Zwiększyć warto jednocześnie spożycie białka (do około 110–130 g na dobę), witamin antyoksydacyjnych, witaminy B1 oraz wapnia. Ograniczeniu podlega spożycie tłuszczów, produktów wysokoprzetworzonych o niskiej wartości odżywczej oraz kofeiny. Jeśli w przebiegu schorzenia pojawiają się problemy żołądkowo-jelitowe należy wprowadzić dietę lekkostrawną.
Polecane produkty:
|
Olej z czarnego kminku
Olej z czarnego kminku tłoczony na zimno zachowuje wszystkie, cenne substancje m.in. witaminę E oraz niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe. Jego działanie to dokładne nawilżanie, szybsza regeneracja, poprawa wyglądu skóry ... Zobacz więcej... |
|
Czarnuszka siewna
Czarnuszka ma zastosowanie w różnego rodzaju problemach skórnych. Jest wykorzystywana w zwalczaniu trądziku, blizn, zakażeń wirusowych, bakteryjnych i grzybiczych, alergii, a także suchej skóry, również głowy (np. łupież). Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Liskowska M., Leczenie chorób tarczycy, Łódź 2018.
- Syrenicz A., Syrenicz M., Sworczak K., Garanty-Bogacka B., Nietypowe postacie nadczynności tarczycy, Pol J Endocrinol, 5/2006.
- Pastusiak K., Michałowska J., Bogdański P., Postępowanie dietetyczne w chorobach tarczycy, Forum Zaburzeń Metabolicznych, 4/2017.
