Labilność emocjonalna to pojęcie często wykorzystywane w psychologii i psychiatrii. Odnosi się do chwiejności emocjonalnej, łatwego przechodzenia do stanów skrajnych emocji, jak również częstych i szybkich zmian nastroju. Labilność emocjonalna bywa objawem licznych problemów natury psychicznej. Zwykle posiada podłoże, które warto skonsultować z psychoterapeutą.
Labilność emocjonalna – przyczyny
Choć bardzo rzadko wskazuje się, że labilność emocjonalna wynika z charakteru danej osoby, niemal zawsze ma ona patologiczne podłoże. Uznaje się więc ją za zaburzenie osobowości związane z przejawem reakcji emocjonalnych nieadekwatnych do siły działającego bodźca zewnętrznego. Przyczyny problemu wciąż nie zostały poznane, jednak sugeruje się wpływ czynników genetycznych i środowiskowych, takich jak:
- wrodzona nieśmiałość i lękliwość;
- niska samoocena związana z przeżytymi wydarzeniami, zwłaszcza w dzieciństwie (np. rozwód rodziców, molestowanie, porzucenie, przemoc w rodzinie);
- niska podatność na stres;
- uszkodzenie pewnych ośrodków w mózgu;
- przeżycie traumatycznych wydarzeń (np. śmierć lub ciężka choroba bliskiej osoby, gwałt).
Labilność emocjonalna dotyczy w równym stopniu mężczyzn, co kobiety. Może pojawić się w dzieciństwie, na etapie dojrzewania, jak również w okresie dorosłości. Zmienność nastrojów i chwiejność emocjonalna są charakterystyczne dla wielu chorób psychicznych, zwłaszcza choroby afektywnej dwubiegunowej, depresji czy schizofrenii.
Labilność emocjonalna – objawy
Wyróżnia się 2 główne typy osobowości labilnej:
- typ impulsywny – brak kontroli nad własnymi działaniami, gwałtowne zachowania (zwłaszcza w momencie krytyki) oraz niestłumiona wybuchowość. Taką osobę bardzo łatwo jest zdenerwować i sprowokować do agresji. Co istotne, nie jest ona w stanie przewidzieć konsekwencji swoich agresywnych zachowań, dlatego bywa niebezpieczna zarówno dla siebie, jak i dla otoczenia. Osoby z tym typem osobowości labilnej są niecierpliwi, kłótliwi oraz nieprzewidywalni w swoich reakcjach;
- typ borderline – zwany również osobowością z pogranicza, odnosi się do nadmiernej przesady we wszystkich wykonywanych czynnościach. Takie osoby bardzo mocno reagują na krytykę, są także krytyczne wobec siebie samego. Przejawiają lęk, frustrację i potrzebę ciągłego adorowania. Bardzo łatwo przechodzą z emocji takich jak szczęście, śmiech, radość, do emocji całkiem przeciwnych, takich jak strach, agresja, złość, gniew, dogłębny smutek.
Labilność emocjonalna charakteryzuje się więc skłonnością do zachowań impulsywnych bez względu na konsekwencje, a także chwiejnością uczuciową. Związki z takimi osobami (zwanymi również neurotykami) są trudne i wymagające. Typową cechą labilności emocjonalnej jest również brak umiejętności radzenia sobie ze stresem.
Diagnostyka labilności emocjonalnej
Omawiana dolegliwość jest prosta w rozpoznaniu. Wystarczy przeprowadzić z pacjentem szczegółowy wywiad oraz przyjrzeć się jego zachowaniu. Przy wątpliwościach specjalista może porozmawiać z osobami najbliższymi pacjentowi, którzy opiszą jego zachowanie na co dzień, np. w pracy, w domu czy podczas spędzania wolnego czasu. W skrajnych przypadkach lekarz decyduje o wykonaniu badania obrazowego mózgu, aby wykluczyć ewentualne guzy i zmiany w ośrodkowym układzie nerwowym, które mogłyby wpływać na takie zachowanie.
Labilność emocjonalna – leczenie
Leczeniem labilności emocjonalnej zajmuje się psychoterapeuta lub psychiatra. W pierwszej kolejności należy ustalić przyczyny takiego zachowania, co – w zależności od współpracy pacjenta – może trwać kilka wizyt lub nawet wiele miesięcy. Głównymi nurtami wykorzystywanymi przez specjalistów są: terapia poznawczo-behawioralna, terapia psychodynamiczna oraz terapia psychoanalityczna. Metoda leczenia zawsze dobierana jest indywidualnie do potrzeb i preferencji pacjenta. Głównym celem leczenia jest przywrócenie równowagi emocjonalnej, dzięki czemu możliwe będzie nawiązywanie zdrowych relacji zawodowych i osobistych przez pacjenta. Ważne, aby taka osoba otrzymywała jednocześnie duże wsparcie od swoich bliskich.
Choć podstawą leczenia jest psychoterapia, w niektórych przypadkach lekarz może podjąć decyzję o wdrożeniu farmakoterapii uzupełniającej. Najczęściej pacjent otrzymuje selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny lub niewielkie dawki leków przeciwpsychotycznych.
Polecane produkty:
|
Spirulina w proszku 100% naturalna
Spirulina w proszku wykorzystywana jest najczęściej do wykonywania odżywczych i oczyszczających maseczek wpływając m.in. na poprawę wyglądu skóry. Dostarcza niezbędne witaminy, minerały i inne składniki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.. Zobacz więcej... |
|
Spirulina w tabletkach 100% naturalna
Spirulina zawiera wysokiej jakości naturalne witaminy i minerały. Jej skład to m.in. biotyna, kwas foliowy, beta-karoten, witamina D, witamina E oraz wiele innych witamin. To również źródło niezbędnych minerałów jak magnez, cynk, wapń, żelazo.. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Strus W., Dojrzałość emocjonalna a funkcjonowanie moralne, Wydawnictwo Liberi Libri, Warszawa 2012.
- Popiel A., Zaburzenie osobowości z pogranicza – wyzwanie terapeutyczne, Psychiatria, 2/2011.
- Pużyński S., Rybakowski J., Wciórka J., Psychiatria – podstawy psychiatrii, Wydawnictwo Urban&Partner, Wrocław 2010.
