Antykoagulant, inaczej leki przeciwzakrzepowe, mające ogromne znaczenie we współczesnej medycynie. Stosuje się je przy wszelkich chorobach i schorzeniach przebiegających z nadmierną krzepliwością krwi, jak również po operacjach i w stanach unieruchomienia, gdy wzrasta ryzyko zakrzepów. Ich podstawową rolą jest bowiem hamowanie nadmiernego krzepnięcia krwi.
Działanie antykoagulantów
Działanie antykoagulantów zostało dobrze poznane. Leki te oddziałują na układ krzepnięcia, hamując tworzenie się niebezpiecznych skrzepów i zakrzepów w naczyniach krwionośnych. Mechanizm działania można opisać na przykładzie konkretnych leków. Przykładowo, tiklopidyna hamuje agregację trombocytów, zmniejsza stężenie fibrynogenu, lepkość krwi, przyleganie trombocytów do powierzchni śródbłonka naczyń. Nie blokuje z kolei cyklooksygenazy ani syntezy prostaglandyn czy tromboksanu. Z kolei dabigatran jest bezpośrednim inhibitorem trombiny. Hamuje wolną trombinę, związaną z fibryną i agregację płytek krwi indukowaną trombiną.
Warto jednak pamiętać, że doustnie przyjmowane antykoagulanty nie rozpuszczają uformowanego już skrzepu znajdującego się w świetle naczynia. Przyjmując antykoagulanty możemy jedynie chronić się przed jego dalszym narastaniem oraz przed powikłaniami zakrzepowo-zatorowymi.
Antykoagulant – przykłady
Antykoagulanty dzieli się na kilka grup, przy czym w każdej z nich znajduje się dodatkowo od kilku do kilkudziesięciu leków. Są to przede wszystkim:
- antagoniści witaminy K – np. warfaryna, fluindion, acenokumarol;
- heparyna i jej pochodne – np. antytrombina, rewiparyna, danaparoid;
- leki hamujące agregację płytek krwi (inne niż heparyna) – np. ditazol, iloprost, worapaksar;
- enzymy – np. ankrod, alteplaza;
- bezpośrednie inhibitory czynnika Xa – np. rywaroksaban, betriksaban;
- bezpośrednie inhibitory trombiny – np. lepirudyna, argatroban;
- inne leki przeciwzakrzepowe, nienależące do powyższych grup – np. kaplacyzumab, siarczan dermatanu.
Leki przeciwzakrzepowe zawsze powinien dobierać lekarz, po dokładnym zbadaniu pacjenta. Pod uwagę bierze się wiek, charakter i zaawansowanie choroby, ogólny stan zdrowia pacjenta, a także przyjmowane już przez niego leki, aby wykluczyć zjawisko interakcji między poszczególnymi farmaceutykami. Leki przeciwzakrzepowe dostępne są zarówno bez recepty, jak i na receptę. Mają różne formy, od doustnych tabletek, do preparatów przeznaczonych do iniekcji.
Antykoagulant – wskazania
Stosowanie antykoagulantów jest wskazane między innymi w następujących przypadkach:
- sztuczne i biologiczne zastawki serca;
- zespół antyfosfolipidowy;
- udar mózgu o charakterze niedokrwiennym;
- miażdżyca;
- przewlekła niewydolność żylna;
- trombofilie;
- żylna choroba zakrzepowo-zatorowa;
- stan po zawale serca;
- migotanie przedsionków;
- zakrzepica żylna (w tym zatory płucne);
- zakrzepica żył głębokich.
Leki te podaje się również pacjentom po operacjach, aby zmniejszyć ryzyko zakrzepów związanych z bezczynnością (ponieważ po wielu operacjach konieczne jest leżenie i odpoczynek, aż do momentu zagojenia się ran) oraz pacjentom unieruchomionym (np. po rozległych złamaniach).
Antykoagulant – przeciwwskazania
Leki przeciwzakrzepowe są przeciwwskazane u pacjentów ze skazami krwotocznymi, tendencją do nagłych i niekontrolowanych krwawień, hemofilią oraz alergią na substancję czynną zawartą w danym preparacie. Przeciwwskazaniem jest również ciąża ze względu na ryzyko poronienia i działanie teratogenne tych leków. Antykoagulantów nie powinno się przyjmować w połączeniu z lekami grupy NLPZ, metronidazolem i erytromycyną (nasilenie działania przeciwkrzepliwego), jak również z induktorami enzymów CYP doustnymi środkami antykoncepcyjnymi i wyciągami z dziurawca (osłabienie działania przeciwkrzepliwego).
Podsumowanie
Doustne antykoagulanty obniżają aktywność czynników zespołu protrombiny, przeciwdziałając tworzeniu się niebezpiecznych zakrzepów. Do najczęściej stosowanych leków tego rodzaju należą pochodne dihydroksykumaryny i fenyloindandionu. Leczenie doustnymi antykoagulantami wymaga ścisłej kontroli laboratoryjnej, zaś parametrem wykorzystywanym do monitorowania leczenia jest INR (czas potrombinowy).
Polecane produkty:
|
Spirulina w tabletkach 100% naturalna
Spirulina zawiera wysokiej jakości naturalne witaminy i minerały. Jej skład to m.in. biotyna, kwas foliowy, beta-karoten, witamina D, witamina E oraz wiele innych witamin. To również źródło niezbędnych minerałów jak magnez, cynk, wapń, żelazo.. Zobacz więcej... |
|
Spirulina w proszku 100% naturalna
Spirulina w proszku wykorzystywana jest najczęściej do wykonywania odżywczych i oczyszczających maseczek wpływając m.in. na poprawę wyglądu skóry. Dostarcza niezbędne witaminy, minerały i inne składniki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Kasprzak J., Dąbrowski R., Barylski M., Mamcarz A., Wełnicki M., Filipiak K., Lodziński P., Kozłowski D., Wożakowska-Kapłon B., Doustne antykoagulanty nowej generacji — aspekty praktyczne Stanowisko Sekcji Farmakoterapii Sercowo-Naczyniowej Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego, Folia Cardiologica, 5/2016.
- Jędrzejczak A., Doustne leki przeciwzakrzepowe, Poznań 2020.
- Woźnicka-Leśkiewicz L., Wolska-Bułach A., Tykarski A., Interakcje antykoagulantów z lekami i żywnością – wskazówki dla lekarza praktyka, Choroby Serca i Naczyń, 2/2014.
