Węzły chłonne (łac. nodi lymphatici) należą do obwodowych narządów limfopoetycznych, stanowią przy tym główne miejsce odpowiedzi immunologicznej. Zlokalizowane są w różnych częściach ciała, w całym organizmie. W przypadku infekcji i chorób mogą ulegać powiększeniu, co wskazuje na wzmożoną aktywność układu odpornościowego. Ich powiększenie powoduje dolegliwości bólowe i dyskomfort.
Węzły chłonne – budowa
Każdy węzeł chłonny otoczony jest torebką łącznotkankową, pod którą znajduje się zatoka brzeżna. Od strony wypukłej węzła chłonnego wpływa tutaj limfa za pomocą naczyń doprowadzających. Naczynia odprowadzające odchodzą od strony wnęki węzła, nimi limfa opuszcza omawianą strukturę, co zapewnia jej jednokierunkowy przepływ. W budowie anatomicznej węzła chłonnego wyróżniamy:
- korę;
- rdzeń;
- zrąb.
Od torebki węzła w okolicach jego części wypukłej odchodzą beleczki łącznotkankowe. Początkowo mają one kształt i ułożenie przypominające promienie słońca lub szprychy koła. Limfa płynie wzdłuż nich zatokami promienistymi, a dalej zatokami rdzennymi, przedostając się ostatecznie do naczyń odprowadzających.
Funkcje węzłów chłonnych
Węzły chłonne pełnią bardzo ważną rolę odpornościową w organizmie każdego człowieka. Leżą na przebiegu naczyń limfatycznych, które uchodzą do węzłów, a następnie je opuszczają. Pełnią więc funkcję swoistego filtra, oczyszczając przepływającą przez nie chłonkę ze wszelkich zanieczyszczeń i patogenów. Na czym dokładnie polega taka filtracja? Małe cząsteczki i związki, w tym chemokiny, cytokiny oraz antygeny docierają do węzła chłonnego wraz z limfą. Wnikają następnie z zatoki brzeżnej do miąższu przez specjalne przewodziki zbudowane przez włókna kolagenowe i siateczkowe otoczone białkami macierzy pozakomórkowej i wypustkami fibroblastycznych komórek siateczkowych. Tam zostają wyłapywane i eliminowane przez komórki odpornościowe wykazujące taką zdolność.
Najważniejszą czynnością węzłów chłonnych jest udział w odpowiedzi immunologicznej, czego efektem jest produkcja limfocytów B i T. Na przestrzeni węzłów chłonnych znajdują się grudki limfatyczne posiadające tzw. ośrodki namnażania. To właśnie tam powstają komórki plazmatyczne, limfocyty oraz komórki pamięci. Takie ośrodki powstają już po kilku dniach stymulacji antygenem, zaś przy braku dalszej stymulacji zanikają w przeciągu około 3 tygodni.
Gdzie znajdują się węzły chłonne?
Węzły chłonne rozlokowane są po całym ciele człowieka, począwszy już od okolicy uszu, szyi i żuchwy. Do najpopularniejszych zaliczamy węzły chłonne szyjne, pachowe, pachwinowe, podkolanowe, brzuszne oraz nad- i podobojczykowe. W całym organizmie człowieka wyróżnia się jednak około 600 węzłów chłonnych.
Badanie węzłów chłonnych
Badaniem umożliwiającym dokładne uwidocznienie struktur większości węzłów chłonnych jest USG. To metoda bezbolesna i nieinwazyjna, dlatego można ją stosować bez względu na wiek i ogólny stan zdrowia pacjenta oraz na lokalizację węzła. Znajduje zastosowanie również w przypadku kobiet ciężarnych, małych dzieci oraz podejrzenia nowotworów złośliwych.
Powiększenie węzłów chłonnych
Powiększenie węzłów chłonnych do bardzo częsty i niespecyficzny objaw chorób i infekcji. Mogą one powiększać się w konsekwencji:
- reakcji organizmu na patogeny chorobotwórcze, np. bakterie, wirusy oraz grzyby;
- proliferacji składników komórkowych węzła chłonnego podczas procesów zapalnych, takich jak choroby alergiczne czy autoimmunologiczne;
- nowotworowego rozrostu składników komórkowych węzła chłonnego, w tym także wskutek przerzutów nowotworowych do węzła bądź nacieków przez makrofagi.
Przyczyn jest wiele, mogą to być zarówno groźne nowotwory i przerzuty nowotworowe, jak i mniej niebezpieczne infekcje wirusowe, grypa, świnka czy przerost migdałków podniebiennych. Za powiększony węzeł chłonny uważa się taki, którego średnica przekracza 1 cm, w pachwinie 1,5 cm, natomiast w okolicy chrząstki tarczowej krtani – około > 0,5 cm.
Polecane produkty:
|
Olej z czarnego kminku
Olej z czarnego kminku tłoczony na zimno zachowuje wszystkie, cenne substancje m.in. witaminę E oraz niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe. Jego działanie to dokładne nawilżanie, szybsza regeneracja, poprawa wyglądu skóry ... Zobacz więcej... |
|
Czarnuszka siewna
Czarnuszka ma zastosowanie w różnego rodzaju problemach skórnych. Jest wykorzystywana w zwalczaniu trądziku, blizn, zakażeń wirusowych, bakteryjnych i grzybiczych, alergii, a także suchej skóry, również głowy (np. łupież). Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Gołąb J., Jakóbisiak M., Lasek W., Stokłosa T., Immunologia, Wydawnictwo PWN, Warszawa 2017.
- Kuliczkowski K., Diagnostyka różnicowa powiększonych węzłów chłonnych w praktyce lekarza rodzinnego, Family Medicine & Primary Care Review, 15/2013.
