Przydatki skóry – charakterystyka

Przydatki skóry to ważne elementy składowe organizmu, które pełnią w nim określoną rolę. Należą do nich gruczoły potowe, łojowe, włosy, a także paznokcie. Jak zbudowane są te struktury oraz co należy do ich podstawowych funkcji?

Przydatki skóry

Przydatki skóry to:

• gruczoły potowe (ekrynowe i apokrynowe);
• gruczoły łojowe;
• włosy;
• paznokcie.

1. Gruczoły potowe ekrynowe.

Spora ilość gruczołów wytwarzających pot w ciele człowieka to gruczoły potowe ekrynowe. Całkowita ich liczba waha się w granicach 2-5 milionów. Ich lokalizacja obejmuje całą powierzchnię skóry, jednak należy zaznaczyć, że są one rozmieszczone w dość nierównomierny sposób. Największe skupiska gruczołów potowych ekrynowych występują na dłoniach i stopach.

Gruczoły ekrynowe bezpośrednio uchodzą na powierzchnię skóry produkując rzadką, bezbarwną i bezzapachową wydzielinę. Jej skład to 99% wody, a pozostały 1% to składniki  komórkowe tj. mocznik, kwas urokainowy, amoniak, kwas mlekowy oraz enzymy.

Pot pochodzący z gruczołów potowych ekrynowych warunkuje odczyn skóry, który staje się bardziej kwaśny, im więcej potu zostaje przez nie produkowany.

Zadaniem potu ekrynowego jest przede wszystkim funkcja termoregulacyjna. Gdy temperatura otoczenia jest wysoka, wówczas pot wydziela się w większej ilości, a kiedy na powierzchni skóry zachodzi zjawisko jego parowania wówczas ochładza organizm.

2. Gruczoły potowe apokrynowe.

Gruczoły potowe apokrynowe występują w znacznie mniejszej ilości, a ich główna lokalizacja to okolice narządów płciowych oraz pachy. Ujścia tych gruczołów prowadzą do mieszków włosowych, skąd pot przedostaje się na powierzchnię skóry.

Tzw. pot apokrynowy jest wydzieliną gęstą. W jego składzie znajdują się lipoproteiny, amoniak, mocznik oraz niewielkie ilości wody. Składniki te powodują, że barwa potu jest lekko żółta, z kolei zapach bardzo specyficzny.

Należy zaznaczyć, że ilość potu, a także jego skład, uwarunkowana jest wieloma czynnikami. Większą produkcję potu apokrynowego stwierdza się u mężczyzn. Ilość oraz skład potu w dużej mierze zależy od codziennej diety.

3. Gruczoły łojowe.

Gruczoły łojowe, podobnie jak gruczoły potowe apokrynowe, uchodzą do mieszków włosowych, skąd następnie przedostają się na powierzchnię skóry. Wydzielina gruczołów łojowych nazywana jest łojem (sebum).

W skład sebum skórnego wchodzą:

• cholesterol;
• skwalen;
• kwasy tłuszczowe;
• woski i wyższe estry;
• mono, di i triglicerydy.

Ponadto sebum zalicza się również do składowych płaszcza hydrolipidowego, którego zadaniem jest ochrona skóry przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi, a także nadmiernej utracie wody. Regularnie i skrupulatnie usuwany z powierzchni skóry przyczynia się do jej przesuszenia.

Należy zaznaczyć, że na produkcję łoju wpływają w dużej mierze hormony tj. progesteron, testosteron, kortyzol. Na produkcję łoju wpływa również:

• rodzaj płci – gruczoły łojowe intensywniej pracują u mężczyzn;
• wiek – największą produkcję zauważa się u osób w przedziale wiekowym 16-30 lat, po 50 roku życia aktywność gruczołów łojowych znacznie zmniejsza się;
• okolica na ciele – ze względu na nierównomierne rozłożenie gruczołów łojowych na skórze, ilość ich wydzieliny nie jest taka sama w danych rejonach ciała. Do najbardziej przetłuszczających się okolic należy: czoło, nos, broda, okolica między łopatkami, górna partia pleców oraz klatki piersiowej (dekolt).

4. Włosy.

Włosy to bez wątpienia element estetyczny, który również należy do przydatków skóry. Jednak oprócz funkcji urodowych pełnią inne, równie ważne. Przede wszystkim włosy zapewniają ochronę przed słońcem, zimnem oraz atakiem ze strony drobnoustrojów. Jednak w dzisiejszych czasach nie ma to już takiego znaczenia. Czasy się zmieniły, a wraz z nim moda na korzystanie z jak najbardziej skutecznych metod usuwania owłosienia.

5. Paznokcie.

W budowie paznokcia wyróżnia się:

• macierz;
• łożysko;
• płytkę paznokciową;
• wał paznokciowy;
• hyponychium;
• obrąbek naskórkowy;
• obłączek.

Płytka paznokciowa jest skupiskiem zrogowaciałych komórek (keratynocytów), które zbudowane są z keratyny. Związek ten zapewnia paznokciom twardość oraz wytrzymałość. Grubość paznokcia jest kwestią bardzo indywidualną, jednak można uznać, że waha się w granicach 0,4 mm. Barwa natomiast uwarunkowana jest ilością naczyń krwionośnych, które prześwitują przez płytką paznokciową.

Płytka paznokciowa leży na łożysku, którego początek znajduje się pod skórą i nosi nazwę macierz. Jest ona miejscem wzrostu paznokcia, a także miejscem gdzie znajdują się żywe, dzielące się komórki. Przesuwanie się ich w stronę wolnego brzegu nazywane jest procesem wzrostu paznokcia.

Na każdym paznokciu, a w szczególności kciukach widoczny jest biały obszar w kształcie półksiężyca, który nosi nazwę obłączek. Z zewnątrz w pewnym stopniu pokryty jest obrąbkiem naskórkowym (skórką), która pełni funkcję ochronną przed np. urazami mechanicznymi.

Hyponychium to z kolei element łączący wolny brzeg płytki paznokciowej z łożyskiem. Cały paznokieć otoczony jest wałem paznokciowym tylnym, a także dwoma wałami paznokciowymi bocznymi.

Bibliografia

1. Kaniewska M., Kosmetologia Podstawy, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2011.

	Kolagen naturalny - skóra i stawy Kolagen od bioalgi to naturalny, najwyższej jakości hydrolizat kolagenu. Jest to najważniejsze białko, które wpływa na jakość skóry. Jego odpowiednia ilość zapobiega powstawaniu zmarszczek, cellulitu, rozstępów, ... Zobacz więcej...
	Kwas hialuronowy tabletki Kwas hialuronowy znajduje się w skórze, dzięki czemu czyni ją gładką, elastyczną i bez zmarszczek. Z wiekiem jego ilość jednak maleje i należy dostarczać go do organizmu, aby uzupełnić powstające braki … Zobacz więcej...